Tại Wybalenna, một nơi hẻo lánh trên đảo Flinders giữa eo biển Bass, cộng đồng Thổ dân Tasmania đang quây quần trong Tuần lễ NAIDOC, không chỉ để tưởng niệm, mà còn để tiếp tục công việc kể lại sự thật từ thời thực dân xâm lược.
“Nơi đây chẳng khác nào trại tập trung đối với các bậc tổ tiên của chúng tôi”, Brendan Brown.
Đó là lời của ông Brendan Brown, hay còn gọi thân mật là Buck, vốn kết nối với nơi này qua vị thủ lãnh chiến binh Manalakina, người được hứa rằng nếu tình nguyện đưa dân mình tới Wybalenna, ông sẽ được quay về quê nhà ở miền Đông Bắc Tasmania.
Thế nhưng lời hứa ấy chưa bao giờ được thực hiện.
“Ông cố tôi đã bị đưa đến đây, với những lời hứa suông. Khi bị phản bội, ông tự xuống tóc rồi trở thành người lang bạc và thất bại, sau đó chết nơi xứ người với con tim tan vỡ”, Brendan Brown.
READ MORE
Tuần lễ NAIDOC mang ý nghĩa gì?
Ông Buck nói rằng Wybalenna là một nơi đầy ảm đạm, khó đến nhưng lại là một phần không thể xóa nhòa trong tâm khảm ông.
“Mỗi lần đặt chân đến đây, cảm xúc trong tôi lại rối bời. Tôi từng trải qua những chuyện tâm linh nơi này, những hồn xưa hiện về bên tôi. Tôi không dám đặt chân vào những chốn nhất định trong khuôn viên này, vì tràn ngập những đau thương“, Brendan Brown.
Ông từng tham gia cuộc biểu tình ngồi chống lại việc chiếm cư vào những năm 1990, một sự kiện dẫn đến việc nơi này được trao trả lại cho cộng đồng Thổ dân.
“Tôi khi ấy chỉ là một thiếu niên. Chúng tôi đến từ Cape Barren cùng với người từ Flinders, với số lượng đông đảo lắm. Chúng tôi cắm trại, đóng quân và lấy lại nơi nầy”, Brendan Brown.
Từ cuối thập niên 1990, Hội đồng Đất đai Thổ dân Tasmania đã tiếp quản việc quản lý nơi này.
Bà Rebecca Digney là cựu quản lý, nói rằng, công tác trùng tu bắt đầu vài năm trước, với mục tiêu làm nơi này trở nên dễ chịu hơn cho cộng đồng quay về.
“Chúng tôi muốn mời gọi cộng đồng quay về nơi này để kết nối lại với lịch sử, đặc biệt là những câu chuyện của tổ tiên mình”, Rebecca Digney.
Bà giải thích ý nghĩa của địa điểm thiêng liêng nầy.
“Wybalenna là nơi bị lưu đày sau Chiến tranh Đen ‘Black War’. Rất nhiều người trong chúng tôi đã chết tại nơi đây”, Rebecca Digney.
Ước tính có khoảng 300 người Thổ dân bị đưa tới Wybalenna, trong đó 107 người được xác định có mộ trong nghĩa địa, nhưng còn rất nhiều người khác vô danh và chỉ có 47 người sống sót và bị chuyển về Oyster Cove, Hobart năm 1847.
“Dù đẫm nước mắt, Wybalenna vẫn là câu chuyện về sự sinh tồn. Văn hóa của chúng tôi vẫn sống, bất chấp mọi nỗ lực đồng hóa. Chúng tôi là một cộng đồng kiên cường và bất khuất”, Rebecca Digney.
Trong khi đó tân giám đốc Hội đồng Đất đai, bà Sarah Wilcox cho biết.
“Wybalenna không chỉ là một địa danh mang ý nghĩa lịch sử với Tasmania, mà còn được ghi nhận trong lịch sử thế giới. Nơi đây được nhắc đến, khi khái niệm 'diệt chủng' được đưa ra, lúc nói về số phận dân tộc Thổ dân ở Tasmania”, Sarah Wilcox .
