Key Points
- Heatwaves are when the temperature remains hot during the day and night in a location over three or more days.
- The release of Australia's first National Climate Risk Assessment, highlights that in a warming world, heatwaves are becoming more frequent and more intense.
- In Australia, heatwaves claim more lives than any other natural hazard, and pose a particular risk to the elderly, those suffering from underlying health conditions, very young children, and pregnant women.
- Sóng nhiệt là gì?
- Tại sao sóng nhiệt lại nguy hiểm?
- Tại sao sóng nhiệt lại đặc biệt nguy hiểm đối với phụ nữ mang thai?
- Bạn nên chuẩn bị như thế nào cho một đợt sóng nhiệt?
- Bạn nên làm gì để đối phó trong một đợt sóng nhiệt?
- Những đặc điểm thiết kế nào trong các tòa nhà có thể giúp giảm thiểu tác động của sóng nhiệt?
- Tôi có thể tìm thêm thông tin về sóng nhiệt ở đâu?
Sóng nhiệt là gì?
Sóng nhiệt là hiện tượng nhiệt độ cao kéo dài cả ngày lẫn đêm tại một địa điểm trong ba ngày trở lên.
Cơ quan Dịch vụ Khí hậu Úc gần đây đã công bố Báo cáo Đánh giá Rủi ro Khí hậu Quốc gia đầu tiên của Úc, trong đó nhấn mạnh rằng trong một thế giới đang ấm lên, các mối nguy hiểm tự nhiên của chúng ta đang thay đổi.
Các hiện tượng thời tiết cực đoan như sóng nhiệt sẽ trở nên thường xuyên và dữ dội hơn, gây ra những tác động về xã hội, sức khỏe, kinh tế và môi trường.
Cơ sở hạ tầng như nhà cửa và nơi làm việc thường khó hoạt động để giữ mát trong suốt sóng nhiệt, khiến mọi người cảm thấy khó chịu và có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.
“Những gì chúng ta thấy trong khoảng 20 năm qua là số lượng sóng nhiệt đang tăng lên. Thời gian kéo dài của các đợt sóng nhiệt cũng dài hơn và nghiêm trọng hơn”, Giáo sư Ollie Jay, Giám đốc Học thuật của Trung tâm Nghiên cứu Nhiệt và Sức khỏe tại Đại học Sydney giải thích.
Khi sóng nhiệt trở nên phổ biến hơn ở Úc, điều quan trọng là phải biết về những rủi ro mà chúng gây ra và cách ứng phó.
Sydney on a hot day. Credit: Hans / PIxabay
Tại sao sóng nhiệt lại nguy hiểm?
Sóng nhiệt nguy hiểm vì sự kết hợp của các yếu tố môi trường gây ra căng thẳng nhiệt, và tác động của điều này lên cơ thể chúng ta, gọi là hội chứng kiệt sức do nhiệt.
“Căng thẳng nhiệt là các đặc điểm của môi trường; nhiệt độ - được đo trong bóng râm, độ ẩm đi kèm, việc bạn có tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hay không, và cả tốc độ gió nữa. Hội chứng kiệt sức do nhiệt là sự căng thẳng về mặt sinh lý mà cơ thể bạn đang trải qua,” Giáo sư Jay cho biết.
Khi cơ thể chúng ta trải qua hội chứng kiệt sức do nhiệt, nhiệt độ cơ thể tăng lên, làm tăng nguy cơ say nắng, một hội chứng phản ứng viêm có thể gây tử vong.
Những người mắc bệnh tim thường có nguy cơ bị đau tim cao hơn nhiều trong những đợt nắng nóng, vì vậy thực tế là cơ thể đang chuyển hướng toàn bộ lượng máu từ vùng trung tâm cơ thể lên bề mặt da để cố gắng giữ cho cơ thể mát mẻ. Và điều đó gây ra rất nhiều áp lực lên tim.Professor Ollie Jay
“Nhưng thực tế không phải say nắng là nguyên nhân gây ra phần lớn các trường hợp nhập viện hoặc tử vong trong các đợt sóng nhiệt. Điều chúng ta thấy là sự gia tăng đột biến các sự kiện tim mạch nghiêm trọng,” Giáo sư Jay giải thích.
Đồng thời, cơ thể chúng ta đổ mồ hôi rất nhiều để cố gắng tăng cường quá trình bay hơi nhằm giữ cho cơ thể mát mẻ, Giáo sư Jay cho biết.
“Điều đó dẫn đến nguy cơ mất nước ngày càng trầm trọng, làm tăng nguy cơ say nắng, đồng thời làm tăng áp lực lên hệ tim mạch đối với những người có vấn đề về sức khỏe tim mạch.”
