Tuấn’s Party – một vở kịch lấy bối cảnh là cuộc tranh cử vào năm 2022 khi dân biểu Kristina Kenneally đã bị Đài Lê – một ứng cử viên độc lập - giành mất ghế khu vực Fowler. Đây là lần đầu sau hàng chục năm, Đảng Lao động mất ghế tại một khu vực vốn được coi là thành trì.
Tuấn’s Party là tác phẩm mới được dàn dựng và biểu diễn bởi nhóm nghệ sĩ PYT Fairfield 2023, lấy cảm hứng từ vở kịch kinh điển Don’s Party của David Williamson. Trung tâm vở kịch là bốn nhân vật: Tuấn, Natalia, Kevin và Nadine – bốn người bạn tụ họp trong một đêm bầu cử tại St John’s Park. Căng thẳng chính trị ngoài xã hội dần len lỏi vào bàn ăn, vào các mối quan hệ, và làm rạn nứt tình bạn.
Tammy Dang, một đạo diễn sân khấu gốc Việt, và đồng sáng tạo của vở kịch Tuấn’s Party, cho biết, tuy lấy chính trị làm nền, Tuấn’s Party không phải là một bài giảng về chính trị. Nó là câu chuyện về tình yêu, về tình bạn, về những mối quan hệ trong gia đình, về những hoang mang trăn trở thời hậu COVID – đặc biệt là của người trẻ.
“Ví dụ, trong kịch có bàn về khó khăn của người trẻ khi muốn mua nhà. Giờ đây rất khó để vay tiền mua nhà, nên nhiều người phải ở nhà thuê, sống chung nhà. Đó là một phần của câu chuyện.
“Cũng có những mâu thuẫn về nghề nghiệp – người trẻ không biết mình muốn theo đuổi hướng nào. Vở kịch không nhằm dạy khán giả về hệ thống bầu cử ở Úc, hay giải thích bỏ phiếu theo thứ tự là gì, hoặc các đảng có gì… Mà nó nói lên rằng chúng tôi hiểu – chúng tôi cũng là người trẻ, cũng vật lộn sống ở Úc, nhất là ở Sydney, nơi chi phí rất đắt đỏ.”
Ở các nhà hát lớn tại Sydney, khán giả vẫn thường thấy những vở diễn công phu – nhưng câu chuyện được kể lại thường đến từ một nhóm người rất cụ thể: da trắng, trung lưu, sống ở nội đô. Điều này khiến nhiều người cảm thấy bị loại trừ.
“Tôi không thấy mình trong những vở diễn đó,” Tammy chia sẻ. “Còn trong Tuấn’s Party, chúng tôi có diễn viên gốc Lebanon, Việt Nam, Philippines, Uruguay… Nhóm sáng tạo cũng rất đa dạng – có người Tongan, người Iraq, người Hy Lạp gốc Úc, người Hazara gốc Afghanistan.”
Mời bấm vào phần audio để nghe toàn bộ cuộc trò chuyện với Tammy Dang.
Về tác phẩm này, Nhà sản xuất sáng tạo kiêm đồng biên kịch Bina Bhattacharya chia sẻ:
“Bình luận chính trị tại Úc dường như vẫn mắc kẹt trong quá khứ, như thời điểm Don’s Party lần đầu công diễn. Kết quả bầu cử gần đây cho thấy việc tái hiện lại tác phẩm này dưới góc nhìn mới qua Tuấn’s Party là cực kỳ phù hợp, nhất là khi cử tri trẻ lần đầu trở thành nhóm bỏ phiếu đông đảo nhất, và người trẻ đa văn hóa tại Tây Sydney ngày càng thể hiện sự đa dạng trong quan điểm chính trị và mức độ tham gia.
“Những tiếng nói mới – chân thực, tươi mới và đa dạng văn hóa – đang rất cần thiết trên sân khấu. Chúng tôi nóng lòng mang ‘Tuấn’ trở lại.”
Tuấn’s Party không chỉ là một bữa tiệc trên sân khấu – đó là nơi mà người trẻ đa văn hóa ở Tây Sydney được thấy, được nghe, được phản chiếu. Đó là tuyên ngôn rằng: sân khấu Úc hôm nay cần đa dạng hơn – không chỉ trong màu da, mà cả trong câu chuyện, giọng nói và trải nghiệm.
