Bốn thập kỷ xung đột đẫm máu
PKK đã tiến hành cuộc nổi dậy ở Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 1984, ban đầu nhằm thành lập một nhà nước của người Kurd. Cuộc xung đột kéo dài này đã cướp đi hơn 40.000 sinh mạng.
Theo thời gian, mục tiêu của nhóm chuyển từ việc đòi độc lập sang yêu cầu mở rộng quyền của người Kurd và quyền tự trị hạn chế tại khu vực đông nam Thổ Nhĩ Kỳ.
Giờ đây, sau bốn thập niên xung đột, PKK dự kiến sẽ rút lực lượng khỏi Thổ Nhĩ Kỳ như một phần trong nỗ lực hòa bình với chính phủ Ankara.
Một số người dân, như sinh viên đại học 18 tuổi Mirac Taylan, cho biết họ cảm thấy nhẹ nhõm trước quyết định này:
“Tôi nghĩ quyết định rút khỏi Thổ Nhĩ Kỳ của PKK là đúng đắn. Chúng tôi không muốn PKK ở trong đất nước mình.
Người dân thực sự lo sợ cho tính mạng và tài sản của họ... Nếu Chúa cho phép, chúng tôi không muốn thấy PKK hay bất kỳ tổ chức khủng bố nào ở đất nước mình trong tương lai.”
Tín hiệu hòa bình từ bên trong
Thông báo mới nhất này được đưa ra sau khi PKK xác nhận hồi tháng Năm rằng họ sẽ giải giáp và tự giải tán, đáp lại lời kêu gọi chấm dứt đấu tranh vũ trang của thủ lĩnh bị giam giữ Abdullah Ocalan, người bị biệt giam từ năm 1999.
Vào tháng Bảy, nhóm này, vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, Liên minh Châu Âu và Úc liệt vào danh sách khủng bố, đã thiêu hủy một số vũ khí như một hành động tượng trưng thể hiện thiện chí.
Hiện PKK cho biết họ đang phối hợp rút quân và giải giáp với chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời thúc giục Ankara có những bước đi cụ thể để tiến trình hòa bình được xúc tiến.
Người phát ngôn PKK, Zagros Hiwa, nói rằng động thái này thể hiện cam kết của nhóm và kêu gọi chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện các bước chính trị và pháp lý để mở đường cho PKK tham gia chính trị dân chủ.
Đây là một bước đi đơn phương nhằm thể hiện quyết tâm và sự nghiêm túc của chúng tôi, mong muốn tiến trình này được tiếp tục.Người phát ngôn PKK, Zagros Hiwa
Kỳ vọng và thách thức
PKK đã đặt căn cứ tại miền bắc Iraq trong thời gian qua, sau khi bị đẩy lùi khỏi vùng biên giới đông nam Thổ Nhĩ Kỳ. Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thường xuyên tấn công các căn cứ của PKK trong khu vực này và đã thiết lập nhiều tiền đồn quân sự tại đó.
Một số người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng hoan nghênh động thái của PKK, trong đó có cư dân Diyarbakir Omer Levent, người bày tỏ hy vọng về một tương lai hòa bình:
“Từ giờ trở đi, nhà nước phải thuyết phục các thành viên của tổ chức (PKK) và nói với họ rằng: ‘Chúng ta là anh em’. Nếu không, người dân của chúng ta sẽ tiếp tục chịu áp bức và bất công.
Hãy cùng nắm tay nhau và biến Thổ Nhĩ Kỳ thành một nơi đáng sống.”
Người phát ngôn của Đảng Công lý và Phát triển (AK Party) cầm quyền, Omar Celik, viết trên mạng xã hội rằng quyết định rút quân của PKK là kết quả cụ thể của chương trình “Thổ Nhĩ Kỳ không khủng bố” của chính phủ.
Ông cũng cho rằng động thái này sẽ giúp định hình cơ sở pháp lý cho việc cho phép nhóm vũ trang này bước vào chính trường hợp pháp.
Tuy nhiên, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cảnh báo chống lại bất kỳ hành động nào phá hoại tiến trình hòa bình, dù không nêu rõ chi tiết các mối đe dọa.
Việc chấm dứt xung đột giữa Thổ Nhĩ Kỳ và PKK có thể tác động sâu rộng đến khu vực, đặc biệt là ở Syria, nơi Mỹ đang hậu thuẫn lực lượng người Kurd mà Ankara xem là một nhánh của PKK.
Trong khi đó, người phát ngôn PKK Zagros Hiwa cho biết cho đến nay chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa thể hiện thiện chí với tiến trình đã khởi động từ tháng Năm:
“Cho đến nay, chưa có dấu hiệu nào cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đã thay đổi tư duy hay chính sách.
Như các bạn thấy, nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ thậm chí không cho phép những người khởi xướng hòa bình được phát biểu bằng tiếng Kurd trong quốc hội.
Điều đó cho thấy chính sách phủ nhận dân tộc Kurd vẫn tiếp diễn. Đây là mô hình chính sách của nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ và lãnh tụ Ocalan vẫn đang bị giam giữ.”
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