Người lớn tuổi có nguy cơ bị quá nóng cao hơn trong các đợt nắng nóng vì cơ thể họ ít có khả năng đổ mồ hôi hơn.
Tại Úc, nắng nóng cướp đi nhiều sinh mạng hơn bất kỳ thảm họa tự nhiên nào khác.
“Nắng nóng được gọi là kẻ giết người thầm lặng, bởi vì chúng gây căng thẳng cho cơ thể và có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính - đặc biệt là đối với những người đã có các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn,” bác sĩ đa khoa Michelle Hamrosi giải thích.
“Chúng ta cũng biết rằng sức khỏe tâm thần bị ảnh hưởng bởi nắng nóng. Số ca nhập viện do các vấn đề sức khỏe tâm thần tăng đáng kể trong các đợt nắng nóng, bao gồm cả tỷ lệ tự tử và bạo lực gia tăng.”
Professor Ollie Jay, Academic Director of the Heat and Health Research Centre at the University of Sydney – image University of Sydney. Credit: Joseph Byford Photography
Tại sao sóng nhiệt lại đặc biệt nguy hiểm đối với phụ nữ mang thai?
Bác sĩ Hamrosi giải thích rằng sóng nhiệt cũng có thể gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai.
“Nếu bạn bị quá nóng, điều đó thực sự có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của em bé. Và bạn có thể có nguy cơ mất nước cao hơn, huyết áp cao hơn và sinh non.”
Rebecca DeMarco đã trải nghiệm những tác động đến sức khỏe của sóng nhiệt trong suốt thời kỳ mang thai của cả ba đứa con.
“Tôi đã trải qua những triệu chứng như phát ban do nóng, mất nước rất nhanh, gần như bị say nắng vài lần. Tôi là người thích hoạt động ngoài trời, vì vậy tôi đoán điều đó cũng làm trầm trọng thêm các triệu chứng,” Rebecca chia sẻ.
“Và đối với trẻ sơ sinh, cũng tương tự như vậy, phát ban do nóng rất nặng và mất nước, và tôi đoán cả sự lo lắng đi kèm với việc phải xoay xở với tất cả những điều này nữa.”
Rebecca cho biết chìa khóa để học cách đối phó với cái nóng khi mang thai là nhận thức được những gì sắp xảy ra và lên kế hoạch trước.
General Practitioner Dr Michelle Hamrosi. Credit: Dr Michelle Hamrosi.
Bạn nên chuẩn bị như thế nào cho đợt nắng nóng?
Để chuẩn bị cho đợt nắng nóng, điều quan trọng là phải có kế hoạch ứng phó.
“Hãy xem xét những điều như: đâu là nơi mát nhất trong nhà bạn? Bạn có thể tạo ra một nơi trú ẩn mát mẻ không? Đó có thể là căn phòng duy nhất trong nhà có máy điều hòa. Cũng hãy nghĩ xem nếu bạn không có điều kiện làm mát trong nhà, bạn có thể đi đâu? Đó có thể là nhà của người thân hoặc bạn bè, thư viện địa phương, trung tâm mua sắm hoặc nơi trú ẩn tránh nắng nóng,” Tiến sĩ Hamrosi giải thích.
“Sự cố mất điện có thể xảy ra trong các đợt nắng nóng, vì vậy việc lên kế hoạch cho điều này cũng rất quan trọng. Hãy làm những việc như để nước đóng chai vào tủ đông, chuẩn bị những chai xịt nước nhỏ để xịt lên người, và đảm bảo bạn giữ những thứ như thực phẩm và thuốc men trong tủ lạnh.”
Hãy mở cửa sổ nếu có gió nhẹ bên ngoài, và đóng chúng lại khi nhiệt độ bên ngoài cao hơn bên trong nhà.
Quạt trần rất hữu ích trong những đợt nắng nóng, nhưng chỉ đến khi nhiệt độ đạt 40°C. Credit: Image eak_kkk / Pixabay.
“Bạn có thể tránh ra ngoài vào thời điểm nóng nhất trong ngày không? Bởi vì đó là lúc mọi người dễ gặp vấn đề. Nếu bạn có lịch hẹn khám bệnh, bạn có thể chuyển sang khám từ xa để tránh ra ngoài vào thời điểm nóng nhất trong ngày.”
Hãy nhớ hỏi thăm hàng xóm và người thân lớn tuổi. Nếu bạn hoặc người khác cảm thấy không khỏe hoặc bị đau đầu, chóng mặt, yếu sức hoặc chuột rút cơ bắp, hãy tìm cách hạ nhiệt.
