Úc và Papua New Guinea chuẩn bị ký kết một hiệp ước quốc phòng quan trọng, trong khi các chuyên gia kỳ cựu đang chờ xem liệu thỏa thuận này có thực sự mang lại “một kết quả lý tưởng” như kỳ vọng hay không.
Thủ tướng Anthony Albanese đến Port Moresby vào thứ Hai để tham dự lễ kỷ niệm 50 năm ngày độc lập của Papua New Guinea và hoàn tất thỏa thuận quốc phòng với người đồng cấp James Marape.
Thỏa thuận này sẽ cho phép công dân Papua New Guinea phục vụ trong Lực lượng Quốc phòng Úc với mức lương ngang bằng các thành viên khác, đồng thời mở ra con đường để họ có thể trở thành công dân Úc.
Một số chi tiết vẫn chưa được tiết lộ, bao gồm việc liệu hai quốc gia có bắt buộc phải tham vấn lẫn nhau khi đối mặt với mối đe dọa an ninh hay không — tương tự như điều khoản số Bốn của NATO.
Ông Albanese nhấn mạnh rằng hai quốc gia đang mở rộng quan hệ đối tác trên cơ sở bình đẳng và cùng chia sẻ tầm nhìn về một khu vực Thái Bình Dương ổn định và thịnh vượng.
“Mối quan hệ của chúng tôi hiện nay là mối quan hệ về an ninh,” ông nói với các phóng viên trước chuyến đi.
“Đó là mối quan hệ kinh tế, là sự kết nối giữa con người với con người.”
Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles cho biết hiệp ước này thể hiện khát vọng chung giữa hai quốc gia.
“Những gì chúng tôi sẽ công bố trong vài ngày tới là một thỏa thuận thực sự mang tính lịch sử giữa hai nước,” ông nói.
Hiệp ước này có thể mang ý nghĩa gì?
Đây là thỏa thuận quốc phòng đầu tiên của Papua New Guinea với một quốc gia khác và có ý nghĩa sâu sắc đối với đất nước này, theo ông Oliver Nobetau – nhà nghiên cứu tại Viện Lowy.
Ông cho biết, thế giới đang chờ đợi để biết liệu hiệp ước có bao gồm điều khoản độc quyền hay không — tức là Papua New Guinea sẽ không được theo đuổi các thỏa thuận tương tự với những quốc gia khác, chẳng hạn như Trung Quốc.
“Chúng ta có thể xem đó như một dạng ‘kỳ vọng’ trong các mối quan hệ đối tác an ninh tại Thái Bình Dương, và nếu đạt được điều đó, nó có thể báo hiệu sự trở lại của ổn định khu vực,” ông Nobetau nói với hãng tin Australian Associated Press.
Úc đang cạnh tranh với Trung Quốc và các quốc gia khác để giành ảnh hưởng trong khu vực, và thỏa thuận với Papua New Guinea được đưa ra sau khi một thỏa thuận với Vanuatu gặp trục trặc.
Papua New Guinea là một trong ba quốc gia ở Thái Bình Dương có lực lượng quân đội, cùng với Fiji và Tonga.
Ông Nobetau cho biết Papua New Guinea xem mình là “người anh lớn” trong khu vực Thái Bình Dương và đang tìm kiếm vai trò lãnh đạo nổi bật hơn khi đánh dấu 50 năm độc lập khỏi Úc.
“Điều này định hình cách quốc gia lớn nhất ở Thái Bình Dương muốn hành động trong lĩnh vực an ninh, và chúng ta có thể thấy Papua New Guinea đóng vai trò lớn hơn trong việc ảnh hưởng đến các quốc gia khác,” ông nói.
