Key Points
- ဘၣ်ဃးတၢ်ဟးတခွဲညၣ်လၢတၢ်ဟးအိၣ်ဘှံးအိၣ်သါကသုၣ်ကသီအဂီၢ်န့ၣ် ကီၢ်စဲၣ်ဒီး ကဝီၤဒိၣ်တၢ်ပၢသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးသဲစးတၢ်ဘျၢလၢအလီၤဆီလိာ်အသး, လၢနကဃုသ့ၣ်ညါအီၤဖဲလီမုၢ်ပျီ—အီးလဲအပူၤသ့ဝဲအသိး, ဖဲပဒိၣ် apps သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီးအိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
- လၢတၢ်မၤကမၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအဂီၢ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကမၣ် လၢအဃၢမးသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲ, ဒီး တၢ်တလူၤပိာ်ထွဲ တၢ်ပူၤဖျဲး အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်အဃိ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲတုၤလၢဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤဃုာ်ဒီးသးသမူစ့ၢ်ကီးအိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
- တၢ်ကဲပှၤတခွဲညၣ်ဖိန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲပှၤအီစထြ့လယါဖိအလုၢ်လၢ်ဆဲးလၤတခါ နာ်သက့ ဟဲဃုာ်ဝဲဒၣ်ဒီး တၢ်ဟံးမူဒါ လၢတၢ်တခွဲညၣ်အဂီၢ်ဒီး တၢ်ယူၤယီၣ်ပာ်ကဲ တၢ်တခွဲညၣ်တၢ်လီၢ်လၢတၢ်အိၣ်နီၤလီၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
- How popular is fishing in Australia?
- What are the fishing rules in each state and territory?
- Do you need a fishing licence in Australia?
- How are First Nations fishing rights recognised?
- What are the safety risks of fishing?
- What does fishing responsibly mean?
တၢ်တခွဲညၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ အီစထြ့လယါကီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်မုာ်ခုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အကျါတခါ, ဒီးအပူၤကွံာ်အနံၣ် ၂ဝ အတီၢ်ပူၤ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဖဲတၢ်ချၢ လၢအဟဲအါထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်တခါန့ၣ်လီၤ.
Nin gadanaya xadhigga kalluumaysiga Credit: aywan88/Getty Images
အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်တခွဲညၣ်န့ၣ်တၢ်မၤအိၣ်အါထဲလဲၣ်?
တၢ်ဟးတခွဲညၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါကသုၣ်ကသီအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအီစထြ့လယါကီၢ် တၢ်မၤအီၤမုာ်အတၢ်ဆၢကတီၢ်တခါဒီး အပူၤကွံာ်အနံၣ်ခံဆံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ချၢ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢတၢ်မၤအီၤဟဲအါထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်တခါန့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါ လၢအဘၣ်တၢ်ဆဲးကျံးထုးထီၣ်အီၤဖဲ ၂ဝ၂၃နံၣ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ်, အီစထြ့လယါပဒိၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကိးနံၣ်ဒဲး ပှၤဒိၣ်တုၤလၢအဟးတခွဲညၣ်အနီၣ်ဂံၢ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲ ၄.၂ ကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်ညၣ်ဂ့ၢ်ဝီ ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိ Andy Moore လၢအမ့ၢ် ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်ဖဲ National Social and Economic Survey of Recreational Fishers ဒီး ပှၤကွဲးတၢ်ပာ်ဖျါအံၤတဂၤစံးဝဲဒၣ်, “တၢ်ဃုထၢပာ်ဖှိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒ်သိးအံၤတကလုာ်န့ၣ် ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်မၤအိၣ်ဒၣ်ထဲခံဘျီဧိၤန့ၣ်လီၤ.”
