ÖNE ÇIKANLAR
- Worimi ve Yuin erkeği Kyle Vander-Kuyp, 1996 Atlanta ve 2000 Sydney Olimpiyat Oyunları'nda 110 metre engellide Avustralya'yı temsil etti.
- Noongar kadını Lydia Williams, 2005'ten 2024'e kadar Avustralya kadın milli futbol takımı Matildalar’da Avustralya'yı temsil etti.
- Yerli Avustralyalı atletler gelecek nesillere nasıl ilham veriyor?
- Yerli Avustralyalıların sporda karşılaştığı engeller
- Kültür ve kimlik arasında sporun yarattığı bağlar
- Yerli atletlerin Avustralya sporuna bıraktığı miras
- Yerli aletlerin Avustralya’nın ulusal kimliğine katkısı
Yıllardır birçok Yerli Avustralyalı atlet profesyonel sporun zirvesine ulaştı. Eski Olimpiyat koşucusu Kyle Vander-Kuyp, profesyonel futbolcu Lydia Williams ve atletizm dünyasının efsanesi Cathy Freeman gibi isimler yalnızca ülkelerini temsil etmekle kalmadı, aynı zamanda kültürlerinin gururunu dünya sahnesine taşıdı. Onların yolculukları bize sporun hem kişisel hem de kolektif olduğunu, kendini ifade etme, kimlik ve bağ kurma platformu olduğunu hatırlatıyor.
Yerli sporcular gelecek nesillere nasıl ilham veriyor?
Lydia Williams ve Kyle Vander-Kuyp gibi Avustralya'nın yerli sporcuları için, kendilerinden önce gelenleri izlemek, uluslararası sporun rekabetçi arenasında başarılı olma isteklerini artırmaya yardımcı oldu.
"Sporu ve futbolu her zaman sevdim, ülkemi temsil etmeyi de. Ama aynı zamanda kültürümü ve halkımı temsil etmek ve hayallerimi gerçeğe dönüştürebileceğim bir yola sahip olmak benim için harika bir deneyim oldu," diyor Batı Avustralya'nın güneybatı bölgesinde doğan Noongarlı Lydia Williams. Kaleci olarak, Avustralya'nın kadın milli futbol takımı Matildalar'da en uzun süre forma giyen oyuncuydu.
Lydia, Avustralya'yı iki Olimpiyat, beş Dünya Kupası ve altı Asya Kupası etkinliğinde temsil etti ve spor kariyeri onu dünyanın dört bir yanına götürdü.
Lydia, "Takım arkadaşlarımla birlikte içinde bulunduğumuz takımda herkesin çok çeşitli geçmişleri olduğunu düşünüyorum, ancak hepimizin hemfikir olduğu bir şey vardı: Sporu ilk başladığımızdan daha iyi bir şekilde bırakarak ayrılmak istiyorduk," diye açıklıyor.
Avustralya kadınlar futbol milli takımı Matildalar’ın kalecisi Lydia Williams, 3 Haziran 2024'te Sydney’deki Accor Stadyumu'nda Çin ile oynanan uluslararası hazırlık maçı öncesinde Evonne Goolagong Cawley'den bir hediye alıyor. Credit: Matt King/Getty Images
Yerli sporcuların spor karşılaştığı engeller
Üst düzey spora giden yol üstünde türlü engeller var. Kimlik, temsil ve eşitlik meseleleri, Yerli sporcuların deneyimlerini şekillendirdi. Lydia, kadın futbolunda eşit ücret ve tanınma mücadelesini hatırlıyor.
"Kariyerim boyunca erkeklerle eşit ücret almak için grevler yaptık. Olimpiyatlarda Aborijin bayrağını gösterebildik. Bu yüzden takımın, engelleri aşmak ve insanların inandıkları şeyler için ayağa kalkmalarını sağlamak için gerçekten tek yürek olduğunu düşünüyorum."
Kyle Vander-Kuyp, iki Olimpiyatta, birkaç İngiliz Milletler Topluluğu Oyununda ve çok sayıda dünya şampiyonasında engelli koşuda Avustralya'yı temsil etti.
Kyle Vander-Kuyp, Sydney 2000 Olimpiyatları'nda engelli koşuda yarışıyor.
Kyle'ın çocukluğunda sporla tanışması, ona kendini ifade etme aracı ve bir gruba bağlanma hissi verdi.
Kyle, "Beş haftalıkken evlat edinildiğimde karşılaştığım ilk zorluklardan biri, ‘Anne ve baba, neden sizden farklıyım? Ve neden farklı bir ten rengim var?’ sorusunu yanıtlamaya çalışmaktı. Evlat edinilmek ve bu kimliği anlamak muhtemelen ilk zorluğumdu," diye açıklıyor.
Kyle, ailesinin ve arkadaşlarının teşvikiyle kendi kimliğini daha iyi anlamaya çalışırken, çocukları çeşitli atletizm etkinlikleriyle tanıştıran bir program olan Little Athletics’e katıldı ve bu onu daha sonra Avustralya'yı temsil edeceği yola soktu.
Tüm zorluklara rağmen, her iki sporcu da, kendilerinden önceki birçok sporcu gibi, karşılaştıkları engelleri başarıya ulaşmak için itici bir güce dönüştürdü ve sporun kendilerini bulmanın bir aracı olabileceğini gösterdiler.
Kyle Vander-Kuyp, evlat edinen annesi Patricia Vander-Kuyp ve biyolojik annesi Susan Dawson ile birlikte.
