Bộ phim được chuyển thể từ tiểu thuyết đoạt giải Pulitzer cùng tên của nhà văn Nguyễn Thanh Việt. Đối với Hòa, vai diễn này không chỉ là thử thách về mặt diễn xuất, mà còn là hành trình khám phá bản sắc, lịch sử và những góc khuất chiến tranh mà thế hệ cha mẹ anh từng trải qua.
Michael: Trước tiên, cảm xúc của anh như thế nào khi biết mình được chọn vào vai chính của phim Cảm Tình Viên?
Hoa Xuande: Thành thật mà nói, tôi thật sự không tin được. Tôi bất ngờ khi một người bình thường ở Úc như tôi lại được trao cơ hội đảm nhận một vai chính lớn như vậy.
Lúc mới biết mình được chọn, tôi rất vui và xúc động. Nhưng rồi sau đó, khi niềm vui qua đi, tôi bắt đầu cảm thấy lo lắng vì nhận ra mình phải thực sự đảm nhận vai diễn này. Vậy nên cảm xúc lúc đó là vừa hào hứng, vừa sợ hãi.
Trong phim này anh vào vai một điệp viên cộng sản đúng không, trước khi nhận vai này, anh hiểu gì về cách người Việt, ở Úc hoặc ở Mỹ, nhìn nhận cộng sản hay những người làm gián điệp cho cộng sản?
Vâng, tôi hiểu là phần lớn người Việt hải ngoại, những người rời miền Nam Việt Nam sau chiến tranh là để trốn khỏi chế độ cộng sản. Họ đến những nước đồng minh như Mỹ, Úc, Pháp … là những nước ủng hộ họ. Vì vậy, quan điểm của nhiều người sống ngoài Việt Nam sau chiến tranh thường rất chống cộng. Bố mẹ tôi cũng vậy, họ rất phản đối cộng sản, và đến giờ vẫn như thế.
Khi biết mình phải nhập vai từ góc nhìn của một người cộng sản, tôi hiểu rằng mình không thể chỉ xem đó là một 'chính quyền xấu', mà phải tìm hiểu sâu hơn vì sao mô hình đó lại được sự ủng hộ ở Việt Nam. Tôi phải cố gắng hiểu điều điều đó. Nhất là khi vào vai một gián điệp, tôi buộc phải đứng giữa hai lập trường và thấy được cả hai phía.
Đó cũng là trọng tâm vai diễn của tôi, hiểu rằng dù ở bên nào thì cuối cùng cũng đều là người Việt, đều là con người, ai cũng chỉ muốn sống yên bình. Mình có thể tranh cãi về lý tưởng, nhưng cuối cùng điều quan trọng là cách chúng ta đối xử với nhau để đạt được điều mình mong muốn. Hoa Xuande
Diễn viên Robert Downey Jr., Sandra Oh và Hoa Xuande. Credit: Getty Images Credit: Gregg DeGuire/Variety via Getty Images
Để chuẩn bị cho vai diễn này, để thể hiện được cả góc nhìn của người tị nạn Việt Nam lẫn phía cộng sản, anh đã phải tìm hiểu những tài liệu nào hoặc tiếp cận ra sao?
Tôi chủ yếu bắt đầu bằng việc đọc sách. Trước hết là tiểu thuyết gốc vì bộ phim được chuyển thể từ đó. Tôi lấy cảm hứng rất nhiều từ cuốn sách này. Tác giả Nguyễn Thanh Việt là một giáo sư người Việt, ông dạy về văn hoá và lịch sử Việt Nam và trong đó có chiến tranh Việt Nam.
Ngoài ra, tôi cũng tự tìm hiểu thêm bằng cách đọc các bài viết, tài liệu thời đó – thật ra chỉ cần tìm trên Google là có rất nhiều. Tôi cũng xem nhiều video tài liệu trên YouTube và cố gắng nghe các câu chuyện từ những người Việt đã sống qua thời kỳ đó.
Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng. Vì đôi khi, khi mình ở Úc hay xem phim Mỹ, góc nhìn thường là từ phía Mỹ hoặc các nước đồng minh. Mình ít thấy được góc nhìn thật sự của người Việt, những người trực tiếp sống và chiến đấu trong chiến tranh. Vì vậy, tôi đã cố tìm kiếm những câu chuyện đó để hiểu hơn về thế giới đó, suy nghĩ và thực tế mà người Việt lúc đó đã trải qua, chứ không chỉ là những gì người ngoài nhìn thấy.
