Zohran Mamdani: Thị trưởng trẻ tuổi, người Hồi giáo và gốc Nam Á đầu tiên của New York
Khi Donald Trump tái đắc cử hơn một năm trước, hầu như chưa ai từng nghe đến cái tên Zohran Mamdani.
Giờ đây, chính trị gia 34 tuổi theo xu hướng Dân chủ Xã hội đã được bầu làm Thị trưởng của thành phố lớn nhất nước Mỹ – New York.
Ông trở thành Thị trưởng trẻ nhất của New York trong hơn một thế kỷ, đồng thời là người Hồi giáo, người Nam Á và người theo chủ nghĩa Dân chủ Xã hội đầu tiên giữ cương vị này.
Tách mình khỏi giới chính trị truyền thống vốn bị tai tiếng vì tham nhũng, ông Mamdani khẳng định sẽ là Thị trưởng của mọi người dân New York.
“Cảm ơn những người thường bị lãng quên trong nền chính trị của thành phố này, những người đã biến phong trào này thành của chính họ. Tôi nói về những chủ tiệm người Yemen, những bà mẹ Mexico, tài xế taxi Senegal, y tá Uzbekistan, đầu bếp Trinidad và các cô dì người Ethiopia. Với mọi người dân ở Kensington, Midwood và Hunt’s Point, hãy nhớ rằng: Thành phố này là của bạn. Và nền dân chủ này cũng là của bạn.”
Với tỷ lệ cử tri đi bầu cao kỷ lục, chiến thắng của Mamdani đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 1969 có một ứng viên Thị trưởng New York nhận được hơn một triệu phiếu bầu.
Ông giành 50,4% số phiếu, trong khi ứng viên độc lập Andrew Cuomo nhận được 41,6%, và ứng viên Cộng hòa Curtis Sliwa đạt 7,1%.
Trong bài phát biểu chiến thắng, Mamdani không ngần ngại chỉ trích Tổng thống Donald Trump.
“Nếu có nơi nào có thể cho cả nước Mỹ, vốn đã bị Donald Trump phản bội, thấy cách đánh bại ông ta, thì đó chính là thành phố đã sinh ra ông ta. Và nếu có cách nào khiến một kẻ độc tài khiếp sợ, thì đó là phá bỏ chính những điều kiện từng giúp hắn ta lên nắm quyền. Đây không chỉ là cách chúng ta ngăn Trump, mà còn là cách chúng ta ngăn kẻ kế tiếp.”
Trong suốt chiến dịch, ông Mamdani trở thành mục tiêu tấn công của Đảng Cộng hòa.
Ông bị bài Hồi giáo, bị gán sai là cộng sản, và bị chính quyền Trump đe dọa cắt ngân sách liên bang cho New York nếu ông trúng cử.
Tuy vậy, nhiều cử tri nói chính sự dũng cảm đối đầu Trump đã khiến họ bỏ phiếu cho ông.
Các nhà phê bình của Mamdani cảnh báo rằng việc một người theo chủ nghĩa Dân chủ Xã hội làm Thị trưởng có thể khiến giới doanh nghiệp và nhà đầu tư rời bỏ thành phố.
Tuy nhiên, Giáo sư Eric Gander, Trưởng khoa Truyền thông tại Đại học Baruch, cho rằng những lo ngại đó bị phóng đại.
“Tôi nghĩ nỗi lo rằng một ‘Thị trưởng Dân chủ Xã hội’ sẽ khiến New York trở nên không thân thiện với Phố Wall là quá đà. New York vẫn sẽ là trung tâm tài chính của thế giới. Những ai muốn đầu tư và sống ở đây vẫn sẽ đến. Và nếu Mamdani khôn ngoan, ông ấy sẽ hợp tác với nhóm cử tri quan trọng này vì đó là nguồn thu thuế lớn của thành phố.”
Làn sóng chiến thắng của Đảng Dân chủ
Chiến thắng của Mamdani diễn ra giữa hàng loạt thắng lợi khác của Đảng Dân chủ trên toàn quốc, được xem là thách thức trực tiếp đối với quyền lực ngày càng lớn của Tổng thống Trump.
Trong loạt bầu cử lớn đầu tiên kể từ khi Trump trở lại Tòa Bạch Ốc, một thế hệ Dân chủ mới đã chiến thắng tại New Jersey, Virginia và New York.
Tại Virginia, Abigail Spanberger của Đảng Dân chủ đã lật đổ quyền thống trị của Đảng Cộng hòa, giành chiến thắng hai chữ số để trở thành nữ Thống đốc đầu tiên của bang.