Vở kịch sẽ được công diễn từ ngày 30 tháng 7 đến ngày 2 tháng 8 năm 2025, tại PTY Fairfield.
- Thời gian: Thứ Tư 30/7/2025 – thứ Bảy 2/8/2025
- Địa điểm: PYT Fairfield – 19 Harris St, Fairfield NSW 2165
- Website: https://events.humanitix.com/tuan-s-party-2025-season
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Transcript:
Tâm trạng của bạn lúc này thế nào khi chỉ còn khoảng một tuần nữa là Tuấn's Party ra mắt công chúng?
Vâng. Tôi rất hào hứng khi buổi diễn chỉ còn một tuần nữa thôi, nhưng cũng có chút căng thẳng vì còn nhiều việc phải chuẩn bị. Nhưng tôi nghĩ ai cũng đang làm rất tốt. Chúng tôi đã dựng sân khấu, các diễn viên đang diễn rất ổn.
Có chút lo âu, nhưng tôi nghĩ mọi người đều khá tự tin để đưa vở diễn lên sân khấu.
Điều gì đã truyền cảm hứng để bạn sáng tạo ra vở kịch Tuấn’s Party?
Năm 2023, khi nhóm PYT Company được thành lập, chúng tôi có xem một vở kịch tên là Don’s Party. Đây là một tác phẩm kịch của Úc, kể về hai cặp vợ chồng hay cãi nhau – có các vấn đề hôn nhân – và đó là một câu chuyện rất “da trắng”, rất Úc kiểu truyền thống. Chúng tôi cảm thấy câu chuyện này không phản ánh toàn diện xã hội Úc, bởi rất nhiều người dân ở đây không phải là người da trắng.
Nhất là khi nhóm chúng tôi là một tập thể đa văn hoá đến từ khu vực Fairfield, Cabramatta và Tây Sydney – nên chúng tôi muốn viết nên một câu chuyện dành cho những người sống ở Tây Sydney, cho những cộng đồng đa văn hóa. Và thế là Tuấn’s Party ra đời.
Vì sao bạn lại chọn thời điểm chính trị cụ thể này — chiến dịch tranh cử của Kristina Keneally năm 2022 — làm bối cảnh cho vở kịch? và tại sao lại lấy bối cảnh là St John’s Park?
Về Kristina Keneally – bà ấy rất gây tranh cãi khi được chọn làm ứng cử viên của Đảng Lao động. Bà là người không sống trong khu vực, không hiểu rõ đời sống người dân ở Fowler. Bà chuyển đến sống tại Liverpool – mà Liverpool còn không nằm trong khu vực bầu cử Fowler nữa cơ. Và khi cuộc bầu cử đó diễn ra, chúng tôi bắt đầu bàn về việc đôi khi các đảng chính trị không thật sự hiểu người dân muốn gì. Họ cứ cho rằng họ biết – nhưng thực ra họ không biết.
Ví dụ điển hình là Kristina Keneally. Đây là một vấn đề mà chúng tôi thấy rất rõ, và vì nó mới xảy ra vào năm 2022 – ngay khi chúng tôi bắt đầu viết vở kịch vào năm 2023 – nên nó rất thời sự. Fowler là một khu vực mà Đảng Lao động nắm giữ rất lâu rồi – gần như chắc thắng. Nhưng năm 2022, Dai Le, một ứng viên độc lập, đã chiến thắng – và điều đó gây chấn động lớn với Đảng Lao động.
Dai Le là một ứng cử viên độc lập. Và điều đó chứng minh rằng người dân sống ở đây – người Việt, người Hoa, người nói tiếng Ả Rập – chúng tôi sẽ phản ứng khi bị hiểu sai. Chúng tôi biết lên tiếng khi cần. Chúng tôi muốn có người thật sự đại diện cho mình. Đó là nguồn cảm hứng để chúng tôi bắt đầu viết câu chuyện này, vì nhiều người trong nhóm cũng đang sống tại khu Fowler. Và đây là một vấn đề rất thật, rất hiện diện trong bối cảnh chính trị.
Vở kịch xoay quanh bốn nhân vật chính — Tuấn, Natalie, Kevin và Nadine. Bạn có nhân vật nào yêu thích nhất không?
