Liên quan đến dự án tái phát triển 44 tòa nhà chính phủ ở Melbourne, Homes Victoria cho biết họ đang tiến hành làm việc một cách cẩn trọng và tôn trọng với các cư dân sống tại các tòa nhà nhà ở xã hội, nhằm cung cấp đầy đủ thông tin và hỗ trợ cần thiết để người dân có thể đưa ra những quyết định phù hợp với hoàn cảnh của mình – trước, trong và sau khi quá trình tái định cư diễn ra.
Theo cơ quan này, các hộ gia đình hiện đang sinh sống tại 12 Holland Court và 120 Racecourse Road ở Flemington, cùng với 33 Alfred Street ở North Melbourne, đang được sắp xếp di dời sang nơi ở mới. Dự kiến việc tái định cư tại các khu vực này sẽ hoàn tất vào tháng 9 năm 2025.
Ngoài ra, cư dân tại các địa chỉ khác bao gồm Malvern Road (South Yarra), Highett Street, Williams Court, Elizabeth Street và Anderson Court (Richmond) cũng đang trong lộ trình di dời.
Homes Victoria khẳng định toàn bộ thông tin cập nhật liên quan đến kế hoạch tái phát triển các tòa nhà cao tầng cũng như mốc thời gian thực hiện đều được công bố công khai trên trang web của họ.
Những nỗi lo thường trực của cư dân: thiếu thông tin, hỗ trợ di dời, và sắp xếp nơi ở mới
SBS Việt ngữ hỏi chuyện cô R-Coo Tran – một nhà hoạt động xã hội thường xuyên tiếp xúc với cư dân, và đang trực tiếp hỗ trợ người dân trong các phiên điều trần – thông tin chính thức này vẫn chưa đủ để người dân hiểu rõ quyền lợi của mình.
“Vấn đề ở đây là thông tin do Homes Victoria cung cấp, dù online hay trực tiếp, đều quá ít, khiến người dân phải tự tìm hiểu và lắp ghép thông tin với nhau. Ngoài ra, toàn bộ tài liệu đều bằng tiếng Anh. Khi cư dân yêu cầu thông dịch viên, đã có trường hợp họ được nhân viên di dời nói rằng thông tin rất đơn giản nên không cần thông dịch. Có lúc thì có thuê thông dịch nhưng chỉ qua điện thoại.
“Điều này gây lo ngại, vì trong quá trình di dời có nhiều loại biểu mẫu, và nếu thông dịch viên chỉ nói qua điện thoại thì không thể nhìn thấy biểu mẫu, nên cư dân hoàn toàn phụ thuộc vào lời giải thích của nhân viên di dời, chứ không có cơ hội thật sự hiểu rõ nội dung trong đó.”
Theo Homes Victoria, các căn hộ mới tại North Melbourne (giai đoạn 1) và Flemington (giai đoạn 3) sẽ do một đơn vị nhà ở cộng đồng phi lợi nhuận quản lý. Trong khi đó, các căn hộ tái phát triển tại Elgin Towers sẽ tiếp tục được vận hành dưới hình thức nhà ở chính phủ.
Với những cư dân được sắp xếp tái định cư tại nơi ở do tổ chức nhà ở cộng đồng phi lợi nhuận quản lý, Homes Victoria cho biết họ sẽ thương lượng mức thuê tương đương với nhà ở chính phủ, sau khi đã tính đến các khoản trợ cấp thuê nhà từ Chính phủ Liên bang nếu có.
Tòa nhà cộng đồng tại 45 Holland Court, Flemington, Melbourne (R-Coo Tran/SBS Vietnamese)
Theo cô R-Coo Tran, dù có hỗ trợ nhất định, việc di dời vẫn là gánh nặng lớn, đặc biệt với những cư dân đã sống hàng chục năm ở một chỗ.
“Homes Victoria có cung cấp một số hỗ trợ cho cư dân khi di dời. Họ rất nhanh chóng gửi thùng carton cho mọi người để khuyến khích dọn ra, và cũng có sắp xếp xe tải để chuyển đồ đạc.
"Nhưng vấn đề là có một nhóm lớn cư dân là người cao tuổi. Việc thu dọn một căn nhà mà họ đã sống suốt 40 năm là công việc nặng nhọc vô cùng.”
Nhà ở chính phủ và nhà ở cộng đồng – sự khác biệt quan trọng
Theo Homes Victoria, các tổ chức quản lý nhà ở cộng đồng là những đơn vị phi lợi nhuận, hoạt động với mục tiêu hỗ trợ người dân dễ bị tổn thương có thể tiếp cận nơi ở an toàn và lâu dài. Người thuê nhà trong hệ thống nhà ở cộng đồng vẫn được hưởng quyền lợi tương tự như người thuê nhà chính phủ, theo quy định của Đạo luật Thuê nhà dân dụng.
