Các tham vấn dưới đây chỉ mang tính tổng quát, trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính nào, mời quý vị gặp các chuyên gia để có những lời khuyên phù hợp trong từng trường hợp cụ thể.
Đôi dòng về khách mời
Duy Trần là chuyên gia tư vấn tài chính và là người sáng lập Clear Wealth Planners, công ty có giấy phép Australian Financial Services Licence với ba văn phòng tại Úc và một ở Việt Nam.
Anh cũng điều hành Unicorn Financial Services – chuyên cung cấp giải pháp vay vốn cho cá nhân, doanh nghiệp và quỹ hưu trí tự quản, đồng thời là người sáng lập Clearview Conveyancing Services – hỗ trợ trọn gói thủ tục pháp lý cho giao dịch bất động sản.
—
Sau 50 tuổi là lúc chúng ta bắt đầu nhìn lại cánh đồng mình đã vun trồng suốt nhiều thập kỷ qua. Đây không phải là hồi kết, mà là một chương mới – nơi sự khôn ngoan, trải nghiệm và tầm nhìn dài hạn trở thành tài sản quý giá nhất.
Có thể quý vị đang chuẩn bị cho giai đoạn nghỉ hưu, hoặc đơn giản là muốn sắp xếp lại cuộc sống tài chính một cách chỉn chu hơn. Hãy cùng nhau nhìn lại những gì ta đã có, củng cố những điều cần bảo vệ, và chuẩn bị cho một cuộc sống an nhàn, chủ động và ý nghĩa phía trước.
Cố vấn tài chính Duy Trần (John) - Unicorn Financial Services Credit: SBS Vietnamese
Hãy lập bảng thống kê toàn bộ tài sản hiện có (nhà cửa, đầu tư, tài khoản tiết kiệm, super…) và nợ (home loan, personal loan…).
Biết rõ vị trí hiện tại là cách duy nhất để xây dựng chiến lược đi tiếp. Đây là lúc bạn cần đặt câu hỏi: "Nếu hôm nay tôi ngừng làm việc, tôi có thể sống bao lâu với những gì đang có?".
Một ví dụ thực tế: tỷ phú Sam Zell – nhà đầu tư bất động sản huyền thoại – nổi tiếng với nguyên tắc đánh giá lại toàn bộ danh mục đầu tư mỗi năm để đảm bảo mình không bị lệch khỏi chiến lược dài hạn. Hay như Barbara Corcoran (Shark Tank US), sau tuổi 50 bà bắt đầu đánh giá lại toàn bộ portfolio bất động sản để bán những tài sản không còn tăng trưởng, chuyển dòng tiền sang các khoản đầu tư có dòng tiền ổn định hơn.
Đây là giai đoạn mà việc 'dọn dẹp' tài chính cá nhân cần được ưu tiên – giảm thiểu nợ xấu, cắt bỏ tài sản kém hiệu quả, và củng cố danh mục đầu tư cho giai đoạn nghỉ hưu.
Tối ưu hóa quỹ hưu bổng (Superannuation)
Đây là thời điểm bạn có thể tăng cường đóng góp tự nguyện để tận dụng các lợi thế thuế, chẳng hạn như concessional contribution ($27,500/năm) và non-concessional contribution (lên tới $110,000/năm, hoặc $330,000 theo quy tắc bring-forward trong 3 năm).
Ngoài ra, bạn nên thường xuyên kiểm tra xem super của mình đang đầu tư vào loại sản phẩm nào – Balanced, Growth hay Conservative – và cân nhắc điều chỉnh cho phù hợp với độ tuổi và mức độ chấp nhận rủi ro.
Đặc biệt, việc làm việc với một cố vấn tài chính độc lập (licensed financial planner) là vô cùng quan trọng ở giai đoạn này. Họ sẽ giúp bạn xây dựng chiến lược tối ưu hóa tăng trưởng quỹ hưu trí, theo dõi hiệu suất định kỳ, đảm bảo chi phí quản lý hợp lý, và lên kế hoạch rút tiền đúng cách khi về hưu.
Ví dụ, nhiều người về hưu không biết nên chuyển từ 'accumulation' sang 'pension phase' lúc nào để được miễn thuế tối đa.
Một cố vấn có thể giúp lập kế hoạch dòng tiền hiệu quả – đảm bảo bạn không bị thiếu hụt vào những năm đầu nghỉ hưu, cũng không bị đánh thuế quá cao ở những năm sau. Như trường hợp của cặp đôi khách hàng tôi từng hỗ trợ – ở tuổi 58, họ đã có khoảng $750,000 trong super nhưng không rõ kế hoạch rút như thế nào.
Sau khi làm việc cùng cố vấn, họ chuyển một phần sang tài khoản hưu trí hưởng thuế suất 0%, kết hợp đầu tư vào ETF ổn định, giúp đảm bảo dòng tiền bền vững ít nhất 25 năm mà không lo hết vốn sớm. để tận dụng các lợi thế thuế. Kiểm tra xem super của bạn đang đầu tư vào loại sản phẩm nào – Balanced, Growth hay Conservative – và cân nhắc điều chỉnh cho phù hợp với tuổi và mục tiêu.