Tôi thích Nadine – cô ấy rất mạnh mẽ. Cô ấy xuất hiện trong câu chuyện, không phải là bạn của Susan hay Natalia, nhưng rất tử tế và cởi mở. Tôi nghĩ cô ấy là một người có chính kiến mạnh. Nhưng tôi cũng yêu tất cả các nhân vật – ai cũng có điều gì đó rất đặc biệt, và tôi yêu các mối quan hệ giữa họ. Chính mối quan hệ đó làm nên chiều sâu cho nhân vật.
Vở kịch phản ánh ra sao về đời sống và bản sắc văn hoá của cộng đồng người Việt tại Western Sydney — đặc biệt là tại vùng Fowler, nơi gần 1/5 cư dân có nguồn gốc Việt Nam?
Đây là một câu chuyện mang yếu tố chính trị, nhưng nó không chỉ nói về chính trị. Nó còn là câu chuyện về tình yêu, về tình bạn, về việc sống sót trong một thế giới hậu COVID. Và đây là câu chuyện dành cho người trẻ. Ví dụ, trong kịch có bàn về khó khăn của người trẻ khi muốn mua nhà. Giờ đây rất khó để vay tiền mua nhà, nên nhiều người phải ở nhà thuê, sống chung nhà. Đó là một phần của câu chuyện.
Cũng có những mâu thuẫn về nghề nghiệp – người trẻ không biết mình muốn theo đuổi hướng nào. Vở kịch không nhằm dạy khán giả về hệ thống bầu cử ở Úc, hay giải thích bỏ phiếu theo thứ tự là gì, hoặc các đảng có gì… Mà nó nói lên rằng chúng tôi hiểu – chúng tôi cũng là người trẻ, cũng vật lộn sống ở Úc, nhất là ở Sydney, nơi chi phí rất đắt đỏ.
Chúng tôi hiểu những điều đó, và chúng tôi muốn người xem cảm thấy được thấu hiểu khi xem vở diễn.
Bạn làm thế nào đế cân bằng giữa các yếu tố chính trị, với đời sống và nghệ thuật?
Lúc mới bắt đầu, tôi cũng hơi bối rối – kiểu như, làm sao để bắt đầu đây? Nhưng khi chúng tôi bắt tay vào làm, cả nhóm gồm 8 thành viên và người dẫn dắt người Philipines, đã có rất nhiều buổi thảo luận. Chúng tôi lên ý tưởng, và cùng diễn ứng tác. Diễn viên đóng thử các cảnh khác nhau, dựng các tình huống… Và từ đó, chúng tôi thấy chính trị ảnh hưởng đến đời sống, và đời sống cũng phản ánh lại chính trị. Hai thứ đó gắn chặt với nhau.
Có một câu trong kịch nói: “Bạn có thể không quan tâm đến chính trị, nhưng chính trị luôn quan tâm đến bạn.” Sau khi làm vở này, tôi thấy điều đó đúng. Mọi thứ trong đời sống – mua nhà, thuê nhà – đều chịu ảnh hưởng của chính sách, của chính phủ, của hội đồng địa phương. Và dần dần, khi làm sâu hơn, câu chuyện càng trở nên rõ ràng – chính trị và đời sống người trẻ Tây Sydney luôn gắn chặt nhau.
Kể cho tôi nghe về PTY Fairfield? Đội ngũ PTY Fairfield đã đóng vai trò như thế nào trong quá trình phát triển Tuấn’s party?
PYT Fairfield là một tổ chức sân khấu đặt tại Fairfield. Mục tiêu của PYT là nâng đỡ nghệ sĩ trẻ Tây Sydney, tạo cho họ một không gian sáng tạo. Tôi bắt đầu với PYT năm 2022, khi tham gia chương trình Ensemble. Mỗi năm, PYT tuyển chọn thành viên mới cho Ensemble, bạn sẽ nộp đơn và phỏng vấn. Nếu được chọn, bạn sẽ tham gia khóa học kéo dài 6 tháng, học kỹ năng sân khấu, viết kịch bản, đạo diễn, làm phim… Mỗi năm nội dung hơi khác nhau, nhưng bạn luôn được học hỏi rất nhiều. Quan trọng nhất, bạn được làm việc với những nghệ sĩ tuyệt vời trong khu vực – họ trở thành mạng lưới của bạn.
