Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết hầu hết các đối tác thương mại không đàm phán các thỏa thuận riêng với Mỹ sẽ sớm phải đối mặt với mức thuế từ 15 đến 20% đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ — cao hơn nhiều so với mức thuế phổ quát 10% mà ông đã áp dụng hồi tháng Tư.
Cảnh báo này được ông Trump đưa ra trong cuộc gặp với Thủ tướng Vương quốc Anh Keir Starmer vào thứ Hai (giờ địa phương), ngay sau khi Mỹ công bố một thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu.
Ông Trump nói với các phóng viên rằng chính quyền của ông sẽ sớm thông báo cho khoảng 200 quốc gia về mức “thuế toàn cầu” mới này.
Chính phủ Úc cho biết khả năng thay đổi thuế quan là điều “không gây ngạc nhiên”, nhưng vẫn khẳng định rằng những mức thuế đó là “phi lý”. Phe đối lập liên bang cũng đã lên tiếng chỉ trích, đồng thời bày tỏ lo ngại về tình trạng hiện tại của mối quan hệ Úc – Mỹ.
“Hành động tự hại về kinh tế” của Mỹ
Phản hồi trước tuyên bố của ông Trump, người phát ngôn của Bộ trưởng Thương mại Don Farrell khẳng định lập trường của chính phủ không thay đổi: “Bất kỳ mức thuế nào đánh vào hàng hóa Úc đều là phi lý và là hành động tự gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ.”
“Chúng tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy đối thoại ở mọi cấp độ để kêu gọi dỡ bỏ tất cả các loại thuế, phù hợp với Hiệp định Thương mại Tự do giữa Úc và Hoa Kỳ,” ông Farrell nói.
Trợ lý Bộ trưởng Ngân khố Daniel Mulino nói với Sky News rằng chính phủ Úc đang thảo luận với chính quyền Mỹ về tình hình vốn đã “biến động trong một thời gian”.
“Không ngạc nhiên khi lại có một tuyên bố cho thấy khả năng thay đổi. Tổng thống Mỹ đã và đang điều chỉnh vị thế đàm phán của mình theo nhiều cách khác nhau,” ông Mulino nói thêm.
Ông cho rằng hiện tại Úc đang có một thỏa thuận thương mại “tốt ngang với bất kỳ ai” với Mỹ, và chính phủ sẽ tiếp tục “duy trì trao đổi chặt chẽ với chính phủ Mỹ về các vấn đề này”.
Phe đối lập: “Chính sách tồi tệ”
Bộ trưởng Thương mại đối lập Kevin Hogan mô tả đề xuất mới nhất của ông Trump là “chính sách tồi”, cho rằng điều này có thể làm gia tăng lạm phát tại Mỹ, gây thiệt hại cho người tiêu dùng Mỹ và đe dọa tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Ông Hogan cũng kêu gọi Thủ tướng Anthony Albanese nên tìm gặp trực tiếp ông Trump để đưa ra “một lập luận có chủ quyền thật mạnh mẽ... rằng chính sách đó là sai lầm.”
Trước đó, ông Albanese dự kiến gặp ông Trump bên lề hội nghị thượng đỉnh G7 hồi tháng Sáu, nhưng cuộc gặp bị hủy do Tổng thống Mỹ rút khỏi hội nghị giữa lúc căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran.
Một cơ hội mới để đàm phán có thể sẽ đến trong khuôn khổ kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại New York vào tháng Chín, hoặc hội nghị thượng đỉnh các lãnh đạo nhóm Quad tại Ấn Độ cuối năm nay.
Thượng nghị sĩ phe đối lập James Paterson cũng chỉ trích ông Albanese vì đến nay vẫn chưa gặp mặt ông Trump, cho rằng đã có “đủ bằng chứng” cho thấy quan hệ Úc – Mỹ đang gặp vấn đề.
“Tôi lo ngại cách chính phủ Úc liên tục tỏ ra bất ngờ trước những diễn biến này,” Thượng nghị sĩ đảng Tự do phát biểu trên Sky News.
“Tôi hoàn toàn thừa nhận đây là một chính quyền Mỹ phi truyền thống, thường xuyên thay đổi chính sách đột ngột, nhưng giờ đã có đủ dữ kiện công khai cho thấy quan hệ song phương giữa Úc và Mỹ đang gặp trục trặc.”
Úc cần điều chỉnh chiến lược
Chuyên gia chính trị Mỹ thuộc Đại học Sydney, ông David Smith, nói với hãng tin AAP rằng hiện các quốc gia đang gặp khó khăn trong việc vận động để tránh bị áp thuế từ Mỹ.
Ông cho rằng Úc, cũng như nhiều nước khác, có thể cần điều chỉnh chiến lược và tìm cách định vị các ngành công nghiệp của mình trong khuôn khổ các thỏa thuận mới này.
Ví dụ, ngành dược Mỹ từ lâu đã phản đối Chương trình Trợ cấp Dược phẩm của Úc (PBS) và từng vận động Tổng thống Mỹ hành động. Hồi đầu tháng Bảy, ông Trump đã đe dọa áp thuế 200% đối với dược phẩm – một động thái được cho là nhằm gây áp lực để Úc phải điều chỉnh chương trình PBS.
Tuy nhiên, cả hai đảng lớn tại Úc đều khẳng định PBS là vấn đề không thể đưa ra đàm phán.
Thay vào đó, chính phủ Úc vừa thông báo sẽ dỡ bỏ một số hạn chế đối với thịt bò Mỹ – một quyết định mà chính quyền ông Trump coi là “bước đột phá lớn về thương mại”.
“Úc đang xem xét các lĩnh vực khác mà chúng ta sẵn sàng nhượng bộ, bởi vì chúng ta sẽ không nhượng bộ về PBS,” ông Smith nhận định.
Thủ tướng Albanese khẳng định chính phủ đang hành động vì lợi ích quốc gia.
Chính phủ Úc cho biết quyết định dỡ bỏ hạn chế với thịt bò Mỹ được đưa ra sau một cuộc rà soát khoa học kéo dài 10 năm, đồng thời khẳng định điều này không làm ảnh hưởng đến an ninh sinh học.
Tuy vậy, phe đối lập và một số tiếng nói trong ngành chăn nuôi kêu gọi tiến hành một cuộc đánh giá độc lập về vấn đề này.
READ MORE
SBS Việt ngữ