Hội đồng Đất đai cũng hợp tác với kiến trúc sư ở Tasmanian là Mat Hinds để có kế hoạch cho nơi này.
“Họ muốn nơi này trở thành một nơi chốn ai cũng có thể nghỉ ngơi, nấu nướng, sum họp, đó là những điều đơn giản nhưng thiết thực”, Mat Hinds.
Còn bà Wilcox nhấn mạnh rằng, dự án sẽ giúp cộng đồng tiếp tục ghi lại những kỷ niệm của tổ tiên họ.
“Điều quan trọng là phải tạo điều kiện để các bậc cao niên có thể đến thăm và để thế hệ trẻ hiểu rõ về ý nghĩa thiêng liêng của mảnh đất này”, Sarah Wilcox.
Được biết công tác phần lớn nhắm vào các kinh nghiệm của cộng đồng Thổ Dân tại địa điểm nầy.
Các bảng thông tin trong nhà nguyện cũng đang được cập nhật dưới góc nhìn của chính cộng đồng Thổ dân.
“Đây là cơ hội để chúng tôi tự kể câu chuyện của mình. Du khách không chỉ cảm nhận bằng tâm hồn, mà còn đọc được sự thật rất chân thật và chi tiết, từ chính chúng tôi”, Sarah Wilcox .
Do việc xin cấp kinh phí gặp khó khăn, cộng đồng phải nhờ tới việc gây quỹ của công chúng, bà cho biết thêm.
“Lòng hảo tâm của người ủng hộ khiến chúng tôi vô cùng xúc động. Đó là một trải nghiệm khá khiêm nhường nhưng đầy ý nghĩa”, Sarah Wilcox .
Được biết hôm Chủ nhật vừa qua, cộng đồng đã tề tựu về Wybalenna nhân khai mạc Tuần lễ NAIDOC.
Chủ tịch Hội đồng, ông Greg Brown đã phát biểu về chủ đề năm nay là ‘Thế hệ tiếp nối — Sức mạnh, Tầm nhìn và Di sản’.
“Lời kể sự thật ở Wybalenna ghi nhận tổn thương của ông cha chúng tôi, đồng thời tỏ rõ sức mạnh của cộng đồng trong việc giữ gìn lịch sử và truyền lại tầm nhìn, cho thế hệ mai sau”, Greg Brown.
Trong khi đó Jazmin Wheatley, từ chương trình Junior Ranger, đã giúp tổ chức buổi lễ.
“Tôi thấy đây là nơi quan trọng và đầy ý nghĩa để quy tụ cộng đồng, vinh danh tổ tiên và câu chuyện nơi này. Dù Wybalenna là một nơi đau thương, nhưng việc chúng tôi có mặt nơi đây là để đồng lòng lấy lại niềm tự hào và tưởng niệm người xưa”, Jazmin Wheatley.
Trong khi đó bà Lillian Wheatley, trưởng lão Thổ Dân trên đảo Flinders, người từng tham gia cuộc chiếm cư thập niên 1990, bày tỏ ước nguyện.
“Tôi ước mong trước khi từ giã cuộc đời, được thấy con cháu tôi quy tụ về đây, kể lại câu chuyện của tổ tiên, chia sẻ những điều đã xảy ra, vì nó xứng đáng được biết”, Lillian Wheatley.
Cuối cùng, bà Sarah Wilcox cho biết.
“Lời kể sự thật là một phần của di sản gia đình chúng tôi, nó vẫn được truyền từ đời này sang đời khác. Giờ đây, chúng tôi tiến xa hơn với sự thấu hiểu và chấp nhận sự thật. Chúng tôi sẽ không ngừng tranh đấu, để đạt được một hiệp ước”, Sarah Wilcox .
READ MORE
SBS Việt ngữ