Hãy hình dung sau 50 tuổi, bạn sẽ muốn cuộc sống như thế nào và tình hình tài chính thực tế có thể đáp ứng mong muốn đó không... Credit: Unsplash/isaac-quesada
Hãy kiểm tra lại các loại bảo hiểm – nhân thọ, thu nhập, tài sản – để đảm bảo bạn và gia đình được bảo vệ nếu có rủi ro xảy ra. Ở độ tuổi sau 50, việc duy trì các loại bảo hiểm này là một phần không thể thiếu trong chiến lược tài chính tổng thể.
Đồng thời, cần lập kế hoạch thừa kế (estate planning), di chúc, và ủy quyền tài chính (power of attorney) để đảm bảo tài sản được phân phối hợp lý và người thân không gặp rắc rối pháp lý khi có tình huống bất ngờ xảy ra.
Nhiều doanh nhân thành đạt đã nhận ra bài học này sau khi chứng kiến người thân hoặc đối tác không có kế hoạch bảo vệ tài sản rõ ràng. Steve Jobs, trước khi qua đời, đã thiết lập một hệ thống quỹ tín thác và quản lý di sản rất chi tiết, giúp gia đình tránh được hàng triệu USD thuế thừa kế. Richard Branson – nhà sáng lập Virgin Group – thường xuyên nhấn mạnh rằng việc bảo hiểm và lập kế hoạch thừa kế là
hành động của người có trách nhiệm, không chỉ với bản thân mà còn với thế hệ sau.
Những ví dụ đó cho thấy: quản lý rủi ro không phải là dấu hiệu của sợ hãi, mà là biểu hiện của sự chủ động và tầm nhìn dài hạn trong tài chính cá nhân.
Đây là thời điểm bạn có thể tăng cường đóng góp tự nguyện để tận dụng các lợi thế thuế. Credit: Unsplash/christian-bowen
Một cặp vợ chồng nghỉ hưu tại Úc cần trung bình khoảng $60,000/năm để sống thoải mái (theo ASFA Retirement Standard 2024).
Tuy nhiên, đây chỉ là con số trung bình – bạn cần cá nhân hóa con số này dựa trên phong cách sống, nơi ở, và kế hoạch sau khi nghỉ hưu (du lịch, hỗ trợ con cháu, tham gia hoạt động cộng đồng…).
Hãy lập bảng dự trù chi phí sinh hoạt hàng tháng sau khi nghỉ hưu, chia thành các nhóm: nhà ở, ăn uống, y tế, giải trí, du lịch… Sau đó, tính toán tổng số tiền cần thiết cho 20–30 năm nghỉ hưu. Ví dụ: nếu bạn cần $60,000/năm trong 25 năm, bạn sẽ cần ít nhất $1.5 triệu – chưa tính đến lạm phát.
Việc này giúp xác định rõ khoảng cách giữa hiện tại và mục tiêu. Đây là lúc cố vấn tài chính có thể giúp bạn mô phỏng các kịch bản khác nhau, giả sử bạn sống tới 90 tuổi, lạm phát 2.5%, lợi suất đầu tư 6%…, từ đó thiết kế dòng tiền phù hợp từ quỹ hưu bổng, cổ tức, cho thuê tài sản…
Đừng quên tính đến chi phí y tế tăng cao sau 70 tuổi, và hãy dự phòng ít nhất 10–15% ngân sách nghỉ hưu cho khoản này. Như Paul Clitheroe – nhà cố vấn tài chính nổi tiếng của Úc – từng nói: “Không có kế hoạch nghỉ hưu nghĩa là bạn đang lên kế hoạch… để thất bại.”
Duy trì hoạt động tài chính linh hoạt
Kể cả sau khi nghỉ hưu, bạn vẫn nên duy trì thói quen kiểm tra ngân sách, tái đầu tư tiền nhàn rỗi (ví dụ gửi kỳ hạn linh hoạt hoặc ETF lợi suất thấp), và giữ kết nối với cố vấn tài chính để kịp thời điều chỉnh khi chính sách thay đổi.
Nhiều doanh nhân thành công trên thế giới đã thể hiện sự chủ động và sáng suốt tài chính ở độ tuổi này. Ví dụ, Warren Buffett bắt đầu mua cổ phần lớn trong Coca-Cola khi đã ngoài 50 tuổi – một thương vụ giúp Berkshire Hathaway kiếm hàng tỷ USD. Ray Kroc – người sáng lập đế chế McDonald’s – chỉ thực sự bắt đầu xây dựng chuỗi cửa hàng của mình ở tuổi 52.