Trước khi vô vai này thì anh Hòa có nói tiếng việt ở nhà thường xuyên với ba mẹ không?
Có, hồi nhỏ tới lớn tôi không có thoải mái nói tiếng việt nhiều với ba mẹ. Hồi nhỏ tới lớn ba mẹ nói tiếng việt cho tôi nhiều mà tôi lúc nào cũng trả lời bằng tiếng Anh. Tới cái vai này tôi phải cố gắng học tiếng Việt lại để đóng trong vai trò này.
Họ đăng ký tôi vô học khóa ôn luyện tiếng Việt. Trước khi quay phim khoảng hai tuần, tôi học với một giáo viên người Việt đang sống ở Việt Nam. Mỗi ngày chúng tôi gọi Zoom để luyện phát âm cơ bản.
Mục tiêu chính là để tôi có thể đọc được tiếng Việt, vì trước đó tôi chỉ nghe và nói được, nhưng không đọc được. Mà khi đóng phim, phải đọc kịch bản nên tôi cần học lại. Nhờ quá trình quay phim và học thêm từ mới, tôi dần dần tiến bộ hơn.
Còn về giọng nói, chúng tôi cũng bàn rất nhiều nên dùng giọng nào, nhưng cuối cùng tôi chọn giữ giọng tự nhiên của mình. Vì với tôi, điều quan trọng hơn là nói cho rõ ý, truyền tải được cảm xúc – thay vì cố bắt chước một giọng khác có thể khiến người xem bị phân tâm.
Và lý do nhân vật là gián điệp cộng sản mà nói giọng miền Nam là vì nhân vật trong truyện lấy cảm hứng từ một gián điệp có thật, ông Phạm Xuân Ẩn, là người miền Bắc và hoạt động trong quân đội miền Nam và nói giọng miền Nam rất trôi chảy. Hoa Xuande
Trong phim, anh đóng vai một nhà tư vấn văn hóa, trong bối cảnh quay phim có nhà tư vấn văn hóa khác không?
Vâng, có cả một đội ngũ hỗ trợ. Dàn diễn viên phần lớn là người Việt, trong đó có người Việt sống ở Mỹ, Canada, và cũng có vài người đến từ Việt Nam. Mọi người đều giúp đỡ khi có thể, và tôi đã dựa vào họ rất nhiều trong quá trình quay. Ai cũng rất nhiệt tình và tử tế, và tôi thật sự biết ơn vì điều đó.
Sandra Oh, Hoa Xuande and Robert Downey Jr. at the Los Angeles premiere of "The Sympathizer" held at the Paramount Theatre on April 9, 2024 in Los Angeles, California. Credit: Gregg DeGuire/Variety via Getty Images
Anh có cảm thấy các cố vấn ngôn ngữ và văn hóa đã giúp bộ phim thể hiện đúng chất Việt Nam không? Vì 'chất Việt' ở Úc rất khác với Việt Nam, nên em nghĩ có thể với anh, tiếng Việt ở Việt Nam, nhất là tiếng lóng, đôi khi cũng thấy là không quen?
Đúng vậy, 100%. Tôi quay phim suốt hơn 6–7 tháng, và trong thời gian đó, tôi đã có rất nhiều cuộc trò chuyện với các bạn người Mỹ gốc Việt và cả người Canada gốc Việt. Có vài người đến từ Quebec, nơi nói tiếng Pháp. Ví dụ như Fred, người đóng vai Bốn – tiếng mẹ đẻ của anh ấy là tiếng Pháp, sau đó mới đến tiếng Anh, rồi tiếng Việt. Nghe chia sẻ của Fred về việc làm người Việt ở Quebec rất thú vị. Rồi có Alan đóng vai Sonny là người Mỹ gốc Việt, còn tôi là người Úc gốc Việt.
