Quý vị đang nghe SBS Tiếng Việt hãy vào sbs.com.au/vietnamese để đọc thêm những câu chuyện thú vị khác.
Quản lý tài chính, chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư, hưu bổng, Cơm áo gạo tiền. Mỗi tối thứ ba hàng tuần trên làn sóng của SBS Việt ngữ.
Lời đầu tiên thì xin được chào anh Linh Phạm ạ.
Xin chào Bích Ngọc và cảm ơn Bích Ngọc đã cho cơ hội cho Linh lên sóng thêm một lần nữa để chia sẻ về những cái á vấn đề về rủi ro tài chính của cộng đồng người Việt tại Úc.
Rất là vui được gặp lại anh Linh Phạm. Bích Ngọc xin phép được giới thiệu với quý tính giả nào chưa biết? Anh là giám đốc điều hành và người sáng lập, chuyên gia môi giới tài chính của công ty MCT Financial Solutions. Là một trong những doanh nghiệp môi giới vay mua nhà uy tín tại Úc thành lập vào năm 2021, thì công ty của anh cung cấp những cái giải pháp tài chính được thiết kế riêng biệt, phù hợp với hoàn cảnh và mục tiêu tài chính của từng người vay. À, thưa anh, thì ngày hôm nay chúng ta nói về một cái đề tài đó là Scam, tức là lừa đảo. Chúng ta thấy là trong cái thời đại ngày nay, những cái lời mời gọi đầu tư sinh lời cao nè, những cái cuộc thi sắc đẹp online với giải thưởng rất là hấp dẫn, rồi việc làm tại nhà thu nhập nghìn đô. Cái này là Bích Ngọc có nhận được luôn đó. Nhận được hàng tuần luôn? Dạ vâng, nghe thì có vẻ như là vô hại, nhưng mà lại là những cái bẫy rất là tinh vi ở trên mạng xã hội và chỉ cần một cú nhấp chuột thôi, mình có thể bị mất vài ngàn, thậm chí là vài chục ngàn đô la. Nhưng mà cái đáng nói là những cái người bị lừa, những nạn nhân á, Bích Ngọc đã từng gặp luôn. Không phải là người lớn tuổi hay là ít hiểu biết công nghệ đâu anh. Mà còn có cả những người mà họ có công việc ổn định rồi, thậm chí là làm trong lĩnh vực tài chính nữa. Nhưng mà vẫn bị, bị lừa. Và cái sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo nè, của những cái nhóm làm giàu nhanh đó khiến cái ranh giới giữa cái cơ hội cũng như cái lừa đảo trở nên mong manh và nó mờ hơn bao giờ hết. Vậy thì trong cuộc trò chuyện ngày hôm nay thì Bích Ngọc rất là mong anh chia sẻ những cái kinh nghiệm và mình hỗ trợ cái nạn nhân bị lừa đảo về tài chính á. Dấu hiệu cảnh báo sớm nè, để cho người Việt của mình có thể tự bảo vệ bản thân.
Cái trải nghiệm thực tế của anh á, bởi vì anh làm trong lĩnh vực tài chính nên anh gặp gỡ rất là nhiều những cái khách hàng á. Anh đã nghe và đã hỗ trợ khách hàng của mình giải quyết những chiêu trò lừa đảo tài chính phổ biến hiện nay là gì ạ?
Cảm ơn Bích Ngọc. Cũng như Bích Ngọc đã nói đó, thì à, những cái vấn đề scam hiện nay đang diễn ra rất là nhiều và phổ biến, và đặc biệt là nó diễn ra nhiều hơn chúng ta tưởng. À, và trong cái giới trẻ cũng xảy ra. Trước giờ chúng ta chỉ nghĩ rằng là nó hay diễn ra đối với những người, à, có thể là qua Úc lâu, không có tiếng Anh và những người Việt vì chúng ta không có cơ hội tiếp cận với các thông tin các thứ, chúng ta dễ bị lừa. Nhưng mà thực chất cũng vì may mắn là Linh làm trong vấn đề tài chính và được nhìn thấy thông tin tài chính của khách hàng. À, và trước khi chia sẻ những vấn đề này thì Linh cũng đã xin phép khách hàng cũ của mình là có được quyền đề cập đến những câu chuyện của họ, chia sẻ để giúp mọi người có thể lường và tránh được. Và chuyện, những chuyện lừa đảo đang xảy ra rất là nhiều. Một trong những chiêu trò mà phổ biến nhất tại thời điểm hiện giờ mà Linh có thể nhận thấy, đầu tư vào các sàn ảo crypto với những cái lời hứa là có thể nhân hai, nhân năm, thậm chí nhân mười. Có những khách hàng của Linh đã mất lên tới không phải là năm mười ngàn mà có thể mất tới một vài trăm ngàn rồi.