Kültür ve kimlik arasında sporun yarattığı bağlar
Yerli sporcular için spor, rekabetten daha fazlası. Kültürel olarak kendilerini ifade etme biçimi. Aborijin ve Torres Boğazı Adalıların bayraklarının asılı olduğu soyunma odaları ve sahada kültürel miraslarını gururla sergileyen sporcular, sporun aidiyet duygusunu nasıl beslediğini gösteriyor.
Kyle, AFL efsanesi Maurice Rioli'nin sözlerini hatırlıyor: "İlkokul yıllarımın başlarında Lionel Rose, Evonne Goolagong gibi insanlara hayranlık duyduğumu hatırlıyorum. Okuluma bir Aborijin futbolcu olan Maurice Rioli'nin gelmesi benim için büyük bir şanstı. O da bir futbolcu olarak hikayesini ve Aborijin mirasını benimle paylaştı. Beni öğretmenler odasında kenara çekip, ‘Kyle, Aborijin olmak bir dezavantaj değil, bir avantaj ve bunu kullanmalısın,’ dedi."
Bu tür destekler, sporun kültürel kimlikle ne kadar derin bir şekilde kesiştiğini, hem görünürlük hem de gurur sağladığını ortaya koyuyor.
Kyle, 1990 yılında Yeni Zelanda'nın Auckland kentinde düzenlenen Milletler Topluluğu Oyunları'nda Avustralya'yı temsil etti.
"Cathy Freeman ile aynı takımda olduğum için çok şanslıydım ve ikimiz de gençtik, yani 16 yaşındaki Cathy ve 18 yaşındaki Kyle ve sanırım bu, kimliğimizin farkına vardığınız ilk andı ve Avustralyalı olduğumu ve yeşil ve altın giydiğimi algıladım ama aslında ben aynı zamanda bir Avustralya Yerlisiyim. O yeşil ve altını giyip kendiniz ve halkınız için tarih yazma fırsatınız var."
Yerli sporcular Avustralya sporuna katkısı
Yerli sporcuların mirası kalıcı ve derin. Kırsal toplumlardaki çocuklara ilham verdiler, ücret ve temsilde eşitlik için mücadele ettiler ve kimlik ve mirasın ulusal renklerle gururla yan yana durabileceğini gösterdiler.
Lydia Williams, günümüzün genç İlk Uluslar mensubu kadınlarının futbolda örnek olarak görülmesinin önemine dikkat çekiyor: "Artık futbolda İlk Ulus kadınları son derece baskın. Çocuklar onlarla özdeşleşebiliyor, onların rol modelleri olduğunu anlayabiliyorlar."
Kyle için, ailelerden ve toplumlardan gelen takdir, başkalarına ilham verdiğini duymak, sporun dönüştürücü gücünü iyice pekiştirmiş.
"Her gün elit bir sporcu olmadan normal bir hayat yaşamaya çalışıyorsunuz. Ancak kırsal toplumlarda, teyzelere, büyükannelere, yaşlılara ve çocukların gelip ‘Hey, seni televizyonda gördük ve bize ilham verdin" diyorlar. Sporun ne kadar güçlü bir şey olduğunu anladığınız bir an bu."
Kyle Vander-Kuyp, Uluru yakınlarında
Yerli sporunun Avustralya'nın ulusal kimliği için önemi
Yerli Avustralyalı sporcular, kişisel başarıdan daha fazlasını temsil ediyor. Dayanıklılık, kapsayıcılık ve kültürel gururu temsil ederler. Dünya sahnesindeki varlıkları, Avustralya'nın kendisini nasıl tanımladığını belirleyip Yerli halkları ve başarılarıyla güçlenen bir ulus olarak görmesini sağlamış.
Temel seviyedeki atletizmden küresel yarışmalara kadar, Yerli sporcular spor kültürünü şekillendirmeye devam ediyor ve sporun birlik, kimlik ve ilham için en güçlü araçlardan biri olmaya devam ettiğini kanıtlıyor.
Lydia Williams için ülkesini ve kültürünü temsil etme yolculuğu, takım arkadaşları tarafından desteklendi. Ona destek oldular, bir İlk Uluslar kadını olarak nasıl yaşadığını merak ettiler ve farklılıkları kucaklayan uyumlu bir grup oluşturmaya odaklandılar.
"Benim için ülkemi ve kültürümü temsil etmek gerçekten önemli. Armayı taktığımızda, üzerinde Avustralya bayrağı ve sembolleri var. Ama daha da önemlisi, kültürel açıdan gerçekten zengin bir takım. Soyunma odamızda Aborijin ve Torres Boğazı Adalılarının bayrakları var. Yani çok fazla kapsayıcılık ve gurur uyandıran bir takım. İkisini de temsil etmek gerçekten harikaydı," diye paylaşıyor Lydia.
Uluslararası futbol yıldızından toplumu değiştiren bir lidere dönüşen Lydia Williams, öğrenmeye devam etmeyi ve daha iyiye doğru değişim yaratmayı hedefliyor.
Lydia, "Futbolda artık baskın olarak İlk Uluslar kadınlarının olması, genç çocukların onlarla ilişki kurabilmesi, onları bulabilmesi ve onların rol model olması gerçekten heyecan verici," diyor.
MERHABA AVUSTRALYA
Aborijin toprak hakları nedir?
Avustralya'daki yeni hayatınıza yerleşmek hakkında daha değerli bilgiler ve tavsiyeler için Merhaba Avustralya podcast'ine abone olun veya takip edin.
Herhangi bir sorunuz veya konu fikriniz mi var? australiaexplained@sbs.com.au adresine e-posta gönderin.
