Các nghiệp đoàn đã chỉ trích mạnh mẽ chính phủ của Thủ tướng Anthony Albanese sau khi chính phủ âm thầm hủy bỏ quy định đảm bảo số giờ làm việc tối thiểu hằng tuần cho hơn 14.000 lao động từ Thái Bình Dương.
Chương trình PALM cho phép người lao động từ các nước trong khu vực như Vanuatu, Fiji và Đông Timor đến làm việc tại Úc trong các ngành đang thiếu nhân công địa phương phần lớn là nông nghiệp và chế biến thịt.
Năm 2023, chính phủ từng công bố rằng 14.300 lao động ngắn hạn trong chương trình này sẽ được đảm bảo 30 giờ làm việc mỗi tuần, và quy định này dự kiến có hiệu lực từ tháng 4 năm sau.
Tuy nhiên, vào thứ Ba vừa qua, trang web chính thức của chương trình đã âm thầm cập nhật thông tin xác nhận rằng cam kết này bị hủy bỏ, và quy định tạm thời hiện hành, yêu cầu 120 giờ làm việc trung bình trong 4 tuần sẽ được áp dụng vĩnh viễn.
Một bản thông cáo cho biết: “Yêu cầu các chủ lao động cung cấp tối thiểu 120 giờ làm việc cho lao động ngắn hạn trong mỗi chu kỳ 4 tuần sẽ được duy trì lâu dài và không còn kết thúc vào ngày 31/3/2026.”
Theo đó, nếu chủ lao động không thể đảm bảo đủ 120 giờ làm việc trong 4 tuần, họ phải trả thu nhập tương đương cho người lao động.
Động thái này đã vấp phải chỉ trích gay gắt từ Hội đồng Nghiệp đoàn Úc (ACTU), cơ quan bày tỏ lo ngại rằng nhiều lao động ngắn hạn vẫn đang rơi vào tình trạng tài chính bấp bênh trong khuôn khổ chương trình PALM.
Một cuộc điều tra của SBS News hồi tháng 4 phát hiện hơn 7.000 lao động đã rời bỏ chương trình trong 5 năm qua, viện dẫn lý do bị bóc lột và ngược đãi.
Bà Michele O'Neil, Chủ tịch ACTU, nói: “Việc chính phủ không giữ cam kết bảo vệ những lao động dễ bị tổn thương trong chương trình PALM bằng cách đảm bảo số giờ làm việc tối thiểu là một bước thụt lùi trong quyền lợi người lao động tại Úc.”
Bà kêu gọi chính phủ xem xét lại lập trường và thực hiện cam kết 30 giờ mỗi tuần, để “người lao động PALM được đối xử công bằng và đủ sống.”
Chính phủ Úc từ lâu đã quảng bá mạnh mẽ chương trình PALM như một phần trong nỗ lực củng cố quan hệ ngoại giao với các quốc đảo Thái Bình Dương.
Bộ trưởng Việc làm và Quan hệ Lao động Amanda Rishworth nói với SBS News:
“Tất cả người lao động và chủ sử dụng lao động trong chương trình PALM đều xứng đáng có trải nghiệm an toàn, ổn định và đáng giá.”
Duy trì quy định hiện tại sẽ giúp đảm bảo thu nhập ổn định cho lao động, đồng thời tạo linh hoạt cho chủ sử dụng lao động khi gặp những gián đoạn bất ngờ như thiên tai.Bộ trưởng Việc làm Amanda Rishworth
Bà cũng cho biết các chủ lao động hiện nay tuân thủ tốt quy định về số giờ làm việc tối thiểu, “đảm bảo người lao động có thu nhập ổn định cần thiết.”
Minister Amanda Rishworth. Source: AAP / Mick Tsikas
Ông Richard Shannon, Giám đốc điều hành Hội đồng Làm vườn thuộc Liên đoàn Nông dân Quốc gia, nói rằng các nhà trồng trọt “đã chuẩn bị cho tình huống xấu nhất” từ tháng 4, nên họ hoan nghênh sự rõ ràng mới về tương lai chương trình.
Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng quy định bảo đảm giờ làm có thể trở thành “phanh hãm” tính khả thi của chương trình đối với chủ lao động.
Ông cho rằng các cáo buộc bóc lột của nghiệp đoàn là “vô căn cứ”, trích dẫn kết quả kiểm toán của chính phủ cho thấy “không có lao động nào bị thiếu số giờ làm việc dưới 30 giờ ở bất kỳ nơi nào.”
“Quy định này đã làm tê liệt chương trình, và không có bằng chứng nào cho thấy họ đã giải quyết được vấn đề,” ông Shannon nói.
Tuy nhiên, quy định 30 giờ/tuần chưa bao giờ được phe đối lập ủng hộ. Họ từng gọi đây là “không khả thi” và cam kết sẽ xem xét lại chương trình PALM nếu trúng cử.
Người phát ngôn đối lập phụ trách vấn đề Thái Bình Dương, Jason Wood, nói hôm thứ Tư rằng quy định “cứng nhắc 30 giờ mỗi tuần” là “thất bại ngay từ đầu”.
“Quy định này hoàn toàn bỏ qua tính mùa vụ và sự phụ thuộc vào thời tiết của ngành nông nghiệp,” ông nói với Hãng tin AAP.
“Chính phủ cần ngừng coi các chủ lao động vùng nông thôn là yếu tố phụ, và thay vào đó hãy hợp tác với họ để củng cố, chứ không phá hoại, chương trình PALM.”
Chương trình PALM (Pacific Australia Labour Mobility) cho phép công dân từ các quốc đảo Thái Bình Dương và Đông Timor đến làm việc tạm thời tại Úc trong các ngành thiếu hụt nhân công như nông nghiệp, chế biến thịt, khách sạn và chăm sóc người cao tuổi.
Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ phát triển kinh tế cho các quốc gia Thái Bình Dương đồng thời đáp ứng nhu cầu lao động của Úc. Người lao động PALM thường làm việc từ vài tháng đến vài năm, gửi tiền về quê nhà, góp phần đáng kể vào nguồn thu nhập của gia đình và cộng đồng nơi họ sinh sống.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instgram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
