Hội chứng ruột kích thích (irritable bowel syndrome, viết tắt là IBS) là một rối loạn chức năng của đường tiêu hóa, với biểu hiện đặc trưng là đau bụng mãn tính và thay đổi thói quen đại tiện. Phụ nữ có nhiều khả năng bị ảnh hưởng hơn nam giới.
Nguyên nhân
Các chuyên gia cho rằng sự xuất hiện của IBS là do kết hợp nhiều nguyên nhân, và nguyên nhân có thể khác nhau với từng người.
Một số yếu tố là điều kiện thuận lợi để khởi phát hội chứng ruột kích thích bao gồm:
- Không dung nạp hoặc nhạy cảm với một số thực phẩm (tùy cơ địa mỗi người).
- Vi khuẩn trong đường ruột phát triển quá mức, nhiễm khuẩn đường ruột, dùng kháng sinh kéo dài, thay đổi thời tiết, phụ nữ gần đến chu kỳ kinh nguyệt…
- Căng thẳng thần kinh, suy nghĩ lo âu quá nhiều, trầm cảm...
Triệu chứng
Các triệu chứng phổ biến nhất của hội chứng ruột kích thích là đau bụng và thay đổi thói quen đi tiêu như tiêu chảy, táo bón hoặc cả hai. Các triệu chứng này thường liên quan đến chế độ ăn uống. Ví dụ , khi ăn các thức ăn không phù hợp sẽ xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa ngay lập tức.
Ngoài ra người bệnh còn các triệu chứng như đầy hơi, mệt mỏi và khó ngủ.
Hội chứng ruột kích thích có thể tồn tại trong nhiều năm, nhưng không trở nên tệ hơn theo thời gian và không dẫn đến bệnh nghiêm trọng.
Khi nào nên đi gặp bác sĩ?
Nếu cơn đau bụng khác với bình thường hoặc kèm theo sốt, hoặc nếu các triệu chứng gây mất ngủ, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân, phân có màu đen hoặc có máu, người bệnh cần đi khám ngay.
Người trên 50 tuổi bị rối loạn tiêu hóa, người có tiền sử gia đình bị ung thư đại trực tràng… cũng cần đi khám sớm khi có triệu chứng ruột kích thích, để kịp thời phát hiện nếu bị các bệnh nghiêm trọng khác.
Chẩn đoán
Hội chứng ruột kích thích thường được chẩn đoán theo các triệu chứng đau bụng liên quan đến đi tiêu và tiền sử bệnh.
Bệnh nhân cũng có thể được yêu cầu xét nghiệm máu, xét nghiệm phân và các xét nghiệm khác để loại trừ các vấn đề sức khỏe khác.
Điều trị
Hầu hết mọi người có thể kiểm soát các triệu chứng ruột kích thích bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và giảm căng thẳng.
Người bị chứng táo bón cần: ăn uống giàu chất xơ hơn, bao gồm trái cây, rau, đậu và ngũ cốc nguyên hạt; uống đủ để nước tiểu có màu vàng nhạt; tăng cường vận động thường xuyên tập thể dục mỗi ngày từ 30 đến 60 phút.
Người thường xuyên bị tiêu chảy thì cần hạn chế thức ăn và đồ uống khiến bệnh nặng hơn, tùy theo cơ địa mỗi người, có thể bao gồm caffeine (có trong cà phê, trà, sô cô la, nước ngọt), rượu, thực phẩm béo, thực phẩm dễ gây đầy hơi như đậu, bắp cải và bông cải xanh, một số sản phẩm từ sữa và thực phẩm cay. Người bệnh có thể ghi lại những gì mình ăn và những triệu chứng xảy ra, để từ đó tìm ra các loại thực phẩm gây kích thích ruột đối với bản thân.
Bệnh nhân cũng có thể được bác sĩ chỉ định một số thuốc điều trị triệu chứng như thuốc chống co thắt, thuốc điều trị táo bón hoặc tiêu chảy.
Thể dục thường xuyên cùng chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp giảm các triệu chứng ruột bị kích thích.Dr. Phước Võ
Phòng ngừa
Một số biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích bao gồm: chế độ ăn uống hợp lý, không bỏ bữa; ăn nhiều rau, củ, quả; hạn chế dầu mỡ; tránh thức uống có gas và chất kích thích. Cần tập thể dục thường xuyên vì tập thể dục có thể giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ tiêu hóa.
Ngoài ra cần tập kiểm soát cảm xúc, không để rơi vào trầm cảm, căng thẳng quá mức ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
Mời quý vị vào phần Audio để nghe Bác sĩ Phước Võ trình bày về ‘Hội chứng ruột kích thích’ trong chương trình Sức khỏe là Vàng.
