Key Points
- တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီလၢ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်တ့ၢ်အီၤ ဒီး တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီန့ၢ်ဆူၣ်တၢ် အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်လီၤဆီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်အၢၣ်လီၤန့ၣ်လီၤ.
- တၢ်ဖျီဆူၣ်တၢ်န့ၣ် တၢ်ပာ်အီၤဒ်သိး တၢ်မၤကမၣ်ခီမီဝဲးသ်သဲစးတၢ်ဘျၢတခါလၢအအိၣ်ဖဲ Crimes Legislation Amendment Act of 2013 သဲစးအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.
- တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်သ့, သးစၢ်, သးပှၢ်, ပိာ်မုၣ်, ပိာ်ခွါ လၢလုၢ်လၢ်ဆဲးလၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အထူအထံး လီၤဆီလိာ်သးအကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ.
- What is the difference between arranged and forced marriage?
- What are the legal consequences of a forced marriage in Australia?
- What are some of the reasons behind forced marriage?
- What is the support available in Australia for those facing forced marriage?
- What can communities do to prevent forced marriages?
- What are the common signs of forced marriage?
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်: တၢ်ပာ်ဖျါအံၤ တၢ်တၢၣ်ပီၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် လၢပှၤဒိကနၣ်တၢ်တနီၤနီၤအဂီၢ် ကမ့ၢ်တၢ်လၢအတမုာ်တလၤဘၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ပှၤအါဒံအါဂၤန့ၣ် အကဆိကမိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်အံၤကဲထီၣ်ဒၣ်အသးလၢထံချၢကီၢ်ချၢ, နာ်သက့ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ, ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤနာ်က့ ကဲထီၣ်သ့ ဒီး ကဲထီၣ်အသးအိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၂ဝ၂၃ — ၂ဝ၂၄နံၣ်န့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်စၢဖှိၣ်ပၢၤကီၢ် ခီဆၢတ့ၢ်ဝဲ တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဖျီဆူၣ်တၢ် ကဲထီၣ်အသး အိၣ်ဝဲ ၉၁ခါန့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲနံၣ်အံၤအတီၢ်ပူၤ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ထီၣ်ဘးဝဲ တၢ်စိာ်ဆါခူသူၣ်ပှၤကညီ လွံၢ်ပူတပူဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖျီလၢတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်အီၤဒီး တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ်လီၤဆီလိာ်အသးဒ်လဲၣ်?
လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤတနီၤနီၤအပူၤန့ၣ်, တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီလၢ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်အီၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအကဲထီၣ်ညီနုၢ်အသးတခါ, ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ တၢ်လီၤဆီ အခိသ့ၣ် ဒီး တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်အၢၣ်လီၤန့ၣ်လီၤ.တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီလၢ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်တ့ၢ်အီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပှၤခံခီခံကပၤလၢၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သးလီၤပလိာ်, လၢတဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်နုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
မ့မ့ၢ်တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ်, ပှၤလၢအပၣ်ဃုာ် တဂၤ မ့တမ့ၢ် ခံဂၤဒဲး တအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့ လၢတၢ်သးလီၤပလိာ်ဃုာ်အဂီၢ်ဘၣ်. တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိး တၢ်မၤပျံၤမၤဖုး, တၢ်မၤန့ၢ်ဆူၣ်, တၢ်လီန့ၢ်, မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အသးနံၣ်အိၣ် ၁၆နံၣ် ဆူအဖီလာ် လၢအသးတၢ်ဆိကမိၣ်တထီၣ်ဘးဒ်ဘၣ် ဒ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Ms Kudzayi Nhatarikwa မ့ၢ်ဝဲ Red Cross — ဂာ်တဲာ်ဂီၤ တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်တဂၤ ဒီး စံးဝဲဒၣ်, တၢ်တ့တၢ်ဖျီ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်မၤန့ၢ်ဆူၣ်, တၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆီၣ်သနံးပှၤတဂၤလံန့ၣ်, တမ့ၢ်တၢ်ဖျီတခါလၢ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်အီၤလၢၤဘၣ်.
Ms Nhatarikwa စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်အံၤကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢ ကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်လီၤဆီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, ခီဖျိ ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် တသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အီၤရှဲရှဲခဲလၢာ်ဘၣ်. ပှၤလၢအလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်ဖျီဆူၣ် တနီၤနီၤဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲလၢအမ့ၢ် တၢ်ဖျီလၢတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်အီၤန့ၣ်လီၤ.”