“ဖဲ ၂ဝဝ၁နံၣ်တၢ်ဃုထၢပာ်ဖှိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီး ခဲကနံၣ်အံၤ တၢ်ဃုထၢပာ်ဖှိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤသးစၢၢ်ဆၢတခါ, လၢအမ့ၢ် ပှၤကညီလၢအလဲၤဟးတခွဲညၣ် အမျးကယၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲ အမျးကယၤ ၂ဝ ဃၣ်ဃၣ်, ဒီး အခီညီန့ၣ် ပှၤယဲၢ်ဂၤအကျါ လဲၤတခွဲအီၣ်ညၣ်အိၣ်ဝဲတဂၤန့ၣ်လီၤ. ပပှၤကမျၢၢ်နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးမ့ၢ်ဟဲအါထီၣ်နာ်သက့ ပှၤဟးတခွဲညၣ်အနီၣ်ဂံၢ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲဒံးအလီၢ်လီၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.”
Mr Moore စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် တၢ်အိၣ်သး ဟီၣ်မဲာ်ပျီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဆီတလဲအသး, ပှၤကညီလၢအဟဲန့ၢ်လၢ လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤဒီးကျိာ်အါကလုာ် (CALD) အပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် ပၣ်ဃုာ်အါထီၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲတၢ်ဟးတခွဲညၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါကသုၣ်ကသီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢပှၤအါဒံအါဂၤအဂီၢ်, တၢ်တခွဲညၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ထူသနူတခါလၢ တၢ်စိာ်ခီအီၤ ဆူစၢၤသွဲၣ်တဆီဘၣ်တဆီ အစိၤအါမးန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်အိၣ်သးတနီၤန့ၣ်, အါတက့ၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်လုၢ်လၢ်ထူသနူတခါ, လၢအဝဲသ့ၣ် စၢၤသွဲၣ်အစိၤအါမး မၤဝဲဒၣ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲဖဲအိၣ်ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအခါ, အဝဲသ့ၣ်ဆဲးမၤအီၤန့ၣ်လီၤ.”
“ဖဲပတၢ်ဃုထၢပာ်ဖှိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအပူၤ တၢ်တခါလၢအအိၣ်ဖျါရှဲရှဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ နမ့ၢ်လဲၤတခွဲညၣ်န့ၣ်, အါတက့ၢ် အဒုးနဲၣ်ဖျါဝဲ နတၢ်အိၣ်မူလၢအပူၤကွံာ်လၢညါ, ညီနုၢ်လၢအမ့ၢ် ဖဲနနီၣ်ဆံးဒံးအခါန့ၣ်လီၤ.”
Some rock fishing sites alert the public to the dangers and enforce safety measures. Source: Moment RF / Simon McGill/Getty Images
ကီၢ်စဲၣ်ဒီး ကဝီၤဒိၣ်တၢ်ပၢတဘ့ၣ်စုာ်စုာ် အတၢ်တခွဲညၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒ်လဲၣ်?
Stan Konstantaras မ့ၢ်ဝဲကရၢခိၣ်ဖဲ Recreational Fishing Alliance of New South Wales ကရၢ, လၢအမ့ၢ် ခၢၣ်စးလၢ တၢ်ခွဲညၣ်တၢ်လီၢ်, တၢ်တခွဲညၣ်ဖဲထံဆၢအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်လူၤဆဲးအီၣ်ခးအီၣ်ညၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ပှၤတခွဲညၣ်ဖိသကုၤကီၢ်စဲၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ အကရၢမိၢ်ပှၢ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ ပၢပြးတၢ်လီၢ်ကိးခါဒဲးစုာ်စုာ်န့ၣ်အိၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်အနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တၢ်ပာ်လီၤ သဲစးဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်.
တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်:
- ထၢၣ်ဒီးညၣ်အဒိၣ်အဆံး လၢနက့ၤစိာ်အီၤသ့သ့ၣ်တဖၣ်
- တၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်ဃးတၢ်ဖိလံၤဖိဃၢ်လၢတၢ်ဒီသဒၢဃာ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်
- တခွဲပျံၤအကလုာ်လၢနသူအီၤသ့သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤကညီတဂၤသူတခွဲဘိဒီးတခွဲကနၣ်န့ၢ်ပှဲၤဘ့ၣ်
- ညၣ်ဆၣ်လၢတၢ်တြီအီၤ တပျဲသူအီၤဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်
တၢ်မၤကမၣ်တၢ်တခွဲညၣ်တၢ်ဘျၢဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲဒီးတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကမၣ်, လၢအမ့ၢ် ထၢၣ်လၢအဒိၣ်တလၢန့ၢ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤ ဃုာ်ဒီးကီၢ်စဲအံၤ တၢ်ဖိလံၤဖိဃၢ်လၢတၢ်တြီအီၤသ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်ကမၣ်ဒ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ဟ့ၣ်အီၤစ့အီၣ်လီးတၢ်ကမၣ်ဃၢမး မ့တမ့ၢ် တုၤဒၣ်လဲာ် ဘၣ်လီၤဃိးပူၤအိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ကီၣ်စဲၣ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲး တၢ်တခွဲညၣ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲလီမုၢ်ပျီ—အီးလဲအပူၤန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်စဲၣ်လၢအဟ့ၣ်လီၤပာ် ပဒိၣ် apps သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် လၢအကျိာ်ထံပာ်အသးလၢကျိာ်လီၤဆီလိာ်အသးအကလုာ်အါမးန့ၣ်လီၤ.
