Dự luật đưa người tầm trú ở 2 đảo Nauru và Manus vào Úc chữa bệnh (Medivac Bill) do chính phủ liên bang đề xướng với những sửa đổi của phe đối lập đã được Thượng viện thông qua. Tuy các sửa đổi không được liên đảng chấp thuận, nhưng lại được Đảng Lao động, Đảng Xanh và 4 Thượng nghị sĩ độc lập ủng hộ.
Dự luật tương tự đã được Hạ viện thông qua vào hôm qua thứ ba và đây là lần đầu tiên kể từ năm 1929, chính phủ đương nhiệm bị thất bại trong một cuộc bỏ phiếu về một dự luật then chốt tại Hạ viện.
Trước đó, hôm 12/2, trong ngày đầu tiên Quốc hội liên bang nhóm họp trở lại trong năm bầu cử 2019 này, dự luật này bất ngờ gặp một trục trặc vào phút chót. Nhưng điều đó không đến từ một thành viên chính phủ hay một thành viên của phe đối lập, mà lại là từ Tổng chưởng lý Liên bang.
Tổng chưởng lý Stephen Donaghue đã gửi Tổng trưởng Tư pháp Christian Porter ý kiến của mình về dự luật vốn đã được Thượng viện thông qua, nhằm cho phép những người tầm trú đang có vấn đề về sức khỏe và đang bị tạm giữ tại các trung tâm tạm giữ ở ngoài khơi, có thể dễ dàng hơn trong tiếp cận với các dịch vụ y tế ở Úc.
Thoạt đầu, văn bản này dự tính được xếp vào loại mật. Tuy nhiên, cuối cùng, Chủ tịch Hạ viện Tony Smith đã phán quyết rằng, các dân biểu và do đó là công chúng, có quyền được biết.
Ông nói: “Tôi đã nói với ông Tổng trưởng Tư pháp rằng, với tư cách là Chủ tịch Hạ viện, điều quan trọng là tôi muốn bảo đảm rằng, trong trường hợp này, tất cả các tài liệu được chuyển cho tôi cũng sẽ được chuyển cho tất cả các thành viên Hạ viện. Do đó, tôi cũng đã quyết định công bố ý kiến của ông Tổng chưởng lý”.
Theo hiến pháp Úc, các dự luật dẫn đến đến việc tăng chi tiêu công phải được đề xuất từ Hạ viện chứ không phải Thượng viện.
Và với dự luật được Thượng viện thông qua nói trên có liên quan việc thành lập một hội đồng y khoa để đánh giá tình trạng sức khỏe của những người tầm trú. Và các thành viên hội đồng này phải được trả thù lao. Do vậy, đây là dự luật có liên quan đến việc tăng chi tiêu công.
“Nếu ai đó cho rằng, bằng cách mua một chỗ trên một chiếc thuyền không bảo đảm an toàn, trả tiền cho những kẻ hay những tổ chức buôn người, và bằng cách đó họ có thể đến Úc dễ dàng hơn, họ đã sai. Dự luật mà chúng tôi đang tranh luận không áp dụng với bất cứ người nào mới đến. Hãy dừng lại ngay” - nhà lãnh đạo đối lập Bill Shorten.
Một trong những thành viên chủ chốt ủng hộ cho dự luật, nhà lãnh đạo đảng Xanh, Richard Di Natale, nói với đài ABC rằng, Hạ viện nên thông qua dự luật này và Tối cao Pháp viện sẽ đưa ra phán quyết nếu tính hợp pháp của dự luật bị thách thức.
“Đây là một chiến thuật cố gắng trì hoãn vào phút cuối, nhằm không thông qua dự luật. Điểm mấu chốt là, Hạ viện nên thông qua dự luật này. Còn nhược bằng ai đó muốn thách thức về tính pháp lý của nó, họ nên đưa dự luật ra Tối cao Pháp viện” – thủ lãnh đảng Xanh Richard Di Natale nhấn mạnh.
Đảng Lao động đã thỏa thuận với các nghị sĩ độc lập để đề xuất 3 sửa đổi quan trọng cho dự luật. Đảng này cần 6 trong số 7 nghị sĩ độc lập ủng hộ để thông qua các sửa đổi nói trên.
Không có thành viên nào trong chính phủ ủng hộ điều đó, dẫu lý do của họ lại rất khác. Họ nói rằng, họ sẽ không cho phép bất cứ sự thay đổi nào so với dự luật hiện tại.
Và rồi cuối cùng thì vào sáng 13/2, sửa đổi dự luật này đã được Thượng viện thông qua, sau khi nhận được sự ủng hộ của Thượng nghị sĩ Derryn Hinch. Ông Hinch nói, dẫu vẫn còn một số băn khoăn, nhưng cuối cùng ông quyết định ủng hộ dự luật.
Cũng sau thất bại mang tính lịch sử của chính phủ tại Hạ viện, chính phủ tiến hành một cuộc tấn công toàn diện vào các chính sách bảo vệ biên giới của nhà lãnh dạo đối lập Bill Shorten.
Tổng trưởng Nội vụ Peter Dutton nói rằng, dự luật sẽ "bật đèn xanh" cho những kẻ buôn người. Đồng thời, ông cũng nói rằng, bất cứ sự thay đổi nào đều có thể xem như dấu hiệu cho thấy sự yếu kém trong phong cách lãnh đạo của lãnh tụ phe đối lập Bill Shorten.
Tuy nhiên, ông Bill Shorten nói rằng, dự luật trên sẽ không làm suy yếu an ninh quốc gia: “Nếu ai đó cho rằng, bằng cách mua một chỗ trên một chiếc thuyền không bảo đảm an toàn, trả tiền cho những kẻ hay những tổ chức buôn người, và bằng cách đó họ có thể đến Úc dễ dàng hơn, họ đã sai. Dự luật mà chúng tôi đang tranh luận không áp dụng với bất cứ người nào mới đến. Hãy dừng lại ngay”.
Trong một diễn biến liên quan thì sau khi dự luật được Thượng viện thông qua, Thủ tướng Scott Morrison cho biết là các cơ sở tạm giữ trên đảo Giáng sinh sẽ được mở lại.
Ông Morrison nói rằng, sau các cuộc họp ngắn với các cơ quan an ninh của Úc, một loạt các biện pháp đã được tiến hành nhằm tăng cường chiến dịch bảo vệ chủ quyền biên giới.