Những ví dụ này cho thấy rằng, tuổi 50 không phải là điểm kết thúc, mà có thể là giai đoạn bắt đầu một chương mới về tài chính – miễn là bạn có tầm nhìn và sự chuẩn bị kỹ lưỡng.
Xem xét downsizing hoặc tái cơ cấu tài sản
Đây là thời điểm phù hợp để bạn đánh giá lại giá trị sử dụng thực tế của các tài sản – đặc biệt là bất động sản. Nếu ngôi nhà bạn đang ở đã quá lớn cho nhu cầu hiện tại, hoặc chi phí bảo trì, thuế đất và bảo hiểm ngày càng tăng, downsizing (bán nhà lớn, mua nhà nhỏ hơn) có thể là chiến lược rất thực tế.
Ví dụ, nếu bạn bán một căn nhà trị giá $1.5 triệu và chuyển sang căn hộ hiện đại hơn trị giá $850,000, bạn sẽ giải phóng được $650,000.
Khoản chênh lệch này có thể đưa vào super, đầu tư để tạo dòng tiền thụ động, hoặc để dùng dần trong 20 năm nghỉ hưu mà không phải bán tài sản khác. Ngoài nhà ở, bạn cũng nên tái cơ cấu danh mục đầu tư: bán tài sản có chi phí cao và tỷ suất sinh lời thấp để chuyển sang các kênh có dòng tiền ổn định hơn như ETF cổ tức hoặc bất động sản khu vực tăng trưởng.
Nhiều người Úc cũng lựa chọn “tree change” hoặc “sea change” – rời thành phố để sống ở vùng biển hoặc vùng núi yên tĩnh, nơi giá nhà thấp hơn và chất lượng sống lại cao hơn.
Tuy nhiên, hãy tính đến yếu tố cảm xúc: nếu căn nhà hiện tại là nơi gắn liền với kỷ niệm gia đình, hãy cân nhắc kỹ hoặc trao đổi với người thân. Downsizing thành công không chỉ giúp bạn tiết kiệm mà còn mang lại sự an tâm, chủ động hơn trong 10–30 năm nghỉ hưu sắp tới.
Đây là lúc bạn cần đặt câu hỏi: "Nếu hôm nay tôi ngừng làm việc, tôi có thể sống bao lâu với những gì đang có?" Source: AFP
Đây là bước mà nhiều người thường trì hoãn, nhưng lại là một trong những yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo tài sản được chuyển giao đúng ý muốn và không gây áp lực pháp lý cho người thân. Hãy bắt đầu bằng việc lập một bản di chúc rõ ràng, cập nhật người thụ hưởng trên các tài khoản superannuation, bảo hiểm nhân thọ và tài khoản đầu tư.
Nếu bạn có tài sản ở nhiều quốc gia hoặc tài sản phức tạp, việc làm việc với một luật sư chuyên về estate planning là cực kỳ cần thiết.
Ví dụ thực tế: Một khách hàng lớn tuổi của tôi từng không cập nhật người thụ hưởng sau khi tái hôn, dẫn đến tranh chấp kéo dài giữa các thành viên trong gia đình sau khi ông qua đời. Ngược lại, một gia đình khác đã chủ động lập quỹ tín thác (family trust), phân chia quyền sở hữu doanh nghiệp và bất động sản rõ ràng, giúp con cháu tiếp quản mà không gặp trở ngại pháp lý nào.
Ngoài ra, hãy thảo luận với gia đình về mong muốn của bạn – như ai sẽ quản lý tài chính hoặc ra quyết định y tế nếu bạn mất năng lực. Việc chủ động trao đổi sẽ giúp mọi người hiểu rõ ý định của bạn và giảm nguy cơ mâu thuẫn về sau.
Tài chính sau tuổi 50 không dừng lại ở việc “giữ tiền” – mà là nghệ thuật duy trì sự an tâm, tự chủ và ý nghĩa từ chính tài sản mình đã tạo ra. Nếu bạn biết cách lập kế hoạch hợp lý, làm việc với các chuyên gia tin cậy và điều chỉnh thói quen tài chính phù hợp với lối sống mới, thì tuổi hưu trí sẽ không phải là điểm dừng – mà là chương tiếp theo của một hành trình chủ động, nhẹ nhàng và đầy mãn nguyện.
Mời quý vị nhấn vào audio để nghe toàn bộ bài phỏng vấn.
'Cơm áo gạo tiền' phát thanh hàng tuần vào mỗi tối thứ Ba trên SBS Radio. Tại đây, các chuyên gia về tài chánh, tiền bạc, hưu bổng, thuế vụ, đầu tư, cho vay... sẽ chia sẻ với quý vị phương thức chi tiêu thông minh, cách đầu tư hiệu quả, tư duy đúng, cùng những khái niệm căn bản về tiền bạc. Đón nghe và cho chúng tôi biết chủ đề bạn quan tâm bằng cách gửi email về cho SBS: olivia.nguyen@sbs.com.au
READ MORE
SBS Việt ngữ
