Iraq có luật mới, nhìn nhận sự diệt chủng đối với sắc tộc Yazidi

Victim of IS mass grave

Yazidi man Ghazi Lalo Ammi being laid to rest in Kocho in February 2021. Source: Hayfa Adi

Bảy năm sau khi phiến quân cực đoan Hồi Giáo IS tấn công vào người dân Yazidi, Iraq lần đầu tiên ban hành một đạo luật mang tính chất lịch sử, nhìn nhận sự diệt chủng và những thống khổ về bạo hành tình dục đối với sắc tộc thiểu số nầy. Thế nhưng cộng đồng cho rằng, đây mới là bước đầu trong nỗ lực tranh đấu giành công lý.


Đối với người Yazidi, việc những người thân yêu có thể khép lại mọi chuyện và được an nghỉ, đã là một tiến trình hầu như không thể thực hiện được.

Người vợ của ông Shammo Silo và 3 đứa con trai vẫn bị mất tích và ông lo sợ cho điều tệ hại nhất xảy ra cho họ.

“Cảm ơn Thượng Đế, lòng tôi chẳng bao giờ được yên, bất cứ chuyện gì chúng tôi trải qua đều không dễ dàng và tất cả chúng tôi đều muốn biết về số phận của họ”, Shammo Silo.

SBS News đã xem một cuốn băng video được ghi hình lại, một lúc sau khi đứa con gái nhỏ của ông Silo tên là Iman, đã đoàn tụ với ông vào năm 2015.

Cũng giống như những trẻ em Yazidi khác, cô bé bị bắt cóc và cuối cùng tìm thấy sống trong một gia đình trung thành với phiến quân IS ở quốc gia lân cận Thổ Nhĩ Kỳ.

Còn quá nhỏ để nhớ lại những gì đã xảy ra trước đây, cô bé yêu cầu gia đình IS để cuối cùng cô được cứu thoát, cũng ông Silo cho biết.

“Họ bị tra tấn bằng cách không cho ngủ, không có thức ăn, không nước uống, bị đủ mọi hình thức tra tấn và phải làm mọi chuyện khi còn trẻ”, Shammo Silo.

Nhiều người Yazidi cảm thấy chính phủ Iraq không bảo vệ họ, khỏi các chiến dịch có hệ thống của bọn khủng bố, qua các vụ sát hại và bắt cóc.

Thế nhưng nay, có lẽ là những bước đầu tiên được thực hiện, để sửa chữa những sai lầm trước đây.

Đạo luật Về Các Phụ nữ Yazidi Sống sót đã thông qua tại Quốc Hội Iraq trong tuần nầy, theo đó chính thức nhìn nhận các tội ác chống lại họ là diệt chủng, sau gần 5 năm Liên Hiệp Quốc đã tuyên bố như vậy.

Đạo luật cũng cung cấp việc hồi hương cho những người sống sót, bằng những khoản tiền bồi thường về mặt tài chính.

Tiến sĩ Amy Bean là một nhà văn, cũng là nhà tranh đấu cho nhân quyền của những người sống sót Yazidi.

“Việc nầy hợp pháp hóa mọi việc đã xảy ra cho họ, trước mọi cặp mắt của cả thế giới".

"Trong 7 năm qua, họ đã yêu cầu chính quyền Iraq tuyên bố những xảy ra cho họ, là một hành động diệt chủng".

"Vì vậy đạo luật nầy là một văn bản xác nhận, đó là một vụ diệt chủng và tội ác chống nhân loại".

"Họ sẽ vận động với các chính phủ khác, cũng như nền tư pháp Iraq, để mang các phần tử Daesh hay IS ra trước pháp luật, không chỉ tại Iraq mà ở các nước khác nữa”, Amy Bean.
“Quả là khó khăn và tôi nhớ đến họ rất nhiều”, Iman Silo.
Thế nhưng đối với nhiều người Yazidi, họ cảm thấy con đường đi đến công lý chỉ mới bắt đầu.

Ông Arab Mato và gia đình đã thất lạc 71 người trong đại gia đình của họ, trong đó 10 người đã được xác định trong vụ khai quật ngôi mộ tập thể mới đây của hơn 100 nạn nhân, tại ngôi làng Kocho.

“Tôi muốn những phụ nữ và trẻ em còn sống sót sẽ được trở lại, do chính phủ Iraq tìm kiếm họ, còn những kẻ gây ra tội ác sẽ bị xét xử trước tòa án”, Arab Mato.

Trong khi đó, vẫn còn nhiều ngôi mộ tập thể chứa đựng hàng ngàn thi hài không được xác định, người Yazidi ngày càng tỏ ra mất hết kiên nhẫn.

Ông William Wiley là người sáng lập Ủy ban Tư pháp và Trách nhiệm Quốc tế, một tổ chức vô vụ lợi với nhiệm vụ thu thập các bằng chứng về tội ác của IS, đối với người Yazidi tại Iraq trong vài năm qua.

“Tôi đồng ý với các thẩm định của những người Yazidi sống sót, rằng tiến trình được xem là quá chậm chạp do toà án Hình sự Quốc tế xem xét các tội nhân chiến tranh hay tội ác chống nhân loại, phải mất thời gian cũng như các vụ việc phức tạp, tuy nhiên bánh xe công lý sẽ tiến theo đúng hướng”, William Wiley.

Các chuyên gia về luật pháp tin rằng, luật mới sẽ đặt nền tảng căn bản cho các tòa án Iraq, sử dụng các bằng chứng do các nhà điều tra Liên Hiệp Quốc thu thập, để truy tố những nghi can IS.

Còn đối với những người sống sót như Iman Silo, cô chỉ hy vọng mọi chuyện khổ đau sẽ khép lại trong nay mai.

“Quả là khó khăn và tôi nhớ đến họ rất nhiều”, Iman Silo.
Thêm thông tin và cập nhật Like SBS Vietnamese Facebook
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese


Share
Follow SBS Vietnamese

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Vietnamese-speaking Australians.
Ease into the English language and Australian culture. We make learning English convenient, fun and practical.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
SBS World News

SBS World News

Take a global view with Australia's most comprehensive world news service