Hồi tháng Tư, một trại tị nạn ở Sudan đã bị các tay súng tấn công trong một trong những sự kiện gây chấn động nhất suốt hơn hai năm rưỡi nội chiến.
Trại Zamzam ở vùng Darfur, nơi đang chịu nạn đói nghiêm trọng, không được xem là mục tiêu quân sự, nhưng điều đó không ngăn được lực lượng bán quân sự RSF tràn vào tấn công khu trại, nơi sinh sống của khoảng nửa triệu người phải di dời.
Một báo cáo mới của Văn phòng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc cho biết hơn 1.000 thường dân đã bị RSF sát hại trong cuộc tấn công này.
Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc Volker Türk nói rằng trong quá trình chiếm trại, RSF đã nhắm mục tiêu trực tiếp vào thường dân, tiến hành các vụ thảm sát, cưỡng hiếp, tra tấn và bắt cóc khi người dân tìm cách chạy trốn.
“Hơn 1.000 thường dân đã thiệt mạng, trong đó 319 người bị hành quyết ngay tại chỗ – một số ngay trong nhà của họ, số khác tại khu chợ chính, trường học, cơ sở y tế và nhà thờ Hồi giáo. Và hơn 400.000 người đã một lần nữa phải rời bỏ nhà cửa.”
Những phát hiện này dựa trên các cuộc phỏng vấn được thực hiện vào tháng Bảy với 155 người sống sót và nhân chứng đã chạy sang quốc gia láng giềng Chad.
Một nhân chứng khai rằng tám người đang ẩn náu trong một căn phòng trong trại đã bị các tay súng RSF đưa súng qua cửa sổ và bắn chết.
Ông Volker Türk cho biết nhóm điều tra cũng phát hiện một mô hình bạo lực tình dục hết sức đáng báo động.
“Ít nhất 104 người – bao gồm 75 phụ nữ, 26 bé gái và ba bé trai, phần lớn thuộc sắc tộc Zaghawa – đã phải chịu bạo lực tình dục tàn bạo, bao gồm hiếp dâm, hiếp dâm tập thể và nô lệ tình dục. Bạo lực tình dục dường như đã được sử dụng một cách có chủ ý để gieo rắc nỗi kinh hoàng trong cộng đồng.”
Hồi tháng Tám, SBS đã phỏng vấn ông Mohamed Douda, một người đàn ông thuộc sắc tộc Zaghawa, khi ông bị mắc kẹt bên trong thành phố Al-Fasher, nơi cũng đang bị RSF bao vây.
Ông Douda từng là người phát ngôn của trại Zamzam trước cuộc đột kích và đã bị bắn trúng chân trong vụ tấn công.
Ông cho biết các tay súng sau đó đã nhắm vào phòng khám y tế cuối cùng còn hoạt động trong trại, sát hại ít nhất chín nhân viên cứu trợ của tổ chức Relief International – thông tin đã được chính tổ chức này xác nhận.
“Toàn bộ nhân viên của Relief International đã bị giết hại, bao gồm giám đốc trại và chín nhân viên khác. Tôi tìm thấy thi thể của họ bị chất chồng lên nhau, mỗi người đều có vết đạn bắn vào đầu.”
Ông Volker Türk cho rằng những vụ hành quyết và bạo lực tình dục nhằm vào thường dân này có thể cấu thành tội ác chiến tranh, và phù hợp với hành vi của RSF trong cuộc tấn công Al-Fasher sau đó trong năm.
“Việc cố ý giết hại thường dân hoặc những người đã không còn khả năng chiến đấu có thể cấu thành tội ác chiến tranh là tội giết người. Cần phải có một cuộc điều tra độc lập, toàn diện và hiệu quả về cuộc tấn công vào trại, và những kẻ chịu trách nhiệm cho các vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế phải bị trừng phạt. Những mô hình vi phạm khủng khiếp này, được thực hiện trong tình trạng không bị trừng phạt, phù hợp với những gì văn phòng của tôi đã nhiều lần ghi nhận, bao gồm cả trong cuộc RSF chiếm đóng Al-Fasher hồi tháng Mười.”
Chính phủ Hoa Kỳ và nhiều tổ chức nhân quyền đã cáo buộc lực lượng bán quân sự này thực hiện các hành vi diệt chủng tại Darfur.
RSF chưa đưa ra phản hồi ngay lập tức trước yêu cầu bình luận về phóng sự này. Trước đây, nhóm này đã phủ nhận việc gây hại cho thường dân và bác bỏ các cáo buộc diệt chủng.
Ông Mohamed Douda đã trốn thoát khỏi Zamzam đến thành phố Al-Fasher đang chịu nạn đói, nơi bị RSF phong tỏa trong suốt 18 tháng.
Ông cho biết RSF thường xuyên tấn công thường dân.
“Họ giết người vô tội, họ cưỡng hiếp. Vì vậy nếu Lực lượng Hỗ trợ Nhanh kiểm soát Al-Fasher, chắc chắn tôi sẽ chết, và bất kỳ ai giống như tôi cũng sẽ chết.”
Bạn bè và gia đình của ông Mohamed Douda xác nhận rằng khi RSF tràn vào chiếm thành phố Al-Fasher vào đầu tháng Mười Một, ông đã bị hành quyết.
Lực lượng RSF bị các nhà quan sát độc lập thuộc Phòng thí nghiệm Nhân đạo Yale cáo buộc đã hành quyết và bắt cóc hàng chục nghìn người trong quá trình chiếm đóng.
Giám đốc phòng nghiên cứu, ông Nathaniel Raymond, nói với hãng tin độc lập Democracy Now rằng các lực lượng RSF hiện đang tìm cách che giấu những tội ác chiến tranh bị cáo buộc này.
“Thông qua hình ảnh vệ tinh độ phân giải rất cao, chúng tôi thấy ít nhất 140 đống thi thể lớn xuất hiện từ cuối tháng Mười đến đầu tháng Mười Một. Chúng tôi nhận thấy một mô hình hoạt động của Lực lượng Hỗ trợ Nhanh cho thấy họ đã đốt và chôn xác trong gần năm tuần. Trong khi đó, hoàn toàn không thấy những dấu hiệu sinh hoạt mà lẽ ra phải có ở một nơi còn dân thường sinh sống.”
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