Và nó không chỉ diễn ra tại người Việt tại Úc, mà thậm chí người Việt ở Việt Nam cũng diễn ra rất là nhiều. Hiện giờ đang là vấn đề nổi cộm nhất. Cái thứ hai mà chắc là rất nhiều người chúng ta đã nhận được, đó là như Bích Ngọc nói là những cái cuộc thi, ví dụ sắc đẹp cho con mình hay là những cái, hay cho chính bản thân mình nếu chúng ta có chút nhan sắc [tiếng cười]. Chúng ta cũng muốn đăng ký. Ừm, rồi những cái lời kêu gọi-- À, một cái nữa Linh thấy đặc biệt trong giới trẻ vì liên quan đến cái vấn đề mà công việc bây giờ nó cũng rất là khó khăn và chúng ta ai cũng đôi khi cũng muốn có những công việc làm thêm. Những cái công việc mà nó flexible work from home, đôi khi chỉ làm, ờm, năm mười tiếng một tuần mà vẫn có thể nhận được vài trăm đô, thậm chí nghìn đô tiền lương. Thì đấy là những cái công ty
tuyển dụng online kiểu như vậy, cũng rất là nguy hiểm. Ờm, và một cái cuối cùng nữa mà Linh nghĩ là nhiều người hiện giờ vẫn đang gặp phải, đó là cái việc mà có những cuộc gọi scam hoặc là thư scam và nói rằng là chúng ta đang có nợ, đặc biệt với sở thuế, hay, hay là nợ phạt một cái gì đó. Trong quá trình bận, chúng ta không để ý và chúng ta nghĩ rằng chúng ta nợ thật và chúng ta cứ việc ra ngân hàng rút tiền và chúng ta trả. Thì đấy là một cái mà diễn ra trong mười hai, mười năm nay rồi nhưng nó vẫn đang xảy ra. Và đặc biệt gần đây thì với cái sự phát triển của cái số điện thoại cloud based, tức là những người ở nước ngoài, đặc biệt là những cái trung tâm gọi điện thoại lừa đảo tại Campuchia, họ gọi họ dùng cái số như là số local tại Úc. Không hai, tức là nếu như những người ở Úc mình thấy trong thời gian vừa rồi là được nhận cuộc gọi từ bên Đại sứ quán Việt Nam và nói rằng là chúng ta đang có một cái gói đồ tại Đại sứ quán gì đó, rồi sau đó nếu chúng ta nào tiếp tục nói chuyện thì sẽ phải gửi tiền này nọ các thứ. Nhưng mà Linh tin chắc rằng cái mọi người đều hiểu là Đại sứ quán ở đây gần như không bao giờ gọi điện cho ai cả [tiếng cười].
Đến mức mà Đại sứ quán Việt Nam cũng phải đưa ra một bức thư thông báo là ờ, có những cái người mạo danh lừa đảo.
Tại vì với cái sự phát triển của cái số điện thoại online cloud based, nó có rất nhiều phương pháp làm cho chúng ta-- Cái, cái, cái con số nó hiện lên trên điện thoại đó.
Như là có thể gọi từ chính cái công ty đó, hoặc là thậm chí người bạn của chúng ta -
để chúng ta bị, bị lừa về cách đó.
Nãy giờ nghe anh Linh chia sẻ thì mình thấy có rất là nhiều những cái thủ đoạn lừa đảo rất là tinh vi. Tại sao nhiều người, kể cả những người có kiến thức á anh? Hoặc là như anh nói là có cái công việc ổn định vẫn dễ dàng sập bẫy vào những lời kêu gọi đầu tư mà như anh nói mất cả trăm ngàn đô la như vậy ạ?
Đó chính là một cái, một yếu tố lừa đảo mà đội lừa đảo họ đã học về tâm lý rất là nhiều để họ có thể đưa ra được những chiêu trò đấy. À, chúng ta nhìn lại cho chính chúng ta, kể cả chúng ta đi làm, chúng ta có những công việc lương cao, nhưng mà để đổi lại những việc đó, chúng ta cũng phải làm rất nhiều và chúng ta rất dễ dàng lâm vào những tình trạng gọi là mệt mỏi và đôi khi chúng ta không có thời gian để xem xét kỹ thông tin.