Cô R-Coo Tran cho biết nhiều cư dân chưa hiểu rõ sự khác biệt này, và khi đã chuyển sang nhà ở cộng đồng, họ phải đối mặt với nhiều thay đổi:
“Qua các cuộc trò chuyện với cư dân – cả những người vẫn đang sống trong các tòa nhà và những người đã bị di dời – chúng tôi nhận thấy rất rõ rằng thông tin được cung cấp cho họ là rất mơ hồ. Có vẻ như mọi người không hiểu rằng họ có quyền lựa chọn giữa nhà ở chính phủ (public housing) và nhà ở cộng đồng (community housing), và nếu có hiểu ra thì họ cũng không được giải thích rõ về sự khác biệt giữa hai loại hình này.
Ở nhà ở cộng đồng, cư dân có thể phải ký hợp đồng thuê mỗi 1, 2 hoặc 3 năm, trong khi ở nhà ở chính phủ thì gần như được ở suốt đời và không cần ký hợp đồng định kỳ.
“Ngoài ra, từ khi chuyển sang nhà ở cộng đồng, mới phát hiện các tòa nhà mới này sử dụng “mạng điện tích hợp” (embedded electricity network). Điều đó có nghĩa là cư dân bắt buộc phải dùng nhà cung cấp điện do ban quản lý lựa chọn, không được chọn nhà cung cấp khác.
"Thực tế, nhiều cư dân cho biết hóa đơn điện hàng tháng hiện tại tương đương với ba tháng điện khi họ còn ở nhà ở chính phủ.
Chúng tôi đã xem hóa đơn: có trường hợp một người sống một mình trong căn hộ một phòng ngủ phải trả 117 đô cho một tháng điện, trong khi trước đây ở nhà ở chính phủ, ba tháng chỉ khoảng 150 đô.
Theo cô R-Coo, việc thay đổi những dịch vụ cung cấp cùng với hệ thống chi phí mới đang ảnh hưởng tiêu cực tới người cao tuổi và người thu nhập thấp. Ngoài ra thiết kế của những tòa nhà mới mặc dù hiện đại hơn nhưng lại không thuận tiện cho sinh hoạt cộng đồng
“Nhiều cư dân phải hạn chế sử dụng điện, nhất là người cao tuổi sống trong những căn nhà rất lạnh vào mùa đông. Họ không bật máy sưởi vì sợ hóa đơn, mà mặc nhiều lớp quần áo. Giờ họ còn phải trả tiền nước nóng, nên có người hạn chế tắm và rửa chén, để dồn lại mới làm.
“Nghe có vẻ khó tin, nhưng đây là thực tế của nhiều người đang sống bằng lương hưu và không thể chi trả chi phí sinh hoạt quá cao ở nhà ở cộng đồng. Nhiều người cảm thấy mắc kẹt, trầm cảm.
“Ngoài chi phí, thiết kế nhà ở cộng đồng cũng không thuận tiện cho đời sống cộng đồng. Mỗi tầng đều bị khóa, cư dân không thể dễ dàng thăm bạn bè trừ khi được xuống đón hoặc bấm chuông mở cửa. Người cao tuổi thường không biết dùng hệ thống liên lạc nội bộ, nên rất nhớ cuộc sống ở nhà cũ, nơi họ có thể tự do đi lại thăm nhau. Sự kết nối cộng đồng, vốn là yếu tố quan trọng cho sức khỏe tinh thần, đã bị xói mòn nghiêm trọng.
“Với người khuyết tật, trước đây mọi chỉnh sửa, cải tạo phù hợp đều được hỗ trợ miễn phí ở nhà ở công cộng; còn ở nhà ở cộng đồng, họ thường phải tự trả.
Thêm vào đó là các “phí dịch vụ” – có thể được áp dụng bất cứ lúc nào cho các hạng mục bảo trì, sửa chữa chung của tòa nhà, và cư dân phải trả mà không được tham vấn. Trong khi ở nhà ở chính phủ, tất cả chi phí bảo trì đã được tính gộp vào tiền thuê.
Cuộc tranh luận xung quanh kế hoạch phá dỡ 44 tòa nhà công cộng ở Melbourne vẫn chưa có hồi kết. Trong khi chính quyền kiên định với mục tiêu nâng cấp hạ tầng, các nhà hoạt động xã hội và cư dân tiếp tục kêu gọi những giải pháp nhân văn hơn, bảo đảm rằng việc cải thiện nhà ở không đồng nghĩa với đánh đổi sự ổn định và tinh thần của cộng đồng.
READ MORE
SBS Việt ngữ
