Hành trình đến với nghề thông dịch của chị Tiết Thu
Chị Tiết Thu, hiện là thông dịch viên trong ngành y tế với gần 20 năm kinh nghiệm, chia sẻ rằng niềm yêu thích nghề đến từ chính trải nghiệm của chị khi mới đặt chân đến Melbourne cách đây nhiều chục năm. Rào cản ngôn ngữ khiến chị nhận ra nhu cầu hỗ trợ của cộng đồng, đặc biệt là những người lớn tuổi hơn, những người dễ gặp khó khăn hơn trong việc giao tiếp tiếng Anh.
Ngay từ khi học tiếng Anh tại RMIT, chị đã bày tỏ ước mơ theo nghề thông dịch viên và được giáo viên khuyến khích vì khả năng giao tiếp tốt. Tuy nhiên, hành trình theo đuổi nghề phải tạm gác lại khi chị mang thai con đầu lòng. Mãi đến 28 năm sau, khi con đã lớn, chị mới quay lại hoàn thành khóa học và chính thức trở thành thông dịch viên được chứng nhận.
Nghề nhiều thử thách nhưng đầy niềm vui
Dù làm nghề gần 20 năm, chị Tiết Thu chia sẻ rằng chị chưa bao giờ cảm thấy vất vả hay chán nản. Vì yêu nghề, mỗi sáng chị đều đi làm với tâm trạng vui vẻ và sẵn sàng hỗ trợ bệnh nhân. Đặc biệt, chị cảm thấy mình rất may mắn khi hầu như chưa bao giờ gặp trường hợp thân chủ khó tính hay khó phối hợp.
Chị cũng cho biết nghề thông dịch viên không chỉ đòi hỏi kỹ năng ngôn ngữ mà còn yêu cầu đạo đức nghề nghiệp, khả năng giữ bí mật, kiến thức chuyên môn và sự trung thực tuyệt đối.
NAATI - tổ chức cấp chứng chỉ thông dịch tại Úc
Tại Úc, NAATI (National Accreditation Authority for Translators and Interpreters) là tổ chức duy nhất cấp chứng chỉ chính thức cho thông dịch viên và phiên dịch viên. Úc là một trong số ít quốc gia có hệ thống kiểm định chất lượng toàn quốc như vậy.
- NAATI đánh giá thông qua các kỳ thi chuyên môn rất cam go.
- Người thông dịch cần có kỹ năng ngôn ngữ, đạo đức nghề nghiệp và kiến thức đa lĩnh vực.
- Cứ mỗi 3 năm, thông dịch viên phải tái chứng nhận (revalidation) bằng cách chứng minh số giờ làm việc và tham gia các khóa bồi dưỡng nghề nghiệp (Professional Development).
- NAATI cũng cung cấp chứng chỉ chuyên sâu về y tế hoặc pháp lý nếu người hành nghề muốn nâng cao năng lực.
Vì sao thông dịch viên NAATI đặc biệt quan trọng trong ngành y tế?
Y tế là lĩnh vực không được phép sai sót. Chỉ một hiểu lầm nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả lớn.
Một thông dịch viên được chứng nhận đảm bảo:
- Dịch chính xác và trung thực.
- Hiểu được các thuật ngữ y khoa cần thiết.
- Giúp bác sĩ và bệnh nhân giao tiếp rõ ràng hơn.
- Hỗ trợ bệnh nhân đưa ra quyết định đúng về điều trị, phẫu thuật và dùng thuốc.
Có nên nhờ người thân phiên dịch? Những rủi ro tiềm ẩn
Nhiều gia đình nghĩ rằng nhờ người thân, con cái hay bạn bè thông thạo tiếng Anh đi dịch sẽ nhanh và tiện hơn. Tuy nhiên, theo chị Tiết Thu, điều này có thể dẫn đến nhiều rủi ro:
1. Người thân giỏi tiếng Anh nhưng không giỏi tiếng Việt, hoặc ngược lại, dễ dẫn đến việc dịch sai ý.
2. Không có kỹ năng dịch chuyên nghiệp, dẫn đến thiếu chính xác.
3. Người thân có thể giấu thông tin quan trọng vì muốn bảo vệ bệnh nhân (ví dụ: giấu bệnh ung thư).
4. Bệnh nhân có thể không muốn tiết lộ bệnh lý nhạy cảm khi có mặt người nhà (bệnh lây qua đường tình dục, tiền sử phá thai…).
5. Bác sĩ thiếu thông tin chính xác, khiến chẩn đoán và điều trị có thể sai lệch.
Vì vậy, việc sử dụng thông dịch viên được chứng nhận là cách an toàn nhất.
Cách yêu cầu thông dịch viên
Nếu bạn cần thông dịch viên, chỉ cần nói:
“I need a Vietnamese interpreter.”
Mọi bệnh viện công, bệnh viện tư hoặc phòng khám GP đều có thể sắp xếp thông dịch viên được NATI chứng nhận.
Người bệnh có thể yêu cầu:
- Thông dịch trực tiếp (onsite)
- Thông dịch qua điện thoại
- Thông dịch qua video
Ngoài ra, Úc có đường dây TIS National của chính phủ hỗ trợ thông dịch miễn phí cho người đủ điều kiện.
Nếu muốn kiểm tra thông dịch viên có chứng chỉ NATI hay không, bạn có thể:
- Yêu cầu họ đưa thẻ hành nghề (có ảnh và mã số practitioner)
- Kiểm tra thông tin trên website của NATI
Lời khuyên dành cho các gia đình có người thân không rành tiếng Anh
Chị Tiết Thu gợi ý:
1. Hãy nhờ GP ghi vào hồ sơ:
“Patient requires a Vietnamese interpreter.”
2. Trong trường hợp khẩn cấp, hãy học câu:
“I need a Vietnamese interpreter.”
3. Không ngại đặt câu hỏi, yêu cầu bác sĩ nói chậm hoặc nhờ thông dịch viên lặp lại để hiểu rõ.
4. Nhớ rằng đây là quyền lợi của bệnh nhân, bạn có quyền yêu cầu thông dịch viên bất cứ lúc nào nếu cảm thấy không tự tin với tiếng Anh.
(NAATI interpreters and translators play an essential role in society, increasing public understanding and even on occasion, saving lives along the way. This story supported by #NAATI)
READ MORE
SBS Việt ngữ