Sau 6 tháng, 8 thành viên sẽ được chọn vào PYT Company để tạo ra một vở kịch mới. Và năm 2023, nhóm tôi đã dựng nên Tuấn’s Party. PYT không chỉ có chương trình Ensemble mà còn tổ chức các sự kiện, hoạt động cộng đồng, và chương trình lưu trú nghệ sĩ. Họ liên tục tạo ra cơ hội cho nghệ sĩ trẻ và giúp họ có thêm kinh nghiệm thực tế cho hồ sơ nghề nghiệp.
Với tôi, đó là bước đệm cực kỳ quan trọng. Tôi muốn theo đuổi sân khấu và phim ảnh, nhưng trước đó không có kinh nghiệm. Năm trước khi vào PYT, tôi gửi rất nhiều hồ sơ xin việc nhưng đều không được nhận vì thiếu kinh nghiệm. PYT đã đón nhận và hỗ trợ tôi – không chỉ dạy, mà còn tạo cơ hội làm việc có trả công. Trong năm đầu tiên, tôi được đi xem kịch, đến trường trung học dạy kỹ năng diễn xuất… Từ những công việc đó, tôi có thêm cơ hội với các công ty nghệ thuật khác.
Mục tiêu của PYT là nâng đỡ nghệ sĩ trẻ Tây Sydney, và các câu chuyện của chính họ.
Trong sân khấu chính thống, chúng ta hiếm khi thấy những câu chuyện về người Úc gốc Việt được khai thác. Bạn hy vọng vở kịch Tuấn’s Party sẽ đóng góp như thế nào trong việc thay đổi điều đó?
Thông thường khi xem kịch hoặc nhạc kịch, chúng ta hiếm khi thấy người đa văn hóa trên sân khấu. Người Tây Sydney cũng hiếm khi được kể chuyện của chính mình.
Nhiều người thích xem ở Capitol Theatre hay Lyric Theatre – rất lộng lẫy– nhưng với tôi, tôi không cảm thấy liên hệ. Tôi không thấy bản thân mình trong những câu chuyện đó.
Còn trong Tuấn’s Party, chúng tôi có diễn viên gốc Lebanon, Việt Nam, Philippines, Uruguay, Latin… Nhóm sáng tạo cũng rất đa dạng – có người Tongan, người Iraq, người Hy Lạp gốc Úc, người Hazara gốc Afghanistan. Điều đó cho thấy nước Úc đa văn hóa hơn nhiều so với những gì sách vở hay sân khấu truyền thống thể hiện.
Ví dụ, trong kịch có cảnh Kevin’s mom nấu món adobo cho Tuấn vì bố mẹ Tuấn bận đi làm, không có thời gian chăm sóc. Thế là Tuấn gần như sống với mẹ của Kevin. Mối quan hệ kiểu đó rất phổ biến ở Tây Sydney – nơi cộng đồng chăm sóc lẫn nhau.
Tôi cũng từng ở nhà bà ngoại rất nhiều, hoặc bạn bè tôi ở nhà tôi. Khi bố mẹ bận, cộng đồng trở thành gia đình thứ hai. Những điều đó – những chi tiết nhỏ về văn hóa, tình cảm, tình bạn – thường bị bỏ qua trong các vở diễn khác, vì người viết không có trải nghiệm giống chúng tôi.
Với người da màu, cộng đồng, gia đình, văn hóa – tất cả đều rất quan trọng. Và đó là lý do vì sao khi xem Tuấn’s Party, bạn sẽ thấy mình trong đó – thấy được kết nối, thấy được phản chiếu.
Sau Tuấn’s Party, dự án tiếp theo của bạn là gì? Có chủ đề hay câu chuyện nào từ cộng đồng mà bạn vẫn đam mê và muốn tiếp tục khám phá trong các tác phẩm tương lai không?
Tôi rất yêu Tuấn’s Party. Nhưng sau vở kịch này, tôi cũng đang cùng Benjamin La viết một vở mới về văn hoá Việt-Hoa, kể về hành trình lớn lên ở Úc dưới góc nhìn một người trẻ gốc Việt-Hoa. Nó sẽ vui vẻ, nhẹ nhàng, có âm nhạc – nhưng cũng nói về việc giằng xé giữa kỳ vọng của cha mẹ và giấc mơ cá nhân. Tôi rất mong chờ được chia sẻ tác phẩm đó trong tương lai.
READ MORE
SBS Việt ngữ