Penalties for severe fishing offences include fines or even imprisonment. Credit: SteveLuker/Getty Images
- Northern Territory
- South Australia
- New South Wales
- Western Australia
- Victoria
- Tasmania
- Australian Capital Territory
- Queensland
Mr Konstantaras စံးဝဲဒၣ် တခွဲပီးလီ ကျးသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝဲ တၢ်လီၢ်အဂၤတခါလၢ တၢ်မၤန့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့, လၢအဟ့ၣ်လီၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် သ့ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.
“နမ့မ့ၢ်ပှၤအထူးအထံးဟဲန့ၢ်လၢတကတိၤအဲကလံးကျိာ်ဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အတမ့ၢ်ဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် နမ့ၢ်ဝဲဒၣ် အဝဲသ့ၣ် ပှၤလဲၤပှ့ၤတၢ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ပှၤဖဲလီၢ်ကဝီၤ တၢ်ဆါတခွဲပီးလီကျးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဂံၢ်ထံးလၢအဂ့ၤမး, အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဘျးစဲလိာ်သးထီဘိ, အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သးစူၤဒီး အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်အါတက့ၢ်မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ပှၤတခွဲညၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.Stan Konstantaras
ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ နလိၣ်ဘၣ် တၢ်တခွဲညၣ် လံာ်ပျဲ—လဲးစ့ၣ် စ့ၢ်ဧါ?
တၢ်လိၣ်ဘၣ်အိၣ်ဒီးလံာ်ပျဲန့ၣ် အတမ့ၢ်ကီၢ်စဲၣ်ခဲလၢာ်ဘၣ်. အဒိ, ဖဲ South Australia, Queensland ဒီး Northern Territory သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ပျဲပူၤအီၤဒီးအတလိၣ်လံာ်ပျဲဘၣ်. မ့မ့ၢ်ဖဲကီၢ်စဲၣ်အဂုၤအဂၤတခီ လံာ်ပျဲန့ၣ် အဘူးအလဲတဒိၣ်ဘၣ် ဒီး မၤန့ၢ်အီၤသ့ညီညီဖိန့ၣ်လီၤ.
ပလီၢ်သးလၢ တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ (စကဲမ်): ထီဘန့ၣ်သူပဒိၣ်လီပှာ်ယဲၤသန့တက့ၢ်. လီပှာ်ယဲၤသန့လၢအမၤတၢ်လၢတၢ်ဘၢၣ်စၢၤအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟံးတၢ်အဘူးအလဲအပှ့ၤအါထီၣ်ဝဲဒၣ်သၢဆး, အဃိ Victorian Fisheries Authorityအခိၣ်ဒိၣ် Travis Dowling ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
READ MORE
#50 Let's go fishing! (Med)
“ကမၤန့ၢ်တၢ်တခွဲညၣ်လံာ်ပျဲအဂီၢ် နမ့ၢ်ကွၢ်ဃုအီၤဖဲ ကူကၢး အပူၤန့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ် လီပှာ်ယဲၤသန့အါမး. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် လီပှာ်ယဲၤသန့လၢ အဂဲၤလိာ်တၢ်လၢတၢ်ဒ့ၣ်စၢၤ လၢအဟံးအဘူးအလဲ ဒီလၣ် ၉ဝ တုၤ ဒီလၣ် ၁ဝဝန့ၣ်လီၤ. ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်အါတက့ၢ်မ့ၢ်ဝဲ ခီပနံၣ်လၢထံချၢကီၢ်ချၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
“နကန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ နတၢ်တခွဲညၣ်လံာ်ပျဲ, နာ်သက့ နကဘၣ်ဟ့ၣ်အပှ့ၤ အါန့ၢ်လၢ နကြၢးဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤသၢဆးန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ် စကဲးမ်—တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤတကလုာ် လၢအတ့ထီၣ်န့ၢ်အလီပှာ်ယဲၤသန့သ့ၣ်တဖၣ် ဖျါလီၤဂာ်ဒ်သိး ပဒိၣ်လီပှာ်ယဲၤသန့လၢအဖိးသဲစးတၢ်ဘျၢန့ၣ်လီၤ.”
