ประเด็นสำคัญ
- โรคภูมิแพ้อากาศ (Hay fever) จะมีอาการเมื่อภูมิคุ้มกันมีปฏิกิริยาต่อละอองเกสร โดยเฉพาะละอองเกสรจากหญ้า ทำให้เกิดอาการระคายเคืองบริเวณจมูกและตา
- โรคหอบหืดจะกำเริบเมื่อละอองเกสรเข้าไปในปอด ก่อให้เกิดอาการไอ จาม และหายใจติดขัด
- ชาวออสเตรเลียป่วยเป็นโรคภูมิแพ้อากาศถึงหนึ่งในสี่ และมีผู้เป็นโรคหอบหืดถึงร้อยละสิบ ทำให้โรคที่เกี่ยวกับทางเดินหายใจเป็นอาการภูมิแพ้ที่พบมากที่สุดในประเทศ
- แพทย์ทั่วไปและเภสัชกรสามารถให้คำแนะนำการรักษาและจ่ายยาเพื่อบรรเทาและป้องกันอาการได้
โรคภูมิแพ้ประจำฤดูคืออะไร
เมื่อฤดูใบไม้ผลิมาเยือน ต้นหญ้า ต้นไม้ และพืชชนิดต่างๆ ก็จะปล่อยละอองเกสรในอากาศ ผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้เกสรก็จะมีอาการแพ้อากาศและหอบหืดได้
รองศาสตราจารย์พิเศษ จอย ลี แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทางเดินหายใจและโรคภูมิแพ้ อธิบายว่า “ละอองเกสรจากหญ้าเป็นปัจจัยหลักที่ก่อให้เกิดอาการจมูกอักเสบ (rhinitis) หรือโรคภูมิแพ้อากาศ แล้วก็โรคหอบหืด โดยรวมแล้วอาการเหล่านี้คือโรคภูมิแพ้ทางเดินหายใจ หนึ่งในสี่ของประชากรออสเตรเลียได้รับผลกระทบจากโรคภูมิแพ้อากาศ และอีกร้อยละสิบก็มีอาการหอบหืด โรคทั้งสองชนิดนี้มักจะมาคู่กัน”
รองศาสตราจารย์จอยเสริมว่าละอองเกสรจากหญ้าไรย์เป็นสาเหตุหลักของโรคภูมิแพ้อากาศในออสเตรเลีย โดยเฉพาะในบริเวณตะวันออกเฉียงใต้ของรัฐวิกตอเรีย นิวเซ้าท์เวลส์ และเขตปกครองออสเตรเลียนแคพิทัลเทร์ริทอรี (ACT)
“หญ้าไรย์เป็นพืชนำเข้า พวกพืชต่างถิ่นพวกนี้มักจะก่อปัญหามากกว่าพืชท้องถิ่น แล้วพืชต่างถิ่นมักจะเริ่มปล่อยละอองเกสรช่วงเดือนกันยายน ตุลาคม และเยอะที่สุดเดือนพฤศจิกายน พอถึงช่วงสิ้นปีไปจนถึงเดือนมกราคมก็จะเริ่มลดลง บางพื้นที่ในรัฐควีนส์แลนด์อาจจะมีหญ้าเขตร้อนมากกว่ารัฐอื่นๆ ทำให้ฤดูภูมิแพ้อากาศมักจะเกิดทีหลัง นับตั้งแต่มกราคมถึงมีนาคม”
อาการทั่วไปของโรคภูมิอากาศและหอบหืดมีอะไรบ้าง
อาการทั่วไปของโรคภูมิแพ้อากาศ ได้แก่
- จามและน้ำมูกไหล
- คันตา น้ำตาไหล
- ไซนัสอุดตันและปวดศีรษะ
- อ่อนเพลีย
หากละอองเกสรเข้าสู่ปอด อาจเกิดอาการหอบหืดได้ดังนี้:
- ไอเรื้อรัง
- หายใจมีเสียงหวีด
- หายใจลำบาก
- แน่นหน้าอก
มิเคลา ดิแอซ จากนครบริสเบน บอกเล่าอาการของเธอว่า
“อาการมันค่อนข้างเรื้อรัง ถ้ามีอาการเมื่อไหร่ฉันออกจากบ้านไม่ได้เลย แล้วก็จะเริ่มคันตามตัว เป็นลมพิษ จากนั้นก็เริ่มไอและจาม และไซนัสอักเสบ หายใจไม่ออก มีอาการคันที่ตาและน้ำตาไหล จนบางครั้งสภาพฉันก็ไม่ต่างจากซอมบี้”
คุณแม่กำลังช่วยลูกชายพ่นยาสำหรับอาการหอบหืด Credit: FatCamera/Getty Images
แล้วโรคภูมิแพ้อากาศและหอบหืดควรรักษาด้วยวิธีไหน
หากคุณผู้อ่านต้องการปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำเกี่ยวกับโรคภูมิแพ้อากาศ แพทย์ทั่วไปใกล้บ้านหรือเภสัชกรจะเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุด
นายแพทย์ดันแคน แม็คคินนอน แพทย์ทั่วไปจากรัฐนิวเซ้าท์เวลส์กล่าวว่าคนไข้ช่วงฤดูใบไม้ผลิถึงฤดูร้อนกว่าหนึ่งในสี่มาด้วยโรคภูมิแพ้ทางเดินหายใจ
“สิ่งสำคัญที่สุดเลยคือเราต้องให้ข้อมูลว่าคนทั่วไปจะรับมือกับอาการภูมิแพ้ด้วยตัวเองได้อย่างไร สามารถหลีกเลี่ยงอาการกำเริบหรือบรรเทาอาการด้วยยาที่หาซื้อได้ตามร้านขายยา จะได้ไม่ต้องคอยพบผู้เชี่ยวชาญทุกครั้งที่มีอาการ”
นายแพทย์ดันแคนไล่รายการว่าตัวยาที่คนทั่วไปสามารถซื้อเองได้ ได้แก่
