Kể từ cuộc đảo chính, chính quyền quân sự Myanmar (SAC) đã phải đối mặt với những thách thức chưa từng có.
Mất mát lãnh thổ, căng thẳng về nhân lực và sự rạn nứt nội bộ đã buộc quân đội phải dựa vào các dân quân đồng minh để duy trì kiểm soát.
Nổi bật nhất trong số đó là Lực lượng Bảo vệ Biên giới (BGF), nay đổi tên thành Quân đội Quốc gia Karen (KNA), và Quân đội Thiện chí Dân chủ Karen (DKBA) ở bang Karen.
Những liên minh này không chỉ mang tính chất quân sự mà còn là một phần của hệ thống kinh tế chính trị phức tạp.
Lịch sử của mối quan hệ này bắt nguồn từ thời Tướng Ne Win, khi chính quyền áp dụng hệ thống Ka Kwe Ye (KKY), cho phép các dân quân địa phương được tự do hoạt động phi pháp, đổi lại họ bảo vệ chính quyền.
Ngày nay, mô hình này vẫn tiếp tục tồn tại, nhưng với một "phiên bản" mới: từ buôn bán ma túy, các doanh nghiệp quân phiệt đã chuyển sang kinh doanh cờ bạc và lừa đảo trực tuyến.
Từ ma túy đến nền công nghiệp lừa đảo qua mạng - sự thích nghi đáng sợ
Sự thay đổi mô hình kinh tế phi pháp ở Myanmar diễn ra song song với việc nước này trở thành trung tâm của các đường dây lừa đảo qua mạng quy mô lớn ở Đông Nam Á.
Các khu phức hợp lừa đảo mọc lên như nấm, đặc biệt là dọc biên giới Thái Lan-Myanmar, gần Myawaddy.
Nổi tiếng nhất là các khu phức hợp được bảo vệ nghiêm ngặt như KK Park và Shwe Kokko, hoạt động như những "thị trấn công ty" với đầy đủ cơ sở vật chất, hệ thống an ninh và hậu cần.
Cuộc bầu cử - một vở kịch để củng cố quyền lực
Đối với nhiều người, đặc biệt là cộng đồng người Myanmar ở nước ngoài, cuộc bầu cử sắp tới chỉ là một “màn trình diễn” đầy đau buồn.
Các nhóm đối lập lớn bị cấm tham gia, các nhà lãnh đạo dân cử bị giam giữ, và một cuộc tổng điều tra dân số gần đây chỉ thực hiện được ở chưa đến một nửa số thị trấn của cả nước.
Hàng triệu người đã phải di dời, và nhiều người trẻ phải đối mặt với việc bị cưỡng bức nhập ngũ.
Theo Richard Horsey, cố vấn cấp cao về Myanmar của Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, cuộc bầu cử này không phải là con đường dẫn đến hòa bình mà có thể sẽ làm gia tăng bạo lực.
Chính quyền quân sự sẽ sử dụng bạo lực để kiểm soát các khu vực trước cuộc bỏ phiếu, trong khi các phe đối lập sẽ tìm cách ngăn cản điều đó diễn ra.
Tuy nhiên, cuộc bầu cử này có ý nghĩa chiến lược quan trọng đối với chính quyền quân sự. Bằng cách tổ chức bầu cử và đạt được một mức độ "hợp pháp" nhất định từ bên ngoài, họ có thể tăng cường sự công nhận từ các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ và một số nước ASEAN.
Mối liên kết giữa bầu cử và tội phạm
Cuộc bầu cử sắp tới không tách rời khỏi hệ sinh thái tội phạm đã tồn tại. Các lực lượng dân quân như KNA và DKBA đã ra tín hiệu sẵn sàng hỗ trợ an ninh cho cuộc bỏ phiếu ở bang Karen.
Đổi lại, họ kỳ vọng chính quyền quân sự sẽ tiếp tục dung thứ cho các hoạt động kinh doanh phi pháp trong các khu vực mà họ kiểm soát.
Điều này đã thể hiện rõ qua việc các đội quân quân sự Myanmar, với sự hỗ trợ của KNA, đã giành lại các tuyến đường huyết mạch quanh Myawaddy.
Lịch trình bầu cử cho thấy rõ ràng ưu tiên của chính quyền quân sự là ổn định các hành lang thương mại và giao thông quan trọng trước khi bỏ phiếu.
Nếu cuộc bầu cử này thành công theo kế hoạch của chính quyền quân sự, nó sẽ củng cố những thỏa thuận ngầm giữa nhà nước và các lực lượng dân quân. Điều này sẽ mang lại những hệ quả đáng báo động.
Các lệnh trừng phạt quốc tế, dù cần thiết, vẫn chưa đủ sức mạnh để phá vỡ hoàn toàn mô hình này.
Khi chính phủ Thái Lan cắt nguồn điện và nhiên liệu, các băng nhóm lừa đảo đã nhanh chóng chuyển sang sử dụng máy phát điện và internet vệ tinh.
Điều này cho thấy chừng nào những thỏa thuận chính trị địa phương và các mạng lưới tài chính ngầm còn tồn tại, các hoạt động tội phạm sẽ vẫn tiếp tục.
Cuộc bầu cử sắp tới ở Myanmar trước ngã rẽ lịch sử: Hoặc là một cuộc bầu cử lừa đảo — một màn kịch được dựng lên không phải để phục vụ dân chủ, mà để củng cố quyền lực, chính thức hóa các liên minh tội phạm; hoặc một phép màu dân chủ cho Myanmar dưới sức ép của thời đại.
READ MORE
Á châu Ngày nay
Đồng hành cùng chúng tôi, Follow & Like SBS Vietnamese Facebook Cập nhật tin tức mọi lúc mọi nơi tại sbs.com.au/vietnamese
