Đau bụng là một trong những triệu chứng phổ biến nhất ở trẻ, nhưng lại có rất nhiều nguyên nhân khác nhau - từ những vấn đề tiêu hóa đơn giản, căng thẳng tâm lý, cho tới các bệnh cần được theo dõi kỹ hơn.
Phân biệt đâu là dấu hiệu bình thường và đâu là cảnh báo quan trọng - sẽ giúp ba mẹ yên tâm hơn, có thể hỗ trợ trẻ kịp thời và đúng cách.
Trẻ bị đau bụng tái diễn, bác sĩ sẽ khám những gì?
Bác sĩ Bình cho biết việc lấy bệnh sử và khám lâm sàng sẽ giúp phân biệt đau bụng đơn giản với những trường hợp có nguy cơ cao.
Bác sĩ thường kiểm tra các triệu chứng đi kèm như:
- Trẻ có sốt không?
- Có tiêu chảy, ra máu, ói mửa kéo dài?
- Trẻ có sút cân, chậm lớn, thiếu máu?
- Có vết loét quanh miệng, nổi ban hoặc dấu hiệu viêm?
Nếu trong gia đình có người mắc bệnh viêm ruột (Inflammatory Bowel Disease),
loét bao tử, celiac (dị ứng gluten) … thì trẻ cũng sẽ được chú ý kỹ hơn.
Khi khám bụng, bác sĩ sẽ kiểm tra: bụng có phình bất thường không, trẻ có đau khi ấn vào bụng, đặc biệt là đau ở vùng hố chậu phải – vị trí của ruột thừa. Đây là dấu hiệu quan trọng giúp phát hiện viêm ruột thừa - một trường hợp cần cấp cứu ngay.
Xét nghiệm nào có thể được chỉ định?
Không phải trẻ nào bị đau bụng cũng cần làm xét nghiệm. Nhưng khi cần, bác sĩ gia đình có thể chỉ định:
- Xét nghiệm máu: tìm dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm.
- Kiểm tra dị ứng thực phẩm: gluten (celiac), lactose.
- Xét nghiệm phân: tìm ký sinh trùng, vi trùng.
- Xét nghiệm nước tiểu: kiểm tra nhiễm trùng đường tiểu (nhiều trẻ chỉ nói “đau bụng” mà không mô tả được đau khi đi tiểu).
- Kiểm tra vi khuẩn HP: đặc biệt nếu trẻ từng đi du lịch các nước có tỷ lệ nhiễm HP cao.
- X-quang hoặc siêu âm bụng: đánh giá táo bón, tắc ruột, xoắn ruột…
- Nội soi: dành cho trường hợp phức tạp hoặc nghi ngờ bệnh lý đường ruột
Bác sĩ Bình nhấn mạnh: đa số đau bụng ở trẻ không nguy hiểm, nhưng vẫn có những dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay:
- Sốt không rõ nguyên nhân
- Tiêu chảy ban đêm khiến trẻ thức giấc.
- Đi cầu ra máu
- Ói mửa liên tục hoặc kéo dài
- Sụt cân, chậm phát triển chiều cao
- Đau khớp kèm đau bụng
- Loét quanh hậu môn, đau hậu môn
- Gia đình có tiền sử bệnh đường ruột hoặc celiac
- Trẻ đau bụng tái diễn kéo dài nhiều tuần nhưng không rõ nguyên nhân
Nguyên nhân khiến trẻ táo bón và đau bụng
Bác sĩ Bình cho biết: ngoài chế độ ăn thiếu chất xơ, thiếu nước, táo bón còn có thể liên quan đến:
- thói quen nhịn đi cầu,
- rối loạn nhu động ruột,
- căng thẳng tâm lý,
- hoặc một số bệnh lý tiêu hoá khác.
Táo bón kéo dài cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến đau bụng tái diễn.
Đừng coi nhẹ khi trẻ than đau bụng
Theo bác sĩ Bình, phụ huynh không nên cho rằng trẻ “giả vờ đau bụng để gây sự chú ý của cha mẹ, hoặc để không phải đi học”.
Nếu trẻ đau bụng lặp đi lặp lại, đặc biệt kèm các triệu chứng bất thường, phụ huynh cần đưa trẻ đi khám bác sĩ gia đình để loại trừ bệnh nguy hiểm, kiểm tra mức độ phát triển của trẻ, và có hướng xử lý kịp thời.
Mời quý vị vào phần Audio để nghe toàn bộ cuộc trò chuyện với Bác sĩ Brian Cung Đình Thanh Bình.