- Antihistamines หรือยาแก้แพ้ แบบเม็ดหรือแบบฉีดพ่น จะช่วยบรรเทาอาการภูมิแพ้อากาศได้อย่างรวดเร็ว
- ยาแก้คัดจมูก ใช้บรรเทาอาการระยะสั้น
- ยาขยายหลอดลม Ventolin ใช้บรรเทาอาการหอบหืด
- ยาแก้อักเสบ corticosteroids แบบดมและฉีดพ่น ใช้ลดอาการอักเสบ และจะออกฤทธิ์ดีที่สุดหากใช้ป้องกันอาการก่อนช่วงปริมาณละอองเกสรจะพุ่งสูงสุด
อาการของโรคภูมิแพ้สามารถทดสอบและวินิจฉัยได้หลากหลายรูปแบบ โดยมากจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ
มารู้จักภูมิคุ้มกันบำบัด
รองศาสตราจารย์จอยอธิบายว่าภูมิคุ้มกันบำบัดคือวิธีการรักษาโรคภูมิแพ้ด้วยการให้สารก่อภูมิแพ้ในปริมาณต่ำเพื่อให้ร่างกายสร้างภูมิต้านทานต่ออาการแพ้
“คุณจะให้หมอส่งตัวไปหาผู้เชี่ยวชาญด้านโรคภูมิแพ้หรือด้านระบบภูมิคุ้มกันก็ได้ เขาก็จะให้คุณทำแบบทดสอบเฉพาะ เช่น วิธีสกิดผิวหนัง เพื่อดูว่ามีปฏิกิริยาต่อสารอะไรบ้าง” รองศาสตราจารย์จอยอธิบาย
สภาพกระจกรถยนต์ช่วงฤดูใบไม้ผลิที่ปกคลุมด้วยละอองเกสรและกลีบดอกไม้ Source: iStockphoto / Manuel Milan/Getty Images
แล้วสภาพอากาศมีผลต่ออาการโรคภูมิแพ้ไหม
ปริมาณละอองเกสรแตกต่างกันในแต่ละวัน และมีสภาพอากาศเป็นตัวกำหนดนั่นเอง คุณผู้อ่านสามารถดูพยากรณ์อากาศบนอินเตอร์เน็ตหรือผ่านแอปพลิเคชันต่างๆ โดยจะมีข้อมูลที่ระบุว่าปริมาณละอองเกสรของวันนั้นมีน้อย ปานกลาง หนัก หรือรุนแรง
พายุเองก็มีผลให้อาการโรคภูมิแพ้กำเริบ หรือที่เรียกว่าหอบหืดจากพายุฝนฟ้าคะนอง
“โรคหอบหืดจากพายุฝนฟ้าคะนองมาพร้อมกับความชื้นในอากาศ อุณหภูมิอุ่น ฤดูกาลเปลี่ยนผ่าน และแรงลม ปัจจัยเหล่านี้ก่อให้ละอองเกสรจากต้นไม้ใบหญ้าลอยว่อนในอากาศ”
หากวันไหนที่ละอองเกสรในอากาศมีปริมาณสูง โดยเฉพาะช่วงพายุฝนฟ้าคะนอง นายแพทย์ดันแคนแนะนำว่าผู้อ่านควรปิดประตูหน้าต่าง หลีกเลี่ยงการออกจากอาคาร สวมแว่นกันแดดและหน้ากากอนามัยเมื่ออยู่ข้างนอก
วางแผนรับมืออาการภูมิแพ้อากาศประจำฤดูได้อย่างไรบ้าง
แผนรับมือควรเริ่มตั้งแต่การใช้ยาป้องกันอาการตั้งแต่เนิ่นๆ เตรียมยาบรรเทาอาการไว้ให้พร้อม และคอยสังเกตปริมาณละอองเกสรในแต่ละวัน
“อาการโรคหอบหืดเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ หากคุณมีอาการก็ควรพบแพทย์เพื่อรับคำวินิจฉัย ต่อไปจะได้เตรียมวางแผนรับมืออาการ หากคุณหายใจไม่ออกอย่างรุนแรงก็ควรโทรเรียกรถพยาบาล หรือหากคุณมีอาการหายใจติดขัด คุณจะเข้ารับบริการฉุกเฉินหรือไปหาแพทย์ประจำตัวก็ได้” นายแพทย์ดันแคนแนะนำ
ข้อมูลที่มีประโยชน์สำหรับผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้อากาศ
- AusPollen – The Australian Pollen Allergen Partnership
- Pollen Forecast – Australian Aeroallergen Network
- Melbourne Pollen Count
- Sydney Pollen Count
- Darwin Pollen Count
- Perth Pollen Count
- National Allergy Centre of Excellence
- Asthma Australia
- Allergy & Anaphylaxis Australia
- Australasian Society of Clinical Immunology and Allergy
ข้อมูลในบทความตอนนี้เป็นข้อมูลทั่วไปที่ไม่ใช่คำแนะนำโดยเฉพาะ หากคุณผู้อ่านกังวลเกี่ยวกับโรคภูมิแพ้อากาศ หอบหืด หรืออาการภูมิแพ้อื่นๆ ควรรับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อรับมือกับอาการอย่างเหมาะสม หากตกอยู่ในสถานการณ์ฉุกเฉิน โทร 000 ทันที
Australia Explained เป็นพอดคาสต์ข้อมูลและความรู้
เกี่ยวกับการปรับตัวให้เข้ากับชีวิตใหม่ในออสเตรเลีย
