Nghiên cứu mới cho thấy không phải những sự kiện đơn lẻ như nắng nóng hay bão tố là mối đe dọa lớn nhất, mà là sự cộng hưởng của nhiều hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, cả trên đất liền lẫn ngoài đại dương.
Chim cánh cụt từ lâu đã là sinh vật được con người yêu quý. Nhưng giờ đây, chúng đang phải chống chọi với những biến đổi khắc nghiệt của khí hậu toàn cầu.
18 loài cùng chịu ảnh hưởng
Theo nghiên cứu đăng trên Global Change Biology, cả 18 loài chim cánh cụt ở Nam bán cầu đều đang trở nên dễ bị tổn thương.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích ba thập kỷ dữ liệu khí quyển và đại dương (1993–2023).
Tác giả chính, bà Míriam Gimeno từ Viện Khoa học Biển Tây Ban Nha, cho biết họ tập trung vào môi trường sống thay vì chỉ xem xét từng loài riêng lẻ.
“Chúng tôi muốn xác định những khu vực có tầm quan trọng sinh thái ở Nam bán cầu, nơi chim cánh cụt sinh sống và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các hiện tượng khí hậu cực đoan tích lũy.
Nghiên cứu chỉ ra rằng chim cánh cụt Châu Phi, Snares, hoàng đế, Adélie và Galápagos là những loài chịu tác động mạnh nhất.Míriam Gimeno, Viện Khoa học Biển Tây Ban Nha
Mặc dù chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, bà Gimeno cho biết loài chim cánh cụt Galápagos dường như đã thích nghi tốt hơn:
“Chúng bị ảnh hưởng nhiều nhất, nhưng lại không có xu hướng gia tăng tần suất các hiện tượng khắc nghiệt. Có vẻ như chúng đã quen với điều kiện khắc nghiệt, nên khả năng chống chịu tốt hơn.”
Mất băng biển, thiếu thức ăn
Theo Giáo sư Norman Ratcliffe, nhà sinh thái học chim biển thuộc Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh, biến đổi khí hậu đang làm sụt giảm nguồn thức ăn của chim cánh cụt:
“Krill là nguồn thức ăn chính của nhiều loài chim cánh cụt. Khi băng biển tan, môi trường nuôi dưỡng krill biến mất, khiến chúng ít phân tán ra ngoài và chim cánh cụt gặp khó khăn trong việc kiếm ăn.”
Tác động này đặc biệt nghiêm trọng đối với chim cánh cụt Adélie và Chinstrap.
Không phải tất cả đều đang suy giảm. Giáo sư Ratcliffe cho biết:
“Chim cánh cụt Gentoo ở bán đảo Nam Cực đang tăng nhanh về số lượng, và loài chim cánh cụt vua ở các đảo cận Nam Cực cũng vậy. Tuy nhiên, những loài khác lại đang giảm mạnh.”
Đáng lo ngại nhất là chim cánh cụt hoàng đế, biểu tượng của vùng cực: “Bằng chứng hiện có cho thấy số lượng của chúng đang giảm, đặc biệt do tan băng biển nhanh trong vài năm gần đây. Những cơn gió tây mạnh phá vỡ lớp băng làm tổ, khiến con non rơi xuống nước và chết đuối.”
Các nhà khoa học kêu gọi xác định khu vực rủi ro cao, kết hợp yếu tố con người như đánh bắt cá và du lịch, để áp dụng các biện pháp bảo tồn linh hoạt, thích ứng.
Nghiên cứu kết luận rằng đây là lời cảnh báo nghiêm túc: nếu không có hành động toàn cầu nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu, những sinh vật biểu tượng của Nam Cực có thể biến mất khỏi hành tinh trong tương lai gần.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
