Thủ tướng Scott Morrison đã phát biểu tại Diễn đàn An ninh Aspen ở Hoa Kỳ thông qua kết nối trực tuyến videolink.
Tại đó, Thủ tướng Morrison vạch ra một cách rõ ràng chiến lược tương lai của Úc tại khu vực.
Chúng tôi đều mong muốn một khu vực mà vững chắc về chiến lực, ổn định về kinh tế, và có chủ quyền về chính trị. Chúng tôi mong muốn có thêm nhiều các quốc gia cùng mục đích, hành động một cách chặt chẽ hơn, kiên định hơn.
Phát biểu này được cho là thể hiện ý chí cao, nhưng không dễ đạt được.
Mối quan hệ phức tạp và mới đây có nhiều biến cố giữa Trung Quốc và Úc, cũng như giữa Trung Quốc và các quốc gia khác, là nguyên nhân chủ yếu.
Thủ tướng Morrison nói rằng các quy chế tự do trong quá khứ hiện đang đưới dưới sự tấn công, khi mà khu vực liên kết Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương bị dạt vào giữa cuộc tranh chấp liên quan đến chính phủ Trung Quốc.
Thủ tướng Morrison nói chính phủ Úc chào đón sự phát triển của Trung Quốc - nhưng nhấn mạnh cường quốc này phải tuân thủ quy định quốc tế.
Chúng tôi đã hoan nghênh sự đi lên của Trung Quốc như là một đối tác kinh tế lớn. Nó đã rất tốt cho nền kinh tế của chúng tôi, nền kinh tế toàn cầu, và khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Nhưng, đi cùng với sự tăng trưởng kinh tế, là trách nhiệm về kinh tế và chiến lược rộng lớn hơn.
"Trung Quốc có một vai trò trong việc gia tăng sự ổn định của khu vực và thế giới, theo sau vị thế kinh tế mới của họ. Vai trò đó là về lợi ích lớn hơn cho khu vực và trên toàn cầu, chứ không phải chỉ ở một lợi ích, hay khát vọng hẹp của riêng quốc gia.", ông Morrison nói.
Với phát biểu như trên, Thủ tướng Morrison đã gửi một thông điệp đến cả Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Morrison đã cảnh báo việc sử dụng toàn cầu hóa theo hướng tiêu cực, đồng thời cam đoan trước Hoa Kỳ rằng Úc đang gia tăng vai trò của mình trong khu vực.
“Việc cưỡng ép hay từ bỏ khỏi hệ thống quốc tế đều không phải là cách thức chúng ta hướng đến. Tại Úc, chúng tôi tin vào toàn cầu hóa theo hướng tích cực. Và Úc đã không phải là một người ngoài cuộc. Chúng tôi sẽ không từ bỏ điều này vào tay người khác. Không phải trong khu vực của chúng tôi. Nó không nằm trong lợi ích quốc gia của chúng tôi.”
Đây không phải là hoạt động ngoại giao trực tuyến duy nhất mà Thủ thướng Úc đã thực hiện.
Úc và quốc gia láng giềng gần nhất, Papua New Guinea, đã ký kết Thỏa thuận Đối tác Kinh tế và Chiến lược Toàn diện.
Papua New Guinea trở thành quốc gia thứ sáu ký kết một thỏa thuận tương tự với Úc.
Thủ tướng Morrison nói rằng nó giúp nâng mối quan hệ giữa hai quốc gia lên một nấc thang mới.
Bộ trưởng về Phát triển Quốc tế và Thái Bình Dương, ông Alex Hawke nói rằng, mối quan hệ giữa hai quốc gia có thể đang ở trong mức tốt nhất từ trước tới nay.
“Thỏa thuận đối tác hôm nay là một thỏa thuận lớn nhất mà chúng ta từng có với Papua New Guinea. Và Úc là đối tác phát triển quan trọng nhất của PNG. Chúng ta cũng là đối tác kinh tế quan trọng nhất của PNG. Chúng ta chia sẻ lịch sử, văn hóa, và địa lý - chúng ta giống như gia đình. Và mối quan hệ ngày hôm nay sẽ có ý nghĩa tạo ra mối quan hệ thắt chặt hơn nữa với PNG.”
Phát ngôn nhân đối lập về Ngoại giao, Thượng nghị sỹ Penny Wong thì không hoàn toàn tự tin, mà tỏ ra ngờ vực.
Bà nói rằng thỏa thuận này đáng lẽ đã được thực hiện từ trước đây, đồng thời nói rằng chính phủ đã bỏ bê mối quan hệ của Úc với nước láng giềng gần nhất của mình.
“Việc làm này chỉ là một vết xước trên bề mặt.", Thượng nghị sỹ Wong nói.
Đây là việc thực hiện một số những điều mà chúng ta đáng ra đã phải làm từ trước. Và nó đến sau các khoản cắt giảm viện trợ cho Papua New Guinea, và cắt các liên kết ngoại giao với Papua New Guinea.
Vào dịp kỷ niệm 75 năm chiến thắng tại khu vực Thái Bình Dương trong Đệ nhị Thế chiến, Úc và Hoa Kỳ đang thúc đẩy để các con tàu hải quân của họ có thể cập cảng tại căn cứ Hải quân Lombrum, trong một phần của hiệp ước an ninh song phương.
Thế nhưng Thủ tướng PNG James Marape hiện đang lưỡng lự đưa ra một quyết định cuối cùng về đề xuất này, cho biết đang chờ kết quả từ các cuộc tham vấn chính trị trong nước.
Tiến sỹ Bal Kama là một nhà nghiên cứu về khu vực Thái Bình Dương tại trường Đại học Quốc gia Úc. Ông nói rằng có một nỗi lo sợ tại PNG rằng việc cập cảng các con tàu như trên có thể sễ kéo nước này vào các cuộc tranh chấp giữa Úc và Trung Quốc.
“Một số các nhà lãnh đạo có một số phản đối mạnh mẽ trước việc này, do các sắp xếp trước đó. Mối lo sợ thứ hai đó là, sự thu xếp này, nếu như được tiến hành, thì liệu nó sẽ biến Papua New Guinea thành một mục tiêu của bất cứ cuộc đối đầu tiềm năng nào, trong trường hợp này là giữa Trung Quốc, Úc và New Zealand?”
Thêm thông tin và cập nhật Like SBS Vietnamese Facebook
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/vietnamese