Và với cái việc những hoạt động lừa đảo nó diễn ra quá nhiều và quá thường xuyên. Đôi khi có thể trong nguyên một năm trời chúng ta tỉnh táo, nhưng, nhưng tại một thời điểm nào đó khi mà trạng thái tâm lý của chúng ta không tốt, chúng ta có thể vừa bị mất công việc, hoặc chúng ta vừa có thể xảy ra cái biến cố gì trong công việc hay trong cuộc sống làm cho chúng ta tại thời điểm đó chúng ta có thể bị thiếu tiền hoặc là khả năng tài chính có vấn đề. Đôi khi tại thời điểm tâm lý chúng ta đang ở giai đoạn yếu nhất, chúng ta lại nhìn thấy một cái quảng cáo rằng là có thể đầu tư sinh lời và chúng ta lại tặc lưỡi chúng ta bảo "À, có thể chúng ta thử". Đấy, đấy là một cách.
Cách thứ hai mà rất nhiều người đang bị, ờmmm, cuốn theo đó là khi mọi người cũng tò mò tham gia những cái diễn đàn và chúng ta kết bạn với những người bạn và chúng ta nhìn thấy những người bạn đó họ có những cái thành công và những câu chuyện là h-họ đầu tư và họ cũng không hề rủ rê chúng ta đâu. Họ chỉ khoe thôi để chúng ta nhìn thấy và chúng ta ngưỡng mộ. Và cho đến tại một thời điểm nào đó, chúng ta lại quay sang chúng ta nhờ những người đó để có gì giúp đỡ chúng ta, tư vấn cho chúng ta để chúng ta có thể làm giàu cùng với họ. Nhưng mà thực tế thì chúng ta đều hiểu với những người mà có khả năng tài chính, họ kiếm nhiều tiền thì cũng rất ít ai có thời gian để [cười] xem online và tư vấn.
Yeah. Họ bận phải đi kiếm tiền rồi [cười].
Đúng rồi, đúng rồi. Nếu như mà có những tip như thế. Giống như Linh hay nói với khách của Linh, khi mà khách của Linh hỏi là em nên đầu tư gì, em mua gì? Linh hay nói là nếu như anh biết thì anh làm trước rồi. [cười]
Anh không chia sẻ cho em đâu. [cười]
Với những trường hợp á, mà anh chia sẻ khách hàng của anh mất một số tiền rất là lớn. Tâm lý chung của họ sau khi mà mình phát hiện ra mình bị lừa là gì? Tại vì mình biết là rõ ràng chuyện này xảy ra. Nhưng mà khi mà hỏi xung quanh đó, hỏi trong cộng đồng của mình thì không ai nói hết á. Tại vì nếu mà mọi người dám nói, dám kể ra là "à tôi từng bị lừa như vậy á" thì mình đã cảnh báo được cho cộng đồng rồi và cộng đồng sẽ cẩn thận hơn. Nhưng mà người ta lại không nói.
Chính xác, đấy là cái câu chuyện tâm lý của những người mà bị mất tiền. Thì bởi vì là giống như chúng ta, nếu chúng ta bị à, mất tiền vào những hoạt động lừa đảo, chúng ta sẽ rất là xấu hổ. Và đặc biệt như Bích Ngọc có nói ấy, càng những người có những công việc, à, có thể giỏi giang làm trong các lĩnh vực chuyên môn mà bị lừa đảo mà lại đi chia sẻ những câu chuyện đấy. Đôi khi họ bảo tính, tính như chúng ta mà đi chia sẻ những chuyện đấy thì còn ai sẽ tin chúng ta để làm những cái gương mặt-
Mất mặc quá, mất mặc quá. [tiếng cười]
Nó quá mất mặc. Đó. Thường mọi người sẽ chỉ phát hiện ra khi chuyện nó đã quá muộn và người ta bắt đầu-- Cũng phải nói thật là rất nhiều người tìm cách gỡ, bắt đầu đi vay mượn bạn bè, bắt đầu mới chia sẻ cho bạn bè rằng là à, tôi phải làm A, làm B, làm C và những người bạn bắt đầu dẫn mình là "Ê, ê, từ từ. Nghe câu chuyện này có vẻ không đúng lắm." Thì khi đó bắt đầu lôi thông tin ra kiểm chứng thì mới phát hiện ra à, hóa ra bạn mình đang bị lừa.
Cho nên là mình càng chia sẻ với bạn bè, mình càng tham vấn ký kiến của các bên, mình xin cái second opinion thì có thể là mình sẽ tránh được cái lừa đảo.
