Ms Chong Vang (Niam Nchaiv Vaj Yaj) hais tias nws thiab nws tsev neeg tuaj rau teb chaws Australia xyoo 1982 hauv lub nroog Adelaide los ntawm pawg ntseeg uas pab txhawb lawv tuaj. Tom qab ntawd Mr. Chathao Yang thiab nws tus tij laug NaoSua Yang ua ke nrog lwm tsev neeg Yang (tag nrho 4 tse neeg) txav mus rau Whyalla, South Australia. Tom qab lawv nyob tau ob peb hlis hauv South Australia, Dr. Pao Saykao thiaj coj Ms. Chong Vang thiab nws tsev neeg nrog rau lwm peb tsev neeg mus rau lub nroog Melbourne, Victoria, Australia.
Ms. Chong Vang hais tias lub neej nyob hauv teb chaws Australia thaum ntawd nyuaj heev, vim muaj teeb meem tsis paub lus, rau qhov nws loj hlob hauv zos toj siab ntawm teb chaws Nplog thiab tsuas paub me ntsis lus Nplog xwb. Txawm li ntawd los, thaum lawv tsiv mus rau Melbourne, lawv ua txhua yam haujlwm uas lawv nrhiav tau.
Ms. Vang hais tias, “Yog tias kuv thiab kuv tus txiv wb nrhiav tau tej haujlwm xaws khaub ncaws ces wb yeej tsis xaiv. Wb pib ua haujlwm thiab yuav tsheb qub siv los pib lub neej.”

Niam Nchaiv Vaj Yaj ua hauj lwm ntawm chaw xaus khaub ncaws Credit: Sarah Thao (Supplied)
Thaum ntawd mas muaj hauj lwm tsawg tsawg ua xwb, ib limtiam twg nyuam qhuav khwv tau nyiaj AUD$150 xwb, ces wb yuav tau ua hauj lwm 6 hnub, ua tau 2 xyoos ces mam yuav thawj lub tsev, ces mam ua hauj lwm hauv tsev ntxiv txog ib tag hmo ntxiv thiab.Ms Chong Vang (Niam Nchaiv Vaj Yaj)
Cov kev tsis paub ntaub ntawv thiab lus
Niam Nchaiv Vaj Yaj hais tias ''tuaj txog teb chaws no yeej tsis tau kawm ntawv Askiv li hos! Kawm tau lus me ntsis ces yus mus kawm tom yus txoj hauj lwm, kawm ntawm yus chaw hauj lwm tau li cas ces siv li ntawd xwb.''
Sarah Yaj (Thoj) hais tias "Cov kev tau loj hlob nyob teb chaws Australia peb tsis paub txog kuv niam (kuv txiv) lawv lub neej tom qab, peb tsuas xav tias peb tau ib lub neej zoo nyob rau lub teb chaws vam meej xwb."
"Kuv niam thiab kuv txiv lawv kuj tau qhia peb txog lawv txoj kev nyuaj siab rau cov kev lub neej tawg rog kev tsiv teb tsaws chaw kom pib tau neej tshiab tiam sis cov kev khiav teb chaws ua rau plam thiab poob lawv tsev neeg, thaum ntawd ces peb tseem yau thiab tsis to taub txog lawv cov lus."
Sarah yees duab nrog nws niam Chong Vang thiab Chai Vang Yang Credit: S.G. (Supplied by Sarah Thao)
Nws hais ntxiv tias ''tam sim no kuv muaj kuv tsev neeg lawm kuv mam nkag siab kuv niam kuv txiv nkawv txoj kev nyuaj siab thiab rau siab khwv."
Hais rau peb ib tsoom me nyuam txhua leej txhua tus tias kom sawv daws tuaj txog teb chaws no los kom ua neeg zoo, ua qhov zoo kom luag neeg teb chaws no, luag nom luag tswv ho paub tias peb muaj ib lub npe Hmoob, peb muaj ib co Hmoob tuaj nyob teb chaws no.Ms Chong Vang (Niam Nchaiv Vaj Yaj)
Muaj kev sib txawv li cas ntawm thawj phaum me nyuam yug ntawm Australia thaib tej niam txiv neeg thoj nam
Sarah hais tias ''Peb lub neej txawv kuv niam thiab kuv txiv lawv ntau heev. Peb paub lus Askiv, peb paub paub kev cai nyob teb chaws Australia, ces kuj qhib tau ntau txoj hauv kev rau peb los kawm ntawv, los nrhiav hauj lwm, muaj ua trade ua apprenticeship, no yog tej ua kuv niam thiav kuv txiv lawv tsis tau."
Nws hais ntxiv tias ''Kuv xav tias kuv niam thiab kuv txiv lawv rau siab khwv nyiaj kom peb tsis txhob txom txom nyem, ces kuv xav tias ua ib tug neeg nyob Australia no peb yuav tsum rau siab kawm ntawv kom tau ib txoj hauj lwm kom tsis txhob nyuaj siab es pab tau kuv niam thiab kuv txiv lawv."
"Kuv xav tias kuv niam thiab kuv txiv nkawv tsis paub lus Askiv zoo ces kuv yuav tsum rau siab kuv tus kheej kom kuv kawm tau ntawv Askiv thiab kawm ntawv kom zoo es kuv thiaj mus nrhiav tau hauj lwm zoo ua."
"Kuv xav tias kuv niam thiab kuv txiv lawv ua lub neej txom txom nyem heev, peb tuaj nyob teb chaws Australia ces peb tau lub neej previlege, peb tsis tau khiav rog (khiv tsov rog), peb tsis tau tsiv teb chaws, ces peb hom nyob rau lub teb chaws vam meej thiab tau lub zoo neej ua."