မၤလီၤတံၢ်လၢ နတၢ်တခွဲညၣ်ပီလီသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်လိာ်အသးဒီး လီၢ်ကဝီၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ် အလီၢ်အိၣ်လၢ တၢ်ညီနုၢ်မၤအီၤ ဖဲထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
Mr Dowling စံးဝဲဒၣ်, “အဒိန့ၣ်, ပအိၣ်ဒီးပှၤတနီၤ ပှ့ၤန့ၢ်ဝဲ စၤ မ့တမ့ၢ် ပှာ် သ့ၣ်တဖၣ်ဖဲ လီမုၢ်ပျီ—အီးလဲအပူၤ ဒီး ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်သူအီၤန့ၢ်လၢအဖိးသဲစးတၢ်ဘျၢဖဲဝံးထိရံယါအပူၤ, နာ်သက့ တၢ်နီၣ်နီၣ်န့ၣ် တၢ်ပှ့ၤန့ၢ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤဖဲ လီမုၢ်ပျီ—အီးလဲအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် အတဖိးဒီးသဲစးတၢ်ဘျၢလၢ ကသူအီၤဖဲဝံးထိရံယါအပူၤအဂီၢ် အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ.”
ပှၤထူလံၤဖိ တၢ်တခွဲညၣ်ခွဲးယာ်သ့ၣ်တဖၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤဒ်လဲၣ်?
ပှၤထူလံၤဖိ ခွဲးယာ်လၢတၢ်တခွဲညၣ်အဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤလီၤဆီလိာ်အသး သကုၤကီၢ်စဲၣ်ဒီး ကဝီၤဒိၣ်တၢ်ပၢသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်တခွဲညၣ်ဖဲဟီၣ်ကဝီၤလၢအအိၣ်ဃုာ်ဒီးလုၢ်လၢ်ဆဲးလၤအကါဒိၣ်အလီၢ်န့ၣ်, သမံသမိးကွၢ် လီၢ်ကဝီၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ယူၤယီၣ်ပာ်ကဲဘၣ် ပှၤထူလံၤဖိခွဲးယာ်သ့ၣ်တဖၣ် ထီဘိတက့ၢ်.
Learn how First Nations rights to fish are recognised in your state’s fisheries laws. Credit: Rafael Ben-Ari/Getty Images
တၢ်တခွဲညၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်?
တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါဒီး တၢ်တခွဲညၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးမ့ၢ်ဝဲတၢ်လူၤပိာ်ထွဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဆီတၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်တခွဲညၣ်ဖဲလၢၣ်ခိၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ်တခါဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲ ၂ဝဝ၄နံၣ် တုၤဖဲ ၂ဝ၂၄နံၣ်န့ၣ်, ပှၤလီၤအုးသံခီဖျိတခွဲညၣ်ဖဲလၢၢ်ခိၣ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲ ၂၄၁ဂၤ, ဒီးအါတန့ၢ်တဝာ်ဘျဲၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်န့ၢ်လၢအ့ရှၢၢ်ထံကီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အပူၤကွံာ်အနံၣ် ၂ဝအတီၢ်ပူၤ, Recreational Fishing Alliance of NSW မၤဝဲတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ လၢအပာ်တၢ်ပညိၣ်ဆူ ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးအပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်, လၢအမ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ် အနီၣ်ဂံၢ်ပၣ်ဃုာ်အါတလၢကွံာ်ဝဲဒၣ်ဖဲ တၢ်လီၤအုးသံလၢထံ အစရီနီၣ်ဂံၢ်ထၢဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ Royal Life Saving ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပာ်ဖျါအဖီခိၣ်, တၢ်သံတၢ်ပှၢ်ကဲထီၣ်တဝာ်ဘျဲၣ် လၢအမ့ၢ်ဝဲဒၣ် ၅၆ မျးကယၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်န့ၢ်လၢအ့ရှၢၢ်ထံကီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ပှၤလၢအမ့မ့ၢ်ပှၤအသီဖဲတၢ်လီၢ်အံၤ မ့ၢ်လဲၤလီၤတခွဲညၣ်ဖဲလၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအလိၤန့ၣ်, တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် လ့ၤတက့ၤ အတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်.”