Bởi vì người trong cuộc thường rất là u mê. Đôi khi chúng ta chỉ cần nói chuyện với một người thứ hai và người ta đưa cho một hai lời cảnh tỉnh là chúng ta đã kịp thời, chúng ta bình tĩnh suy ngẫm lại và à, đúng thật, người này nói có lý, mình nên xem lại cái thông tin này. Mình có thể Google search, có thể tìm hiểu thêm một số cái kênh khác từ cái thông tin họ đưa mình kiểm tra thêm xem như nào là mình cũng sẽ tự nhận ra là à, mình đang bị mắc lừa.
Thì từ góc độ của một chuyên gia môi giới và tài chính, anh có thể phân tích những dấu hiệu nào để cộng đồng nhận diện sớm một cái hoạt động lừa đảo tài chính đáng ngờ ạ?
Với cái kinh nghiệm cá nhân của mình thì mình có thể chia sẻ một số cái trường hợp mà mình nhìn thấy. Đó là, một là cái câu chuyện thành công đấy nó too good to be true, tức là với cái việc, đặc biệt là với những cái đợt khoản đầu tư sinh lời không rủi ro hoặc là cực kỳ ít rủi ro. Tất cả những khoản đầu tư cũng giống như chúng ta đi chơi cờ bạc thôi. Cái số tiền mà nó có bản chất là nó có giới hạn. Tức là tiền đấy nó phải sẽ đến từ đâu? Cũng giống như trường hợp mà chơi hụi ở Việt Nam hay những lời hứa mà chỉ gửi tiền vào sau đó lấy được nhân hai nhân ba lên á. Thì mình cũng phải hiểu là cái tiền đó, cái người đó phải làm sao thì họ mới có thể phát sinh ra được tiền để trả lại cho mình. Thành ra những cái câu chuyện mà đầu tư sinh lời cao mà không rủi ro, đó chính là một cái dấu hiệu. Câu chuyện số hai đó là những dấu hiệu cảnh báo là những cái người mà chúng ta quen trên mạng, thậm chí là những người mà chúng ta quen thực tế mà chúng ta thấy những người đó suốt ngày à tiện đồ hiệu-Nè, khoe là đi máy bay, ờ, du lịch khắp nơi, business class. Mà chúng ta không biết là người ta làm cái gì ngoài việc gọi là-- mà người ta bảo đầu tư. Và nếu như các bạn đọc một số những cái người, ờm, thậm chí cái người mà có nhiều bitcoin nhất thì, à, cả gia đình đầu tư vào bitcoin xong rồi thì họ trông rất là bô nhếch bô nhác và cả gia đình sống trên một cái xe và họ đi du lịch vòng quanh nước Mỹ họ cũng sẽ không có thời gian để mà họ chia sẻ những cái gọi là tài sản, rồi du lịch kiểu fast như vậy. À, và một câu-- Cái thứ ba đó là cái này là chắc chắn là cái dấu hiệu của scam flag, đó là khi cái người mà tư vấn chúng ta nói rằng là không được kể cho ai đó.
Cái đấy là một cái câu khẳng định của việc scam. Tại vì có thể nhiều người nó bảo: "Nhớ đừng kể cho ai nhé! Đây là cơ hội, như là trăm năm có một. Chúng ta phải chớp cơ hội, đừng kể cho người khác, chúng ta sẽ mất cơ hội". Bất cứ một cái lời tư vấn nào mà liên quan đến việc là đừng có chia sẻ thông tin với ai hay-
Là cá vào tròng rồi đúng không?
Đúng rồi, cái đấy, bạn nghe. Nếu những người nào nghe và thấy rằng câu đấy chắc chắn là một cái dấu hiệu để flag cái chuyện scam.
Ờm, có những cái trường hợp mình không may mình đã chuyển tiền cho cái kẻ lừa đảo rồi. Ví như trong cái trường hợp là một cuộc thi ở trên mạng đó, thì Bích Ngọc có từng nghe, ờm, một nạn nhân là một người mẹ Việt ở đây họ chia sẻ là họ chuyển-- nạn nhân có những cách nào mà họ có thể làm ngay lập tức để giảm thiểu thiệt hại a?