Credit: Sarah Thao (Supplied)
Cov kev sib tu ncua ntawm phaum neeg
Sarah hais tias 'peb tuaj nyob Australia ces peb rau siab kawm ntawv nrhiav hauj lwm khwv nyiaj kom peb ua lub neej cuag luag tej ces tej zaum peb ho tsis muaj sij hawm los kawm Hmoob kab li kev cai thiab ces thiaj muaj cov kev sib tu ncua ntawm peb cov me nyuam thiab kuv niam kuv txiv lawv phaum neeg,'
'Tam sim no ces muaj tej kab lis kev cai sib txawv rau tej kev ua hauj lwm thiab lub luag hauj lwm hauv lub cuab yig li poj niam thiab txiv neej ua hauj lwm lawm, los yog muaj lub luag hauj lwm sib txawv hauv ib yig neeg, uas txawv yus niam yus txiv phaum neeg.'
Yog tham txog tej kev sib tu ncua rau tej kab lis kev cai thiab lus lawm ces Sarah hais tias:
Lawv yeej xav kom peb cov hluas khaws thiab kawm peb Hmoob cov lus thiab Hmoob tej kab lis kev cai, tiam sis kuj tsis yog tej yam yooj yim, vim peb yog thawj phaum yug nyob Australia no, ces peb tseem kawm thiab txheeb tias seb yuav ua li cas thiaj zoo rau peb cov neeg Hmoob Australia.Sarah Thao
Lub neej thaum ub thiab tam sim no ntawm Australia
Niam Nchaiv Vaj Yaj (Chong Vang) hais tias ''tuaj nyob ntev ntev no lawm es lam ua ib siab nyob lawm xwb, yog zoo li thaum nyuam qhuav tuaj txog (tshiab) mas yeej kho siab thiab yeej quaj kawg nkaus thiab yeej nco yus tej neeg rov tom qab heev."
Nws hais tias ''Yus kuj zoo siab rau yus lub neej tam sim no lawm vim yus tej me nyuam muaj neej ua raws siab xav lawm, tab sis cov kev ncaim yus niam yus txiv, ncaim yus tej txheej tej ze mas yog tham txog thaum twg ces lub kua muag yeej los thaum ntawd."
Nws xav fi ib co lus rau ib tsoom Hmoob sawv daws tias:
"Peb tuaj nyob teb chaws no xav kom sawv daws coj zoo ua neeg zoo, vim thaum ub luag tsis paub Hmoob luag yeej tsis txais tos Hmoob, tab sis peb muaj hmoo peb ho tuaj txog teb chaws no lawm, peb ho muaj ib lub npe Hmoob ces hais rau peb ib tsoom me nyuam txhua leej txhua tus tias kom sawv daws tuaj txog teb chaws no los kom ua neeg zoo, ua qhov zoo kom luag neeg teb chaws no, luag nom luag tswv ho paub tias peb muaj ib lub npe Hmoob, peb muaj ib co Hmoob tuaj nyob teb chaws no thiab, kom peb muaj neeg nyob rov tom qab leej twg ho xav tuaj los peb ho rub tau pab tau lawv tuaj nrog peb nyob kom coob kom peb thiaj zoo siab kom peb lub kua muag thiaj li tsis poob."
Niam Nchaiv Vaj Yaj (Chong Vang) xa ib co lus rau ib tsoom Hmoob thiab tej hluas tias:
"Xav tau los laus lawm ua tsis tau lawm, tiam sis mas hais rau ib tsoom Hmoob, tsoom hluas, xav kom peb tsis txhob tso txoj kev kab lis kev cai Hmoob tseg nad! Peb yog ib haiv Hmoob tuaj nyob teb chaws no, peb yuav tsum kawm thiab es kom peb thiaj muaj hwj chim los yog muaj ib haiv Hmoob nrog luag zoo."

Credit: Sarah Thao (Supplied)
Kuv xav tias kom cov me nyuam tom ntej kom lawv feel proud thiab lawv hais tias - kuv zoo siab kuv yog neeg Hmoob, thiab kom tom ntej no (yav pem suab ) peb khaws peb lub npe Hmoob cia kom tsis txhob ploj.Sarah Thao
"Vam tias tiam tom ntej yuav khaws cov lus thiab kawm kab lis kev cai Hmoob, txawm tias yuav nyuaj los peb yuav tsum pab thiab txhawb lawv kom lawv paub tias lawv yog neeg Hmoob. Kom peb lub community paub tias muaj Hmoob nyob rau Australia tom ntej no."