တၢ်သိးဃာ် ဆ့ကၤမၤပူၤဖျဲးသးသမူ — life jacket န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ဒီး မၤပူၤဖျဲးသးသမူန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ Mr Konstantaras စံးဝဲဒၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်ယိယိဖိ: လၢအမ့ၢ်, နကွၢ်တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်တၢ်ပူၤဖျဲးမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်တခီ, တဘၣ်တခွဲဖဲန့ၣ်တဂ့ၤ.
လၢခံကတၢၢ်န့ၣ်, Mr Dowling စံးဝဲဒၣ် ပှၤတခွဲညၣ်ဖိအသီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤလိဘၣ်ဃး တၢ်တခွဲညၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဟံးမူဒါအခီပညီန့ၣ်လီၤ.
My sister holding a little fish in her hands with some other children at the Wharf in port Macquarie Source: Moment RF / Clint Mcmanus/Getty Images
တၢ်တခွဲညၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဟံးမူဒါအခီပညီန့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်?
ပှၤတခွဲညၣ်ဖိလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဟံးမူဒါအခီပညီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ:
- ဖဲပျၢ်လီၤကွံာ်ညၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အခါပျၢ်လီၤက့ၤအီၤမ့ၢ်မူးမ့ၢ်နီၣ် (အဒိ, နစုသ့ၣ်တဖၣ်န့ကဘၣ် ဘၣ်စီၣ်ဝဲဒၣ်ဒီး တဘၣ်ပာ်အဝဲသ့ၣ်ဖဲခိခိထံတအိၣ်ဘၣ်အလီၢ်ဖးယံၤတဂ့ၤ).
- တဘၣ်ဟးပဲလီၤတၢၤလီၤ ညၣ်ဆၣ် တတီၤဝံၤတတီၤတဂ့ၤ.
- တဘၣ်ပာ်တ့ၢ်တကမှံၤတဂ့ၤ.
- အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ကဲတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢပှၤဂုၤပှၤဂၤဒီး ခါဆူညါပှၤဟဲဟးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်.
Travis Dowling လၢ Victorian Fisheries Authority ပာ်ဖျါဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ဖုၣ်ကိးဒ်အံၤ:
“ဖဲနလဲၤတခွဲညၣ်အခါ, နကအဲၣ်ဒိးဆိကမိၣ်ပာ်တၢ်ဒ်သိး ဆူမဲာ်ညါ ယမ့ၢ်ဟဲက့ၤကဒါဖဲတၢ်လီၢ်အံၤန့ၣ် အကအိၣ်ဒံးဝဲဃံဃံလၤလၤ, တဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဘၣ် ဒီး အိၣ်ဒီး တၢ်ဒီသဒၢဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.”
ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအကါဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢ နတၢ်အိၣ်မူအသီဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအဂီၢ် Subscribe မ့တမ့ၢ် follow အီစထြ့လယါကီၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤ Australia Explained တၢ်ကလုၢ်တက့ၢ်.
နတၢ်သံကွၢ်အိၣ်တမံၤမံၤဧါ? မ့တမ့ၢ် နတၢ်ဆိကမိၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီ တခါခါဂီၢ်ဧါ? နဆှၢန့ၢ်ပှၤလီပရီ အံမ့လ် ဖဲ australiaexplained@sbs.com.au အပူၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