“Trong trường hợp ai đó không cảm thấy khá hơn sớm hoặc các triệu chứng của họ trở nên tồi tệ hơn, nên gọi cho bác sĩ gia đình hoặc Health Direct. Nếu các triệu chứng nghiêm trọng, ví dụ, nếu người đó bị lẫn, ngất xỉu hoặc đau ngực, sốt cao, họ nên gọi xe cấp cứu.”
Đối với trẻ sơ sinh, điều quan trọng là cho bé mặc quần áo mỏng nhẹ, thậm chí chỉ cần tã nếu trời rất nóng.
Đối với trẻ dưới sáu tháng tuổi, hãy cho bé bú mẹ hoặc sữa công thức thường xuyên để giữ cho bé đủ nước. Nếu trẻ trên sáu tháng tuổi, có thể cho bé uống từng lượng nhỏ nước đun sôi để nguội thường xuyên và ăn các món ăn nhẹ mát lạnh giúp bổ sung nước như dưa hấu hoặc dâu tây.
Và một điểm cực kỳ quan trọng nữa là đừng bao giờ để em bé trong xe ô tô, ngay cả chỉ trong thời gian ngắn khi trời nắng nóng. Trẻ sơ sinh có thể bị quá nóng rất nhanh.Dr Hamrosi
Nếu bạn phải ở ngoài trời, lời khuyên của Giáo sư Jay là nên ở trong bóng râm càng nhiều càng tốt.
“Điều quan trọng là mọi người cần nhớ rằng nhiệt độ mà chúng ta thấy trên dự báo thời tiết thực chất được đo trong bóng râm. Vì vậy, nếu bạn ở ngoài trời nắng trực tiếp, bạn có thể tiếp xúc với nhiệt độ cao hơn từ 15 đến 17 độ C so với nhiệt độ mà bạn nghĩ mình đang tiếp xúc. Vì vậy, tìm bóng râm thực sự rất quan trọng,” ông nói.
Những đặc điểm thiết kế nào trong các tòa nhà có thể giúp giảm tác động của sóng nhiệt?
Cũng có một số đặc điểm thiết kế cần xem xét đối với các tòa nhà của chúng ta, có thể giúp giảm tác động của sóng nhiệt.
“Nếu bạn có cửa sổ kính hai lớp hoặc ba lớp trong một tòa nhà, điều đó sẽ làm giảm sự truyền nhiệt vào môi trường bên trong,” Giáo sư Jay nói.
“Việc sử dụng rèm che cửa sổ rất có lợi, và sẽ tốt hơn nhiều nếu rèm được lắp đặt ở bên ngoài cửa sổ thay vì bên trong. Bạn cũng có thể xem xét các cách để tăng cường khả năng cách nhiệt cho mái nhà nếu có thể.”
Các cậu bé chơi đùa trong bể bơi nhỏ ở sân trước nhà. Source: iStockphoto / davidf/Getty Images/iStockphoto
Tôi có thể tìm thêm thông tin về sóng nhiệt ở đâu?
Trang web của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có thông tin hữu ích về sóng nhiệt và lời khuyên về sức khỏe khi trời nóng.
Bạn cũng có thể truy cập các trang web của các sở y tế tiểu bang và vùng lãnh thổ khác nhau ở Úc – chẳng hạn như trang web “Chống nóng” của Sở Y tế NSW.
Giáo sư Jay và nhóm của ông cũng đã phát triển công cụ HeatWatch trực tuyến miễn phí, cho phép mọi người tạo ra đánh giá rủi ro căng thẳng do nhiệt độ cao được cá nhân hóa.
“Bạn nhập tuổi của mình, loại bệnh mãn tính bạn có thể mắc phải, liệu bạn có sử dụng điều hòa không khí hay không. Nó cũng biết mã bưu điện của bạn, vì vậy nó sử dụng thông tin thời tiết có sẵn miễn phí,” Giáo sư Jay giải thích.
“Sau đó, nó sẽ cung cấp cho bạn điểm số căng thẳng do nhiệt độ cao được cá nhân hóa. Vì vậy, nó giúp bạn hiểu được rủi ro cá nhân của mình trong suốt cả ngày, và chúng tôi cũng cung cấp dự báo bảy ngày. Chúng tôi cũng sử dụng nó để cung cấp lời khuyên làm mát cá nhân dựa trên bằng chứng, và nó giúp mọi người lập kế hoạch cho các hoạt động của họ.”
Hãy đăng ký hoặc theo dõi podcast Australia Explained để nhận thêm nhiều thông tin và lời khuyên hữu ích về việc ổn định cuộc sống mới tại Úc.
Bạn có câu hỏi hoặc ý tưởng chủ đề nào không? Hãy gửi email cho chúng tôi theo địa chỉ australiaexplained@sbs.com.au