Ừ, mình cũng có rất nhiều trường hợp khách hàng như vậy. Và rất là tiếc phải chia sẻ ở đây với Bích Ngọc rằng là tỷ lệ mà chúng ta có thể lấy lại tiền gần như là bằng không. Theo quy định của ngân hàng và cũng như là khi chúng ta chuyển tiền, thậm chí trường hợp khách hàng của mình là chuyển tiền qua Hải Hà hay là những cái-- Bởi vì trong quá trình chuyển tiền về Việt Nam qua Hải Hà thông qua tới một đối tượng thứ ba thì chúng ta đã-- cũng đã ký những cam kết rằng là chúng ta biết người đó là ai và chúng ta chịu trách nhiệm về cái giao dịch này. Và sau khi số tiền mà đi qua thì một khi nó đã được clear rồi, nó đi qua rồi thì gần như ngân hàng sẽ không có bất cứ một biện pháp nào để thu hồi, đặc biệt là ngân hàng ở Úc.
Trường hợp duy nhất mà Linh đã từng giúp được một khách hàng kịp thời lấy lại được tiền, thì cái này nó lại là một vấn đề lừa đảo khác chưa có nhắc ở đây, đó là liên quan đến việc khi mà gần đến settlement thì, ờm, đội lừa đảo họ giả mạo cái email của bên conveyancer.
Họ email cho khách và đưa một số tài khoản khác và người khách đã không để ý kỹ và đã gửi theo. Thì trường hợp đấy bên Linh kịp phát hiện là vì ngay sau khi khách chuyển tiền thì có báo bên Linh, bên Linh ngay lập tức báo cho bên conveyancer và phát hiện là bên em không hề có thông báo cho khách chuyển tiền. Tại vì vẫn còn hai tuần nữa mới đến settlement. Thì kịp thời liên hệ với các ngân hàng và số tiền của các ngân hàng, cái lần đầu chuyển tiền họ sẽ hold lại cái giao dịch đó trong vòng hai mươi tư giờ. May mắn là nó vẫn nằm trong cái đó và đã kịp thời thông báo cho ngân hàng và trả lại được số tiền cho khách. Đấy là gần như trường hợp duy nhất bên Linh đã giúp được khách hàng. Còn với những trường hợp mà đã chuyển tiền mà đã hai ba ngày trở đi rồi thì không lấy lại-- rất khó lấy lại được tiền.
Dạ vâng, cái trường hợp đó cũng rất may mắn ha, vì cái người chuyển tiền xong họ báo liền cho bên công ty của anh Linh. Nếu mà họ không báo, họ chờ hai ba ngày, họ hỏi là anh đã nhận tiền được chưa? Thì coi như là đã mất rồi.
Đúng rồi. Vì nếu mà họ mà chỉ thông báo chậm vài ba ngày là cũng không có thể giúp gì được cho họ nữa rồi.
Rồi, câu hỏi cuối của chúng ta trong ngày hôm nay. Tiết mục cơm áo gạo tiền với chủ đề lừa đảo bẫy tài chính mà nó xảy ra trong cộng đồng của người Việt của mình. Anh có cái lời khuyên nào cho cộng đồng người Việt tại Úc?
Thì cái lời khuyên mà mình có thể đưa cho mọi người, đặc biệt là cộng đồng người Việt tại Úc, đó là khi mà có những cái lời tư vấn rủ rê, hoặc là có những cái chương trình mà nó có thể sinh lời mà ít rủi ro như chúng ta đã nói đến ấy, thì có thể trước khi chuyển tiền, trước khi làm một cái gì đó nên chia sẻ thông tin này với một người thứ ba. Nó có thể là bạn bè, nó có thể là người partner của mình, có thể là người kế toán của mình. Đặc biệt, mình nhấn mạnh người kế toán là một trong những người mà vì ở Úc ai cũng dùng kế toán. Người kế toán là người nắm vững tài chính của mình và họ cũng như financial broker, cũng có rất nhiều khách hàng hiểu rất rõ về cái tình hình tài chính của khách. Đối chiếu thông tin với những người có chuyên môn như thế có thể sẽ có được các lời khuyên xem xét lại thông tin và có thể kịp thời dừng lại cái hoạt động chuyển tiền của mình.
Vâng, và thông qua chương trình này thì Bích Ngọc cũng rất là mong nghe được những câu chuyện lừa đảo mà quý vị đã từng là nạn nhân, hoặc là biết những người thân cũng như là người mình quen biết đã từng bị lừa. Thì khi mà chúng ta càng chia sẻ những cái câu chuyện mà mình bị lừa như vậy thì cũng góp phần cảnh tỉnh cho cộng đồng biết được những cái chiêu trò lừa đảo để mà có thể tránh được trong tương lai. Xin được cảm ơn anh Linh đã tham gia tiết mục Cơm áo gạo tiền tuần này.
Quý vị muốn nghe những câu chuyện tương tự có trên Apple Podcast, Google Podcast, Spotify hoặc tải về để nghe bất cứ lúc nào.