အဝဲစံးဝဲဒၣ် တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်သ့ — စးထီၣ်လၢ သးစၢ် တုၤလၢ သးပှၢ်, ပိာ်မုၣ်, ပိာ်ခွါလၢအထူအထံး ဟဲန့ၢ်လၢ ကလုာ်ဒူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လီၤဆီလိာ်အသး အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ.
Ms Nhatarikwa စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်ကီတခါ, ဒီး လီၤဂာ်ဒ်သိး, ပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ဟ့ၣ်သးကညီ အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ, ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤဒ်သိး စိၤခ့ခါသီ တၢ်မၢကဲကုၢ် ဒီး တၢ်ကဲကုၢ်လၢတၢ်မၤအီၤနီၣ်ကီၢ်တခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်တခါလၢ အကဲထီၣ်သးဖဲလုၢ်လၢ်ဆဲးလၤကရူၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတခါခါ, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတခါခါ, ကလုာ်ဆူၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတခါခါ မ့တမ့ၢ် ထံဖိကီၢ်ဖိ တခါခါ သးနံၣ်ကရူၢ် မ့တမ့ၢ် မုၣ်ခွါ အကျါဘၣ်. မ့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤ အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ.”
Sakina Muhammad Jan arrives for sentencing at the County Court of Victoria in Melbourne, Monday, July 29, 2024. Jan is being sentenced for forcing her daughter to marry a man who then murdered her. (AAP Image/Diego Fedele) Source: AAP / DIEGO FEDELE/AAPIMAGE
အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ သဲစးအတၢ်ဂ့ၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အသး လၢတၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်?
ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ, တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ် — နီၣ်နီၣ်တခီမ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤကမၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢတခါန့ၣ်လီၤ.
Panos Massouris, လၢအမ့ၢ် ပှၤနုာ်ကီၢ်ဝဲၤဒ့ဒီး တၢ်ဖျီဆူၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်အခိၣ်ဖဲ Life Without Barriers ရှဲပၠးဝဲဒၣ်, တၢ်ဖျီဆူၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤကမၣ် ခီမီဝဲးလ် သဲစးတၢ်ဘျၢတခါ လၢအအိၣ်ဖဲ Crimes Legislation Amendment Act of 2013 အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ်, သဲစးတၢ်ဘျၢအံၤ ဘၣ်ထွဲဃုာ်အသးဒီး ပှၤလၢအအိၣ်ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤတဂၤ တၢ်လဲၤကိးအီၤဆူထံချၢကီၢ်ချၢဒီးဒိးတ့ဒိးဖျီဆူၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
Mr Massouri စံးဝဲဒၣ်, “ဒ်သိးလၢအမ့ၢ်တၢ်ကမၤကမၣ် ခီမီဝဲးသ်သဲစးတခါအသိး, အီစထြ့လယါကီၢ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်ပၢၤကီၢ် ဃိထံသမံသမိးဝဲ တၢ်ဖျီဆူၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ, တၢ်မၤကမၣ် တၢ်ဖျီဆူၣ်အသဲစးန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဖျီဆူၣ်လၢတၢ်မၤအီၤဒ်သိးလုၢ်လၢ်ထူသနူတၢ်ဖျီ, တၢ်တ့တၢ်ဖျီလၢ တၢ်မၤအီၤဒ်သိး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘျါတၢ်တ့တၢ်ဖျီ, ဒီး တၢ်ရ့လိာ်အိၣ်ဃုာ်လၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်သြီနုာ်မံၤစရီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဂ့ၢ်လၢအအိၣ်ဖဲတၢ်ဖျီဆူၣ်အလီၢ်ခံသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်?
တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် အါတက့ၢ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပိာ်မုၣ်သးစၢ်ဒီး ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤလၢအသးနံၣ် မ့ၢ်ဒံးဒၣ်ဖဲ ကဘၣ်ကဲပှၤကၠိဖိ လၢအမ့ၢ် ၁၄နံၣ် တုၤ ၁၈နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. Ms Nhatarikwa, စံးဝဲဒၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဒုးကဲထီၣ်တၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲဒၣ်အကလုာ်ကလုာ်, ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ပှၤနီၣ်တဂၤစုာ်စုာ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးတခါစုာ်စုာ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
Ms Nhatarikwa စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်အသးသ့ ဒ်သိးကဘၣ်လိာ်သးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးပှၤတဝၢ အတၢ်မုၢ်လၢ်ပာ် လၢတၢ်ကၢၤဃာ် လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤ မုၣ်ခွါ တၢ်ဟံးမူဒါအလီၢ်အကျဲသ့ၣ်တဖၣ်. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်တခီ ကဲထီၣ်အသးခီဖျိ တၢ်မၤဆူၣ်ထီၣ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး ပှၤတဝၢ အလုၢ်အလၢ် အဆၢကတီၢ်တခါန့ၣ်လီၤ. အမ့မ့ၢ်တၢ်တခါလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒၣ်လဲာ် တၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးအီၤတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ဖျီဆူၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ နာ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် မၤန့ၢ်တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ပှၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဂၤအံၤအဂီၢ်. နာ်ဝဲလၢအမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အမူအဒါတခါ လၢကဘၣ်ဃုထၢတၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.”
Hana Assafiri မ့ၢ်ဝဲ ပှၤဂဲၤလိာ်တၢ်လၢ ပှၤဂ့ၢ်ဝီ ပှၤကရၢကရိအဂီၢ်ဒီး မ့ၢ်ပှၤဆီၣ်ထွဲ ပိာ်မုၣ်သနူ လၢအအိၣ်ဖဲ မဲလ်ဘၢဝ့ၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၂ဝ၁၇နံၣ်န့ၣ်, အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ပာ်ပနီၣ် ဖဲ Victorian Honour Roll of Women ခီဖျိ အဝဲတၢ်နုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်မၤသကိးတၢ် လၢတၢ်ဆီတလဲ ပှၤဂ့ၢ်ဝီအဂီၢ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤ ပှၤပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂ဝ၁၉နံၣ်န့ၣ် အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ခိၣ်ဖးတၢ်လၤကပီၤ Order of Australia Medal (OAM) န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၂ဝ၂၄နံၣ်န့ၣ် အဝဲဆဲးကျံးထုးထီၣ်အလံာ်အဆိကတၢၢ်တဘ့ၣ် လၢအခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ Hana: The Audacity to be Free, ဒီး လံာ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဆဲးကလၤ အနီၣ်ဆံးခါတၢ်အိၣ်မူ ဖဲ Lebanon တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်အပူၤ ဒီး အတၢ်ဟဲတုၤဆူအီစထြ့လယါကီၢ်, လၢအဝဲဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးလၢ တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီ လၢအတအိၣ်ဒီးအဝဲတၢ်ဃုထၢဘၣ်အဂ့ၢ်, ဃုာ်ဒီး အဝဲတၢ်လဲၤကျဲလၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၤအနီၣ်ကစၢ်အသး ဖဲအဝဲသးနံၣ်အိၣ် ခံဆံနံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.
Ms Assafiri စံးဝဲဒၣ်, “လၢယဂီၢ်, အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ယမ့ၢ်ပှၤလၢအသးစၢ်စၢ်ဖိတဂၤဒီး ယတၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီန့ၣ်, အတမ့ၢ် တၢ်ဖျီန့ၢ်ဆူၣ်ဘၣ်နာ်သက့, ယတူၢ်ဘၣ်ဒ်သိးလၢယဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဃုထၢကျဲ လၢအအိၣ်ထဲတဘိဧိၤန့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ် မ့ၢ်အကဲဝဲ တၢ်မၤဆူၣ်မၤဆီးထဲထဲလဲၣ်? တၢ်အိၣ်သး အတၢ်ဂ့ၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အသးသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ထဲလဲၣ်? ဒ်သိးပှၤသးနံၣ် ၁၅နံၣ်တဂၤအသိး ယတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်ဆှၢတ့ၢ်ယၤလၢ တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီအံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဃုထၢထဲတခါဧိၤ လၢယတၢ်သဘျ့အဂီၢ်, ယသူးသ့ၣ်လၤကပီၤအဂီၢ်, တၢ်ယူၤယီၣ်ပာ်ကဲဒီး ထုးကွံာ်ယနီကစၢ်အသးလၢ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအကျဲန့ၣ်လီၤ. အဃိ, တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်အိၣ်သးတနီၤလၢ ဘၣ်မနုၤ တၢ်တ့တၢ်ဖျီလၢတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်အီၤန့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်ဃုထၢတခါလဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.”
ပှၤလၢအကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ဖျီဆူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်မၤစၢၤမနုၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်လဲၣ်?
ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ တၢ်ကဖျီဆူၣ်အီၤန့ၣ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ.
Ms Nhatarikwa ရှဲပၠးဝဲဒၣ်လၢ ဂာ်တဲာ်ဂီၤ (Red Cross ) န့ၣ် မၤစၢၤဝဲဒၣ်ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်ဖျီဆူၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ် စးထီၣ်လၢ ၂ဝ၁၄နံၣ်အခါလံန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်, “နမ့ၢ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢနတံၤသကိး, နဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤဂၤ, နပှၤမၤသကိးတၢ်တဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢနသ့ၣ်ညါအီၤတဂၤဂၤ အိၣ်လၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပူၤ မ့တမ့ၢ် လဲၤခီဖျိဘၣ်တၢ်ဖျီဆူၣ် ဒီး လၢကဘၣ်မၤန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤဒ်လဲၣ်အဂီၢ် အဲၣ်ဒိးမၤန့ၢ်ခူသူၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးန့ၣ်, နဆဲးကျိးဒီး ဂာ်တဲာ်ဂီၤ—Red Cross ခီဖျိနကိးလီတဲစိဖဲ 1-800-113-015 သ့ဝဲဒၣ် မ့တမ့ၢ်ဘၣ်တခီ နဆှၢလီပရၢ email ဆူ national_stpp@redcross.org.au စ့ၢ်ကီးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.”
စးထီၣ်လၢ ၂ဝ၂၅နံၣ် လါယနူၤအါရံၤန့ၣ်, အီစထြ့လယါကီၢ် ပာ်လီၤဝဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအသီတခါလၢ တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဖျီဆူၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် လၢအကိးဝဲ Forced Marriage Specialist Support Program (FMSSP) ဒီး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ဟ့ၣ်လီၤဝဲတၢ်ဒီသဒၢ ဒီး တၢ်နုာ်လီၤ ကျဲၤဃူကျဲၤဖိးဆိပာ်စၢၤတၢ်ဖဲတၢ်ဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤနီၣ်တဂၤစုာ်စုာ် အနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဆဲးကျိးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအသီအံၤသ့ဝဲဒၣ်, ဒီး FMSSP တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ အဝဲသ့ၣ်ဆဲးကျိးအီၤဖဲ လီတဲစိနီၣ်ဂံၢ် 1804 032 13 သ့အသိး လဲၤနုာ်လီၤဆဲးကျိးအီၤဖဲ အဝဲသ့ၣ်လီပှာ်ယဲၤသန့အပူၤစ့ၢ်ကီးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
Ms Nhatarikwa စံးဝဲဒၣ်, ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဖုးဖဲတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီအပူၤဒီး အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ တဘျီဃီန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်ကိးပၢၤကီၢ် လၢအဆိအချ့ ဖဲ ဝးသၢဖျၢၣ် (000) သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
The Australian Federal Police responded to 91 reports of forced marriages in 2023-24, making up nearly a quarter of all human trafficking cases that year. Source: iStockphoto / dragana991/Getty Images/iStockphoto
ပှၤလၢအတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီအိၣ်ဒီးတၢ်ဖျီဆူၣ် နာ်သက့ တအဲၣ်ဒိးတီၣ်ဖျါထီၣ်အီၤဆူပၢၤကီၢ်အအိၣ်ဘၣ်တခီ, တၢ်မၤစၢၤအိၣ်ဝဲဒၣ်ခီဖျိ Salvation Army တဆီန့ၣ်လီၤ.
