Đất hiếm là một nhóm gồm 17 nguyên tố kim loại, đóng vai trò quan trọng trong công nghệ hiện đại.
Từ TV đến điện thoại thông minh, thiết bị y tế, vệ tinh, thậm chí cả vũ khí.
Và chúng cũng rất quan trọng đối với quá trình chuyển đổi năng lượng xanh, năng lượng mặt trời, năng lượng gió và xe hơi điện đều phụ thuộc vào các nguyên tố đất hiếm.
Tiến sĩ Vlado Vivoda từ Viện Khoáng sản Bền vững thuộc Đại học Queensland cho biết, mặc dù tên gọi như vậy, nhưng thực tế chúng không hề khan hiếm.
"Vì vậy, rất nhiều trong số chúng không thực sự hiếm, nhưng chúng rất khó khai thác và thậm chí còn khó phân tách và xử lý an toàn hơn. Đó là lý do tại sao chúng có tầm quan trọng về mặt địa chính trị”, Vlado Vivoda.
Đất hiếm liên kết chặt chẽ với các nguyên tố khác trong tự nhiên, vì vậy, việc phân tách chúng là một quá trình phức tạp, thường bao gồm ít nhất 50 giai đoạn.
Các hoạt động như vậy rất tốn kém, đòi hỏi nhiều nhân công và thường gây hại cho môi trường.
Vì vậy hầu hết các quốc gia đã để Trung Quốc đảm nhiệm công việc này, Tiến sĩ Vivoda cho biết quốc gia này đã nổi lên như một nhân tố chủ chốt, vào những năm 1990.
"Trung Quốc dường như là ứng cử viên lý tưởng, để tiếp quản một phần ngành công nghiệp đó, thực hiện ngay tại quê nhà với các quy định về môi trường lỏng lẻo hơn một chút. Đây cũng là nơi có chi phí thấp nhất, để thực hiện tất cả những điều này. Thêm vào đó, Trung Quốc cũng sở hữu một số trữ lượng đất hiếm lớn nhất”, Vlado Vivoda.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Trung Quốc hiện kiểm soát phần lớn chuỗi cung ứng đất hiếm, chiếm khoảng 70% sản lượng khai thác và 90% sản lượng chế biến.
Đầu năm nay, Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế đối với việc xuất khẩu một loạt các loại đất hiếm quan trọng.
Việc này nhằm trả đũa các mức thuế quan sâu rộng của Tổng thống Mỹ Donald Trump, cho thấy thế giới phụ thuộc vào những khoáng sản này như thế nào.
Giờ đây, Úc, quốc gia sở hữu một số mỏ giàu nhất thế giới, đang vào cuộc.
"Chúng tôi cũng có rất nhiều trữ lượng đất hiếm tại Úc, vấn đề là phải đưa tất cả những trữ lượng đó vào sản xuất. Úc là một nền kinh tế tài nguyên truyền thống. Các mặt hàng chủ lực của chúng tôi trong một thời gian là than đá, quặng sắt, khí đốt hoá lỏng L-N-G và một số khoáng sản khác. Đất hiếm còn rất nhỏ bé, cùng với rất nhiều khoáng sản quan trọng khác như lithium, niken, coban, v.v. Tôi nghĩ rằng, Úc cũng có rất nhiều tiềm năng để tham gia”, Vlado Vivoda.
Được biết Chính phủ liên bang đang tìm cách thúc đẩy ngành công nghiệp địa phương, trước đó đã công bố khoản đầu tư 1,2 tỷ đô la để thiết lập một kho dự trữ chiến lược các khoáng sản quan trọng, bao gồm cả đất hiếm.
Trong khi đó các nhà địa chất cho biết, Việt Nam sở hữu những mỏ đất hiếm đáng kể, tập trung chủ yếu tại Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai và Nghệ An, trong đó mỏ Đông Pao (Lai Châu), được xem là một trong những mỏ lớn nhất Đông Nam Á.
Đất hiếm là nguyên liệu chiến lược, cho các ngành kỹ nghệ điện tử, năng lượng và quốc phòng.
Tuy nhiên, việc khai thác tại Việt Nam chưa được triển khai quy mô, do đòi hỏi kỹ thuật tinh luyện phức tạp và nguy cơ gây ô nhiễm môi sinh.
Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Âu Mỹ đang tỏ ra quan tâm hợp tác, nhằm giảm bớt sự lệ thuộc vào nguồn cung từ Trung quốc.
Việt Nam vì thế được dự liệu, sẽ đóng vai trò quan trọng trong bản đồ đất hiếm toàn cầu, trong những năm tới.
READ MORE
SBS Việt ngữ
