آیا واکسن‌های کووید-۱۹ می‌توانند به بهبود درمان سرطان کمک کنند؟
دانشمندان در ایالات متحده دریافته‌اند بیمارانی که برای سرطان پیشرفته ریه و پوست تحت درمان بوده‌اند، اگر در ۱۰۰ روز نخست درمان خود واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده باشند، طول عمر بیشتری داشته‌اند.
در پژوهشی مقدماتی که روز پنج‌شنبه در نشریه علمی Nature منتشر شد، مشخص گردید مولکول mRNA – که فناوری اصلی واکسن‌های فایزر (Pfizer) و مدرنا (Moderna) است – ممکن است به عملکرد بهتر برخی از انواع ایمونوتراپی (درمان ایمنی) کمک کند.
اما یکی از پژوهشگرانی که در این تحقیق نقشی نداشت، هشدار داد که این مطالعه تنها یک «ارتباط» را نشان می‌دهد، نه اثبات قطعی تأثیرگذاری.
پژوهشگران مرکز سرطان MD Anderson در هوستون و دانشگاه فلوریدا که روی توسعه واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده mRNA برای درمان سرطان کار می‌کنند، فرضیه‌ای مطرح کردند: شاید حتی واکسن کووید-۱۹ موجود در بازار هم بتواند همراه با درمان‌های فعلی سرطان مؤثر واقع شود.
این تیم سوابق نزدیک به ۱۰۰۰ بیمار مبتلا به سرطان پیشرفته را که در مرکز MD Anderson تحت درمان نوع خاصی از ایمونوتراپی بودند، بررسی کردند و میان کسانی که واکسن فایزر یا مدرنا دریافت کرده بودند و کسانی که نزده بودند، مقایسه انجام دادند.
نتیجه شگفت‌انگیز بود:
- بیماران مبتلا به سرطان ریه که در ۱۰۰ روز نخست درمان واکسن زده بودند، تقریباً دو برابر بیشتر از بیماران واکسن‌نزده تا سه سال بعد زنده ماندند.
- بیماران مبتلا به ملانوما (سرطان پوست) نیز اگر واکسن دریافت کرده بودند، میانگین طول عمر بسیار بیشتری داشتند.
Source: AAP
پژوهشگران گفتند در حال آماده‌سازی برای انجام آزمایش بالینی سراسری روی بیماران مبتلا به سرطان ریه هستند تا این رویکرد درمانی را به‌صورت گسترده‌تر بیازمایند.
دکتر آدام گریپین، پژوهشگر مرکز سرطان MD Anderson و نویسندهٔ این مطالعه، گفت: «این آزمایش مشخص خواهد کرد که آیا باید واکسن‌های mRNA کووید-۱۹ به عنوان بخشی از درمان استاندارد برای بیمارانی که داروهای مهارکننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند، در نظر گرفته شوند یا نه.»او افزود:
«در نهایت امیدواریم این روش به بسیاری از بیماران دریافت‌کننده درمان ایمنی کمک کند — به‌ویژه آن‌هایی که در حال حاضر گزینهٔ درمانی مؤثری ندارند.»
این روش چگونه عمل می‌کند؟
RNA پیام‌رسان (mRNA) در همه سلول‌ها وجود دارد و دستورالعمل‌های ژنتیکی لازم برای ساخت پروتئین‌ها را در خود دارد.
دانشمندان بر این باورند که می‌توان از آن برای آموزش سلول‌های ایمنی بدن جهت شناسایی تومورها استفاده کرد.
در یک سیستم ایمنی سالم، سلول‌های ایمنی می‌توانند سلول‌های سرطانی را پیش از خطرناک شدن نابود کنند، اما برخی سلول‌های سرطانی خود را طوری تطبیق می‌دهند که از دید سیستم ایمنی پنهان شوند.
Story about Dorothy Yiu of Chinese Cancer & Chronic Illness Society of Victoria Credit: Garvan Institutes
دانشمندان سراسر جهان در تلاش‌اند با استفاده از فناوری mRNA، سیستم ایمنی را طوری آموزش دهند که تومورها را تشخیص دهد.
اما پژوهشگران آمریکایی این‌بار پرسیدند آیا حتی mRNA عمومی واکسن‌های کووید هم می‌تواند به عملکرد بهتر داروهای مهارکننده ایمنی کمک کند؟
در استرالیا، مرکز تحقیقاتی BASE mRNA در دانشگاه کوئینزلند به‌طور ویژه بر روی واکسن‌های سرطان مبتنی بر mRNA تحقیق می‌کند.
دکتر ست چیتِم، معاون این مرکز که در پژوهش آمریکایی دخیل نبوده، گفت هرچند نتایج «بسیار امیدوارکننده» است، اما یک محدودیت مهم دارد: «این داده‌ها گذشته‌نگر هستند، و چنین مطالعاتی تنها ارتباط را نشان می‌دهند، نه اثبات قطعی را.»
او افزود: «با وجود آنکه نتایج با مدل‌های آزمایشگاهی و نمونه‌های خونی بیماران هم‌خوانی دارد، برای اثبات قطعی اثربخشی واکسن‌های mRNA کووید در درمان سرطان، باید یک آزمایش تصادفی کنترل‌شده به‌عنوان معیار طلایی انجام شود.»
با این حال، چیتِم گفت اگر نتایج این آزمایش‌های تأییدی موفقیت‌آمیز باشد:«پزشکان ممکن است به‌زودی یک گزینهٔ درمانی قدرتمند و غیرمنتظره برای مقابله با سرطان در اختیار داشته باشند.»
برنامه فارسی رادیو اس‌بی‌اس در روزهای شنبه و سه‌شنبه ساعت ۳ بعد از ظهر از طریق رادیو، به صورت آنلاین، کانال شماره ۳۰۲ تلویزیون‌های دیجیتال و از طریق اپ رایگان SBS Audio قابل دسترس است. برای شنیدن برنامه های زنده و پادکست های ما اپ SBS Audio را از APP Store یا Google Play دانلود کنید. همچنین می توانید به اس بی اس فارسی از طریق اسپاتیفای، یا اپل پادکستز گوش کنید.