Tất cả chúng tôi đều là người Việt, nhưng mỗi người lại có trải nghiệm và góc nhìn rất khác nhau. Tuy vậy, ai cũng có điểm chung là lớn lên với cảm giác mình không thật sự thuộc về xã hội xung quanh. Nhưng môi trường sống ảnh hưởng rất nhiều đến mỗi người. Ví dụ, tôi được mọi người thấy là khá thoải mái, nhẹ nhàng, theo văn hóa người Úc gốc Việt. Còn người Mỹ gốc Việt thì rất sôi nổi, đầy nhiệt huyết – vì đó là văn hoá Mỹ. Người Việt lớn lên ở Montreal hay Quebec thì mang văn hoá Pháp – họ nói chuyện rất thẳng thắn, đôi khi có vẻ cộc lốc nhưng thật ra không phải vậy, chỉ là phong cách giao tiếp của họ.
Chúng tôi đều là người Việt, nhưng chịu ảnh hưởng từ những nền văn hoá khác nhau. Và chính điều đó cho thấy câu chuyện trong phim không chỉ là câu chuyện của người Việt ở Mỹ mà là câu chuyện rất phổ quát về người nhập cư, người tị nạn, những ai từng phải rời quê hương để tìm cuộc sống tốt hơn. Hoa Xuande
Dù câu chuyện có nền là người Mỹ gốc Việt, nhưng cảm xúc, nỗi đau và hy vọng trong đó là điều mà bất kỳ ai cũng có thể đồng cảm. Và đó là lý do tại sao một người như tôi, người Úc gốc Việt, vẫn có thể đảm nhận vai này.
Trước khi nhận vai diễn này, anh có từng quan tâm đến câu chuyện tị nạn của bố mẹ mình hay bối cảnh về chế độ cộng sản không?
Lúc còn nhỏ, thật tiếc là tôi không mấy quan tâm. Tôi từng nghe bố kể nhiều câu chuyện, nhưng chưa bao giờ thật sự tìm hiểu sâu. Sau này, khi lớn lên và bắt đầu mê phim ảnh, đặc biệt là lúc tôi quyết định theo đuổi diễn xuất, tôi xem rất nhiều phim Mỹ về chiến tranh Việt Nam và từ đó mới bắt đầu tò mò về những câu chuyện thật sự. Nhưng rõ ràng, hầu hết phim tôi xem đều kể theo góc nhìn một chiều, điều đó rất đáng tiếc. Dù vậy, nó đã gieo cho tôi sự muốn tìm hiểu lịch sử của chính mình, về quê hương và quá khứ của bố mẹ.
Và chính việc tham gia Cảm Tình Viên là cơ hội lớn nhất để tôi thật sự đào sâu vào những câu chuyện bố mẹ từng kể, và có lẽ cả bố mẹ Michael nữa, về thời trẻ, về hành trình trốn chạy. Việc đóng phim này và phải nghiên cứu rất nhiều giúp tôi hiểu rõ và trân trọng hơn rất nhiều những gì người Việt đã phải trải qua trong chiến tranh, bất kể họ thuộc phía nào.
Chiến tranh luôn là nỗi đau đối với tất cả những người phải sống trong nó.
Khi tham gia bộ phim này, anh có cơ hội làm việc với cô Nguyễn Cao Kỳ Duyên từ Paris By Night, người mà hầu hết trẻ em sinh ra ở đây đều biết vì ba mẹ chúng cũng từng mua đĩa DVD đó về xem. Cảm giác làm việc với cô ấy như thế nào?
Với thế hệ của bố mẹ tôi, cô Kỳ Duyên là một ngôi sao rất lớn và chắc chắn bây giờ vẫn như vậy. Vì thế, được báo cho mẹ biết là mình sẽ làm việc với cô ấy thật sự là một điều rất đặc biệt. Dù tôi không có nhiều cảnh diễn chung với cô, vì nhân vật của tôi có hành trình riêng, nhưng cô ấy là một người rất dễ thương, hài hước. Cả đoàn làm phim ai cũng quý mến cô và mọi người trong dàn diễn viên cũng rất hợp nhau. Điều tuyệt vời nhất là có rất nhiều người trong cộng đồng Việt tham gia vào dự án này, cùng nhau kể một câu chuyện thật hay và trong đó có cả cô Kỳ Duyên.
Cảm ơn anh Hòa Xuân Đê.
Cảm ơn Michael.