“Virginia, giờ là lúc chúng ta lãnh đạo. Tối nay, tôi nhớ lại chặng đường gần hai năm mà chúng ta đã cùng đi. Và vài phút trước, chồng tôi nói với các con gái của chúng tôi: ‘Mẹ các con sẽ là Thống đốc Virginia.’ Tôi chắc chắn rằng chưa ai từng nói câu đó ở bang này trước đây.”
Tại New Jersey, Mikie Sherrill của Đảng Dân chủ giành 56,3% số phiếu, chiến thắng áp đảo trước ứng viên Cộng hòa Jack Ciattarelli.
“Tôi đã nói chuyện với hàng nghìn người trong suốt năm qua. Tôi hiểu những khó khăn, hy vọng và ước mơ của các bạn. Vì thế, phục vụ các bạn là xứng đáng với mọi thử thách tôi phải đối mặt. Tôi thật sự vinh dự khi được trở thành Thống đốc tiếp theo của các bạn.”
Ở California, cử tri đã thông qua bản đồ bầu cử quốc hội mới, giúp tăng cơ hội cho Đảng Dân chủ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện vào năm tới.
Đảng Dân chủ cũng thắng trong nhiều cuộc bầu cử quy mô nhỏ tại Georgia và Pennsylvania, hai bang dao động quan trọng.
Giáo sư Larry Sabato, chuyên ngành Chính trị tại Đại học Virginia, nhận định rằng kết quả này gửi đi thông điệp mạnh mẽ đến Đảng Cộng hòa.
“Thông thường, đảng đối lập sẽ thắng ở những nơi có đa số cử tri ủng hộ họ, nhưng không phải với cách biệt lớn như thế này. Đây là tín hiệu rõ ràng cho Đảng Cộng hòa – họ sẽ không hiểu được trừ khi Donald Trump cho phép họ hiểu.”
Donald Trump phản ứng: “Không phải một đêm tốt đẹp”
Sau khi Đảng Dân chủ thắng lớn, Donald Trump thừa nhận kết quả bầu cử “không phải là một đêm tốt đẹp.”
“Cách đây đúng một năm, chúng ta đã có chiến thắng lớn, thật tuyệt vời. Còn đêm qua, không ai nghĩ đó sẽ là chiến thắng vì đó là khu vực Dân chủ. Nhưng tôi nghĩ đây không phải là điều tốt cho Đảng Cộng hòa. Cũng chẳng tốt cho ai cả. Nhưng đó là một buổi tối thú vị, và chúng ta đã học được nhiều điều.”
Theo cuộc thăm dò của tạp chí The Economist, chỉ 39% cử tri hài lòng với cách Donald Trump điều hành đất nước.
Đắc cử trong bối cảnh người dân bi quan về kinh tế, tỷ lệ ủng hộ Trump trong các vấn đề như lạm phát, chi tiêu và kinh tế đều giảm mạnh.
Với việc chính phủ bị đóng cửa lâu nhất trong lịch sử Mỹ, các cuộc thăm dò cũng cho thấy đa số cử tri đổ lỗi cho Đảng Cộng hòa vì sự bế tắc này.
Trump đổ lỗi cho Đảng Dân chủ, nhưng lại cho rằng cuộc khủng hoảng chính phủ đóng cửa đã góp phần giúp họ thắng lớn.
“Chúng ta đang ở giữa một cuộc khủng hoảng do Đảng Dân chủ tạo ra, chính họ đã khiến chính phủ phải đóng cửa. Nhưng họ lại không bị chỉ trích nhiều như đáng ra phải thế. Đây hiện là lần đóng cửa dài nhất trong lịch sử Mỹ. Phe cấp tiến Dân chủ ở Thượng viện không hề có ý định mở lại chính phủ, và tôi nghĩ họ sẽ không hành động sớm đâu.”
Còn một năm nữa, cử tri trên khắp nước Mỹ sẽ đi bỏ phiếu trong bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026.
Đây là cuộc bầu cử diễn ra giữa nhiệm kỳ 4 năm của Tổng thống, cho phép cử tri quyết định đảng nào sẽ kiểm soát Hạ viện và Thượng viện.
Giáo sư Sabato cảnh báo rằng Đảng Cộng hòa cần xem xét nghiêm túc kết quả lần này nếu muốn giữ vững quyền lực hiện tại trong Quốc hội.
“Với Đảng Cộng hòa, nếu họ dám, nếu họ có đủ dũng khí, họ cần kiềm chế những hành động cực đoan của Donald Trump. Họ phải yêu cầu ông ta nghĩ đến các ứng viên sẽ ra tranh cử vào tháng 11 năm sau, vì rõ ràng ông ta đã không làm vậy trong tháng này. Ông ta không thể muốn làm gì thì làm, đăng gì thì đăng trên Truth Social. Phải có giới hạn. Nếu họ không kìm lại được ông ta, thì họ nên chuẩn bị tinh thần cho một thảm họa khác vào năm tới.”
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