Ms Nhatarikwa စံးဝဲဒၣ် တၢ်မၤန့ၢ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ အကံၢ်အစီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်သမံသမိးကွၢ်အီၤဖဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
လၢကမၤန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲအဂီၢ် ဆဲးကျိးဘၣ် Salvation Army ဖဲလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ် 1300 473 560 မ့တမ့ၢ် လဲၤနုာ်လီၤအိၣ်သကိးအဝဲသ့ၣ်လီပှာ်ယဲၤသန့သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
အဝဲတဲဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီး My Blue Sky တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢအမ့ၢ်အီစထြ့လယါထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါလၢအဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃး တၢ်ဖျီဆူၣ်အဂ့ၢ်, ဃုာ်ဒီး သဲစးဂ့ၢ်ဝီဒီး တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးသ့ၣ်တဖၣ် ဆူပှၤလၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး မ့တမ့ၢ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
My Blue Sky ဝဲၤကျိၤအံၤ နဆဲးကျိးအီၤဖဲလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်— 02 9514 8115 သ့အသိး နဆှၢတၢ်ကစီၣ်ဖုၣ်ကိး, SMS ဆူလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်— 0481 070 844 အအိၣ်သ့ဝဲဒၣ်အမဲာ်ညါ နဆှၢလီပရၢ ဖဲ— help@mybluesky.org.au စ့ၢ်ကီးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
Ms Nhatarikwa စံးဝဲဒၣ်, “My blue sky န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ Anti-Slavery Australia — အီစထြ့လယါကီၢ်တၢ်ထီဒါတၢ်ကဲကုၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဝဲၤကျိၤလၢ တၢ်မၤန့ၢ်ကလီအီၤသ့တခါ, လၢအအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ပာ်ခူသူၣ်န့ၢ်နီၣ်ကစၢ်အဂ့ၢ်, အဃိ ပှၤနီၣ်တဂၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤတဝၢကရၢဖိသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီလၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လဲၤနုာ်လီၤဆဲးကျိးအီၤဖဲ အဝဲသ့ၣ်လီပှာ်ယဲၤသန့အပူၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆဲးကျိးအီၤခီဖျိ လီတဲစိနီၣ်ဂံၢ် မ့တမ့ၢ် လီပရၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆှၢတၢ်ကစီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဖုၣ် တဆီစ့ၢ်ကီးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.”
ကဒီသဒၢတၢ်ဖျီဆူၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်မၤတၢ်မနုၤသ့လဲၣ်?
တၢ်သ့ၣ်ညါနီၣ် တၢ်ဖျီဆူၣ် အတၢ်ပနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လၢ တၢ်ဒီသဒၢဆိအဂီၢ်, တၢ်နုာ်လီၤကျဲၤဃူကျဲၤဖိးဆိပာ်စၢၤတၢ်အဂီၢ်, ဒီး တၢ်ဃုမၤန့ၢ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးဒီးအမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤခါ လၢတၢ်ဒုးထီဒါမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်စိာ်ဆါခူၣ်သူၣ်ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, Australian Centre to Counter Child Exploitation (ACCCE) ကရၢ, လၢအဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲအီၤလၢ အီစထြ့လယါကီၢ်စၢဖှိၣ်ပၢၤကီၢ် (AFP) အံၤ, ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ဝဲ ကၠိအပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် လၢအကအိၣ်ဒီး တၢ်ပလီၢ် တၢ်သးပဒ့ၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်ပနီၣ်လၢဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၢဆူၣ်လၢ ကဖျီအသး, ခီဖျိလၢ တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်တီၣ်ဖျါထီၣ်အီၤအအါကတၢၢ်တခါ ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ တၢ်မၤကမၣ် တၢ်စိာ်ဆါခူသူၣ်ပှၤကညီ အသဲစးတၢ်ဘျၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤတၢ်ကစီၣ်အပူၤန့ၣ်, အီစထြ့လယါကီၢ်စၢဖှိၣ်ပၢၤကီၢ်—AFP မူဒါခိၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်ဟံးန့ၢ်တၢ်အဘျုးလၢပှၤကညီအဖီခိၣ်, Helen Schneider ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်ဖျီဆူၣ်အတၢ်ပနီၣ် လၢအမၤစၢၤ ပှၤနီၣ်တဂၤစုာ်စုာ် လၢအဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ကသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
In some cultures, arranged marriages are common, but the key difference from forced marriages is consent. (Photo by Lynsey Addario/Getty Images Reportage) Credit: Lynsey Addario/Getty Images
တၢ်ဖျီဆူၣ်အတၢ်ပနီၣ်လၢအညီနုၢ်ကဲထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်?
- အိၣ်ဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ လၢအမ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဒိၣ်တဂၤန့ၣ် ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢတၢ်မၤလိတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အပူၤဆိဆိ, ဖျီသးဆိဆိ, အိၣ်ဒီးတၢ်ဒုးနဲၣ်ဖျါ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီဒီး တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီသးဆိဆိသ့ၣ်တဖၣ်.
- ဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဖီၣ်ဂၢၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤ လၢတၢ်ဟးထီၣ်ဆူဟံၣ်ပူၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်လဲၤဆူ ပှၤတဝၢအပူၤ, လၢအပၣ်ဃုာ်; တအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢတၢ်ဖီၣ်ကျိၣ်စ့, တအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ တၢ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဒီး အတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်, တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်ဒီး တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်.
- အိၣ်ခိးကွၢ်ဆူၣ်ကွၢ်လ့ၤတၢ်ဆဲးကျိး ဒီး ဖီၣ်ဃံာ်တၢ်ဆဲးကျိးသ့ၣ်တဖၣ်.
- အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ဖျါ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢကဟးကသုၣ်ကသီအဂ့ၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်လဲၤဆူ ထံချၢကီၢ်ချၢအဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်.
- အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီလၢ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ် တၢ်ဖျီ မ့တမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်တီပာ်န့ၢ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တကဲထီၣ်ဒ်သိး တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤအသိးဘၣ် ဒီး
- အိၣ်ဒီးတၢ်တဲဖျါထီၣ် နီၣ်ခိ ဒီး နီၣ်သး တၢ်မၤဆူၣ်မၤဆီ လၢအကဲထီၣ်သးသ့ ခီဖျိ မ့ၢ်တမၤထွဲ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် ပှၤတဝၢ အတၢ်မုၢ်လၢ်ပာ်သ့ၣ်တဖၣ်.
Hana Assafiri စံးဝဲလၢ တၢ်ဖျီဆူၣ်န့ၣ် တကြၢးဘၣ်ကဲထီၣ်အသးဒီးပှၤနီတဂၤဘၣ်. အဝဲဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ် ပှၤသးစၢ်ပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအတၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် အသုကဃုမၤန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤ ဒီး ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်မၤစၢၤအကျိၤအကျဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
Ms Assafiri စံးဝဲဒၣ်, “လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤ, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ မ့တမ့ၢ် တၢ်နာ်, ပှၤကရၢကရိ တခါလၢ်လၢ်အပူၤ တၢ်မၤဆူၣ် မၢဆူၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်အမုာ်နီတဘျီဘၣ်? တမ့ၢ်တၢ်မုာ်နီတစဲးဘၣ်? တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ် ဒီး တၢ်လၢအဘၣ်လိာ်ကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါ တၢ်တူၢ်လိာ်အၢၣ်လီၤ, လၢပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် နၢ်ပၢၢ်တၢ်အိၣ်သးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ တၢ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့န့ၣ်လီၤ.”
နၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢနသ့ၣ်ညါအီၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် ဟံၣ်ပူၤဃီပူၤ တၢ်မၤဆူၣ်မၤဆီးန့ၣ်, နကိးဃ့တၢ်မၤစၢၤဖဲ 1800RESPECT အိၣ်သ့ ဖဲလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ် 1800 737 732, မ့တမ့ၢ် ဆှၢတၢ်ကစီၣ်ဖုၣ်သ့ဝဲဒၣ်ဖဲ လီတဲစိစိာ်စုနီၣ်ဂံၢ်—0458 737 732 ဒီး နလဲၤနုာ်ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖဲ 1800RESPECT.org.au အလီပှာ်ယဲၤသန့အပူၤစ့ၢ်ကီးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်လၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအပူၤတခီ နကိးဝးဝၢဖျၢၣ် — 000 တက့ၢ်.
လၢ Men’s Referral Service အဂီၢ် နကိးလီတဲစိဖဲ 1300 766 491 အအိၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအကါဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢ နတၢ်အိၣ်မူအသီဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအဂီၢ် Subscribe မ့တမ့ၢ် follow အီစထြ့လယါကီၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤ Australia Explained တၢ်ကလုၢ်တက့ၢ်.
နတၢ်သံကွၢ်အိၣ်တမံၤမံၤဧါ? မ့တမ့ၢ် နတၢ်ဆိကမိၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီ တခါခါဂီၢ်ဧါ? နဆှၢန့ၢ်ပှၤလီပရီ အံမ့လ် ဖဲ australiaexplained@sbs.com.au အပူၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
